"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki kira sözleşmesinin feshi ve alacak hukukuna ilişkin davada Bakırköy 9. Sulh Hukuk ile 4. Asliye Ticaret Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belli edilmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi gereği düşünüldü: K A R A R Dava, kira sözleşmesinin feshi ve alacak istemine ilişkindir. Dosya kapsamından, taraflar arasında 01.08.2007 başlangıç tarihli 3 yıl süreli kira sözleşmesi düzenlendiği, sözleşmeye aykırılıktan kira sözleşmesinin feshi ile şirkete haksız ödenen 20.000.-YTL talep edildiği, davanın 16.01.2008 tarihinde açıldığı anlaşılmaktadır. H.Y.U.Y.'nın 8. maddesine göre kira sözleşmesine dayanan her türlü tahliye, aktin feshi veya tesbit davaları, bu davalarla birlikte açılmış kira alacağı ve tazminat davalarında görevli mahkemenin sulh hukuk mahkemesi olduğu açık yasa hükmü karşısında görevli mahkeme sulh hukuk mahkemesidir....

Asliye Hukuk Mahkemesi Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı kira sözleşmesinin iptali davasına dair karar, davalı tarafından süresi içinde duruşmalı olarak temyiz edilmiş ancak nitelik itibariyle duruşmaya tabi olmadığından duruşma talebinin reddine karar verildikten sonra, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava kira sözleşmesinin geçersizliğinin tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece kira sözleşmesinin iptaline karar verilmesi üzerine hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir....

Davacılar, arsa niteliğinde olup davalı idarenin mülkiyetinde bulunan taşınmazdan 2000 yılında yer kiralayıp üzerine dükkân inşaa ettiklerini, kira süresinin üç yıl olduğunu, kira sözleşmesinin 6570 sayılı Yasaya tabi olduğu ve kira süresi sona ermediği halde davalı idarenin, idari kararla kendilerini tahliye etmek istediğini bildirip, kira sözleşmesinin 6570 sayılı Yasa kapsamında olduğunun, kira süresinin dolmadığının ve kiracılık sıfatlarının tesbiti ile muarazanın menine karar verilmesini istemiştir. Davalı, devlete ait taşınmazların kira sözleşmeleri hakkında 6570 sayılı Yasa hükümlerinin uygulanamayacağını, davacı kiracılarını kira ödemediklerinden sözleşmelerinin fesih edildiğini bildirip, davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş; hüküm, davalı tarafından temyiz edilmiştir....

Kira sözleşmesinin 01.01.2013'de sona ereceği, kira sözleşmesinin 5 yıl süreli olmasının özel neden sayılması gerektiği, kira sözleşmesinde belirlenebilir kira artış şartının yeraldığı, kira sözleşmesinin eki olan sözleşme ile bu şartın korunmuş olduğu, kira sözleşmesinin sonuna dek kira bedelinin sözleşmedeki artış şartına göre o oranla sınırlı olarak artırılacağı, artış şartının tarafları bağladığı, talep edilen dönem için kira bedelinin hak ve nesafet ilkeleri gereğince tespitinin mümkün olmadığı tartışmasızdır.Mahkemece; davanın reddine karar verilmesi gerekir iken eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme ile davanın kabulüne karar verilmiş olması doğru görülmemiş, kararın bozulması gerekmiştir.Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 15.10.2012...

Kira sözleşmesinin başlangıç tarihi 01/03/2012 olup kira bedelinin tespiti istenen dönem ise 01/03/2014 tarihi olduğundan, kira sözleşmesinin ilk dönem kira süresini takip eden 3 yıl içerisindeki uzama dönemine ilişkin kira bedelinin tespitinin istenmesi nedeniyle davalı tarafından en son ödenen bedelden az olmamak üzere kira bedelinin sözleşmede kararlaştırılan şarta göre belirlenmesi gerekmektedir. Dosyaya kazandırılan 11/06/2020 tarihli bilirkişi raporunda; talep edilen dönem itibariyle sözleşmedeki artış hükmü dikkate alınarak kira bedelinin brüt 14.778 TL olarak hesaplandığı, dava dilekçesinde söz konusu bedelin davalı tarafından 01/03/2014 tarihinden itibaren ödenmeye başlanıldığının bildirildiği anlaşılmaktadır....

