Dava, sözleşmenin feshinin haksız olduğunun tespiti ve çekişmenin giderilmesi mümkün olmadığı taktirde alacak istemine ilişkindir. Mahkemece davanın reddine karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Davacı vekili dava dilekçesinde; sözleşmenin feshinin hukuka aykırı olduğunu, fesih bildirimi süresine uyulmadığını, fesih haksız olduğundan davalının sözleşmeye uyması yönünde muarazanın giderilmesini, sözleşmenin feshinin haksız olduğunun tespitini, rödovans sözleşmesinin uygulanmasının ve maden siciline tescilinin hüküm altına alınmasına karar verilmesini aksi kanaatte olunması halinde fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıya BK nun 286.maddesi gereğince tazminat,19.000,00 TL maden ruhsat sahibi için yapılan faydalı masraflar ve 50.000,00 TL ruhsat sahibi için yapılan ödemenin ödeme tarihinden itibaren en yüksek ticari faiz ile birlikte tahsiline karar verilmesini istemiştir....
Mahkemece, kararın gerekçe kısmında 1136 Sayılı Kooperatifler Kanunu'nun 59. maddesinin 6. fıkrası kapsamına göre kira sözleşmesinin mutlak butlan ile batıl olduğu belirtilmesine rağmen, “kira sözleşmesinin mutlak butlan ile batıl olduğunun tespitine ve müdahalenin menine” hükmedilmesi gerekirken,yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmamış, kararın bu nedenle davalı yararına bozulması gerekmiş ise de yapılan yanlışlığın giderilmesi,yeniden yargılamaya gereksinim göstermediğinden, HUMK.nun 438/7 nci maddesi uyarınca hükmün,aşağıda yazılı olduğu şekilde düzeltilerek onanması gerekmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ Taraflar arasındaki kira sözleşmesinin iptali davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davalı tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü: Y A R G I T A Y K A R A R I Davacı, davalı ile aralarında 01.01.2000 başlangıç tarihli 45 yıl süreli kira sözleşmesi bulunduğunu, davalının şahsına ve ailesine karşı kötü söz ve davranışlarda bulunduğunu, kiralanan alan dışında kalan kısımlara taşkınlık yaparak topladığı hurdalar sebebiyle çevre kirliliği yarattığını, koku ve gürültü nedeniyle eşinin ve kendisinin sağlığının bozulduğunu belirterek kira sözleşmesinin devamının çekilmez hal alması nedeniyle sözleşmenin iptaline karar verilmesini istemiştir....
Asliye Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belli edilmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi gereği düşünüldü: K A R A R Dava, kira ilişkisinden kaynaklanan alacak istemine ilişkindir. Dosya kapsamından; davanın 6.000.00.- YTL. değer gösterilerek 10.03.2005 tarihinde Asliye Hukuk Mahkemesinde açıldığı, davalılar arasında düzenlenen kira sözleşmesinden dolayı davalıların ortak muristen kalan yer için hak sahipliğinin tesbiti ile birlikte kira bedelinin istendiği, ayrıca kira sözleşmesinin feshinin de talep edildiği, sözleşmenin usule uygun olmadığından feshi isteminin değere göre genel hükümlere tabi olduğu anlaşılmaktadır. Uyuşmazlığın yalnızca H.Y.U.Y.'nın 8. maddesinde yazılı kira sözleşmesine dayalı akdin feshi olarak yorumlanamayacağı anlaşılmakla, dava tarihi ve değerine göre davanın Asliye Hukuk Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekir....
-K A R A R- Asıl dava, davacı kiracı ile davalı kiralayanlar arasındaki 05.02.2008 tarihli kira sözleşmesi nedeni ile davalılara ödenen 153.120 Euro depozito bedelinin mecurun davacıya sözleşmede belirtilen süre içinde teslim edilmemesi nedeni ile davalılardan tahsili için yapılan icra takibine yönelik itirazın iptali ile tazminat istemine ilişkin olup, davalıların açtığı birleşen dava ise; davalı-kiracının kira sözleşmesi hükümlerine uymaması nedeni ile uğranılan zararın tazmini istemine ilişkindir. Kira sözleşmesinde teslim yükümlülüğünün yerine getirileceği tarih belirlenmiş olup, ayrıca 11.madde gereği bir yıllık kira bedeli karşılığı 153.210,00 Euro’nunda depozito olarak davalı kiralayanlara ödendiği konusunda ihtilaf bulunmamaktadır. Uyuşmazlık sözleşme ile üstlenilen teslim borcunun yerine getirilip getirilmediği bir başka anlatımla davacı kiracının akti fesihte haklı olup olmadığı noktasında toplanmaktadır....