Davalı, kira sözleşmesinin, sözleşmenin 5. maddesindeki düzenlemeye uygun olarak feshedildiğinden dolayı tazminat talep edilemeyeceğinden davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. Taraflar arasında, kiracısının İnterbank kiraya verenlerin ise, davacı ... ve dava dışı .... olan, 01.06.1998 tarihli 5 yıl süreli kira sözleşmesine ilişkin uyuşmazlık bulunmamaktadır. Uyuşmazlık, kira sözleşmesinin davalı kiracı tarafından, süresinden önce tek taraflı fesih etme hakkı olup olmadığına ilişkindir. Kira sözleşmesinin 9. maddesinde “İş bu kira kontratı kiralayan tarafından Anıtlar kurulu, Belediye v.b. resmi mercilerde alınması zorunlu izin ruhsat ve onaylar alındıktan ve yine kiralayan tarafından kiralanan yerlerin ara duvarları döşeme tavan kaplamaları ortadan kaldırıldıktan ve moloz atımı gerçekleştirildikten sonra kiracı ve kiralayanların karşılıklı rızaları ile imzalayacakları bir yürürlük protokolü vasıtasıyla yürürlüğe girecektir ve geçerlilik kazanacaktır....

Kiralananın 2886 Sayılı Yasa hükümlerine göre kiraya verildiği ve kira sözleşmesinin 17/07/2001 başlangıç tarihli ve 10 yıl süreli olduğu, sözleşmenin 17/07/2011 tarihinde sona erdiği, sözleşme bitim tarihinden sonra davacı ile davalı arasında 1'er yıllık ek kira sözleşmeleri yapıldığı ve kira bedellerinin ve kira süresinin ayrıca belirtildiği anlaşılmaktadır. Şu durumda davaca tarafça kira sözleşmesinin 17/07/2011 tarihinden itibaren 10 yıl süre ile uzadığının tespiti talebi yerinde olmadığı göz önünde bulundurularak yazılı şekilde karar verilmiş olmasında isabetsizlik bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK'nın 353/1- b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....

Maddesine göre ihale şartnamesinin sözleşmenin eki kabul edildiğini, kiralanan yerin çay bahçesi olarak kiralandığını, davacının kira bedellerini zamanında ödeyerek sözleşmenin uzatılmasını sağladığını, kira sözleşmesin imzalanana kadar ihale süreci kamu hukuku, ihaleden sonra kira hukukunun uygulanmasının gerektiği, kira süresinin ne zaman sona erdiğini tespit etmenin tarafların değil Sulh Hukuk Mahkemesinin yetkisinde olduğunu, ayrıca kamu kurum ve kuruluşlarının taraf olduğu konut ve çatılı iş yeri kira sözleşmelerine TBK'nın 339 ila 356. Maddesi hükümlerinin uygulanacağını, davalı idarenin kira sözleşmesinin sona erdiğine ilişkin kararının geçersiz olduğunu, kira sözleşmesinin kanunun emredici hükümleri gereği 1 sene uzadığının tespitini talep etmiştir....

Dava, kira süresinin sona ermesine rağmen teslim edilmeyen gün için kira sözleşmesinde kararlaştırılan cari yıl kira tazminatı istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, hüküm davacı ve davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı ile akdedilen kira sözleşmesinin 02/06/2013 tarihinde sona ermiş olmasına ve kira sözleşmesinin yenilenmeyeceği davalıya ihtar edilmesine rağmen davalının kiralananı tahliye etmediği, kiralananın idari yoldan .../.../2013 tarihinde tahliye ettirildiği belirtilerek kira sözleşmesinin .... maddesi gereğince 02/06/2013 tarihinden .../.../2013 tarihine kadar taşınmazın idareye teslim edilmediği her gün için cari yıl kira bedelinin yüzde biri oranında hesaplanan 262.837,76 TL tazminatın tahsiline karar verilmesini istemiştir. Davalı vekili; davanın reddini savunmuştur....

Davacı, eski malikleri ile davalı kiracı arasında düzenlenen 01.04.2010 başlangıç tarihli ve dört yıl süreli yazılı kira sözleşmesine dayanarak, 06.04.2015 tarihinde davalı aleyhine başlattığı icra takibi ile kira süresinin bitimi sebebine dayalı olarak kiralananın tahliyesini istemiş, davalı kiracıya 14 no’lu örnek tahliye emri gönderilmiş ve davalının tahliyesi istenilmiştir. Davalı, kira sözleşmesinin süresinin 01.04.2015 tarihinde dolacağı hususu dikkate alınarak müvekkili ile kiralayan arasında yapılan görüşmeler neticesinde kira sözleşmesinin süresinin aynı şartlarla uzatıldığını, bu hususa müvekkilinin eşinin tanık olduğunu, ancak kira sözleşmesinin süresinin uzatılmasına rağmen müvekkili hakkında kötüniyetle takip başlatıldığını ileri sürerek takibe itiraz etmiştir....