İcra Müdürlüğü' nün 2009/21746 E. sayılı dosyasından icra takibine koyduğunu, yangın nedeni ile alınacak sigorta bedelinden kira bedellerinin mahsubunun yasal bir zorunluluk olması ve muaccelliyet şartının oluşmaması nedeni ile takibe konan senetlerin bedelsiz olduğunu beyanla, müvekkilinin davalı şirkete borçlu olmadığının tespitine, takibe konu 32 adet bononun iptaline ve %40' dan aşağı olmamak üzere davacılar lehine tazminata karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, davacılar vekilinin iddialarının aksine finansal kiralama sözleşmesinin yangından çok önce, 07.10.2008 tarihinde feshedildiğini, buna rağmen davalı tarafça kiralama konusu makinelerin iade edilmediğini, sözleşmenin feshinin tespiti ve malların iadesinin İstanbul 2....
CEVAP: Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; haksız ve mesnetsiz davanın reddine karar verilmesini talep ettikleri görülmüştür. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ : Mahkemece iddia, savunma ve dosya kapsamına göre; "Taraflar arasında 01/06/2016 başlangıç tarihli 1 yıl süreli kira sözleşmesinin varlığı ve kiralananın kira süresi bitiminden önce tahliye edildiği hususunda herhangi bir uyuşmazlık bulunmamaktadır....
CEVAP: Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; haksız ve mesnetsiz davanın reddine karar verilmesini talep ettikleri görülmüştür. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ : Mahkemece iddia, savunma ve dosya kapsamına göre; "Taraflar arasında 01/06/2016 başlangıç tarihli 1 yıl süreli kira sözleşmesinin varlığı ve kiralananın kira süresi bitiminden önce tahliye edildiği hususunda herhangi bir uyuşmazlık bulunmamaktadır....
Davalı; davacıya ait akaryakıt istasyonunun 5 yıl süre ile kiralandığını, ilk yıl kira bedelinin peşin olarak ödendiğini, kira sözleşmesinde herhangi bir ayın kira bedelinin ödenmemesi halinde diğer aylara ilişkin kira bedellerinin de muaccel hale geleceğine dair herhangi bir düzenlemenin bulunmadığını, sözleşme ile kararlaştırılan kira bedelinin fahiş olduğunu, davalı şirketin zarara uğradığını, ikinci yıl kira dönemi için kira bedelinin aylık 40.000,00 TL ye indirilmesinin talep edildiğini, davacı şirketin kabul etmediğini, kira sözleşmesinin haklı olarak 24/07/2014 tarihli ihtarname ile feshedildiğini ve en geç 31/07/2014 tarihine kadar kiralananın kendilerine teslim edileceğinin bildirildiğini, kiralananın anahtarlarının davacı şirket çalışanına teslim edilmek istendiğini, ancak bahse konu kişinin anahtarları teslim almaktan kaçındığını, bunun üzerine davalı şirket çalışanları tarafından tutulan 01/08/2014 tarihli tutanak ile davacı şirket çalışanının bilgisi ve görgüsü dahilinde...
Yargılama aşamasında davalı kiracı şirket yetkilisinin yemin teklifi üzerine davacılar T3, T5 T1 T2 ve T4 huzura alınarak 6100 Sayılı HMK.nun 233/2. maddesi uyarınca, murisleri ile kiracı şirket arasında düzenlenen 25.11.2008 başlangıç tarihli ilk kira sözleşmesinin geçerli olmadığına 31.12.2009 başlangıç tarihli ikinci kira sözleşmesinin geçerli olduğuna ilişkin yemin etmişlerdir. Davalı kiracı şirket vekili tarafından, taraflar arasındaki geçerli olan kira sözleşmesinin ilk imzalanan 25.11.2008 başlangıç tarihli kira sözleşmesi olduğu, ikinci olarak imzalanan 31.12.2009 tarihli kira sözleşmesinin tarafların ortak iradesi ile geçersiz kılındığı bildirilmiş ve bu hususta da davacılara yemin teklifinde bulunulmuştur. Davacılar, ilk kira sözleşmesinin geçerli olmadığı, ikinci kira sözleşmesinin geçerli olduğuna ilişkin yemin etmişlerdir....
