"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ Taraflar arasındaki sözleşmenin haksız feshinin tespiti ve kiralanan alanların teslimi davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davacı tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü: Y A R G I T A Y K A R A R I Davacı, davalı ... Belediyesi ile yapılan 22/04/2011 tarihli kira sözleşmesi ile otopark alanlarının kiralandığını, ......
, davacıya 2012 Eylül ayında e-mail aracılığı ile bildirdiğini ve 07.01.2013 tarihinde de Noter kanalı ile gönderdiği ihtarnamenin 17.01.2013 tarihinde tebliğ edildiğini, sözleşmesinin 22.maddesi son paragraf hükmüne göre davalı-kiracının taşınmazı en erken 2013 Mart ayında tahliye etmek durumunda iken 27.01.2013 tarihinde tahliye ederek sözleşme hükmüne aykırı davrandığını, kira sözleşmesinin 30.maddesinde "İş bu sözleşmeye aykırı surette kiralanan yerin kiracı tarafından teslim alınmaması veya geç açılması veya iş bu sözleşmeyi haksız olarak feshetmesi halinde kiracı, kirayaverenin her türlü zarar, ziyan tazminat hakkı saklı kalmak kaydıyla kiraya verene 1 yıllık asgari kira bedelini cezai şart olarak öder" hükmünü içerdiğini, bu nedenle davacı tarafından davalı-borçluya sözleşmenin anılan maddesi gereği,...
Arasındaki frenchise sözleşmesinin hukuka aykırı olarak feshedilip edilmediği, davalılar ... ve ... arasındaki kira sözleşmesine bağlı olarak imzalanan alt kira sözleşmesinin haksız olarak feshedilip edilmediği ve anılan fesih işlemleri nedeniyle maddi tazminat koşullarının oluşup oluşmadığı, söz konusu sözleşmelerin feshi nedeniyle davacı ... yönünden manevi tazminat koşullarının oluşup oluşmadığı talebidir. 06.04.2022 tarihli ön inceleme duruşmasında, davanın iki ana talep konusu içerdiği anlaşılmıştır. Bu bağlamda, davacıların (i) franchise sözleşmesinin hukuka aykırı olarak feshedilip edilmediği, (ii) davalılar ... ve ... arasındaki kira sözleşmesine bağlı olarak imzalanan alt kira sözleşmesinin haksız olarak feshedilip edilmediği, hususları 03.11.2021 tarihli dava dilekçesinin özünü oluşturmaktadır....
DAVA 1.Asıl davada davacı kiraya veren; davalının 13.05.2005 başlangıç tarihli ve üç yıl süreli kira sözleşmesini 11.09.2006 tarihli ihtarname ile feshettiğini, kira sözleşmesinin feshinin haksız ve hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, 818 sayılı Borçlar Kanunu'nun 264 üncü maddesi uyarınca 6 aylık kira bedeli tutarında 60.180 USD tazminat ile 120.360 USD cezai şart tutarı olmak üzere toplam 180.540 USD tazminatın davalıdan tahsilini talep etmiştir. 2.Birleşen davada davacı kiracı; kiraladığı taşınmaza işyeri açma ve çalışma ruhsatı alamadığını, bunun dışında da kiraya verenin sözleşme ile yüklendiği edimlerini yerine getirmeyerek kiralananın kullanımını imkansız hale getirdiğini, kiraya verenin sorumluğunda olan ayıpların tüm yazılı ve sözlü uyarılara rağmen giderilmediğini, kira sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiğini ileri sürerek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, kiralananın kullanıma uygun hale getirilmesi için yapılan...
Davacı vekili dava dilekçesinde, müvekkilinin davalıya ait ... yerleşkesinde bulunan yüzme havuzu içindeki ürün satış yerinde davalı rektörlüğün kiracısı olduğunu, davalının sözleşmeyi tek taraflı olarak feshettiğini, sözleşmesinin feshinin gerekçesinin 05.12.2011 tarih ve 3055 sayılı yazıda işletmenin faaliyete geçmemesinin gösterildiğini, en önemlisinin bu feshe dayanarak işyerini boşaltması için kolluk güçlerine yazı yazıldığını belirterek davalının sataşma ve boşaltmaya dair talebinin öncelikle dava sonuna kadar ihtiyati tedbir yoluyla durdurulmasına, davacının davalı rektörlüğün kiracısı olduğuna ve sözleşmenin feshinin haksız olduğunun tesbitine karar verilmesini istemiştir....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO:2021/335 Esas KARAR NO:2021/409 DAVA:Tazminat (Ticari Niteliktekinde Haksız Fiilden Kaynaklanan (2918 S.K.Hariç)) DAVA TARİHİ:18/05/2021 KARAR TARİHİ:31/05/2021 Davacı tarafından davalı aleyhine açılan Tazminat davasının mahkememizde yapılan açık yargılaması sonunda dosya incelendi. DAVA : Davacı vekili tarafından sunulan dava dilekçesinde özetle: Davalı iş yeri sahipleri ... İnş. Paz. Tic. A.Ş., ... A.Ş. ile Davalı kiracı .... A.Ş arasında 01/01/2016 tarihinde, ... Alışveriş Merkezinde 51m2 154 nolu mağazayı 1. Yıl için 2.550 Euro karşılığı TL ve Tüfe artış oranına göre belirlenen bedelle kira sözleşmesi yapıldığını, kira sözleşmesinin süresinin 5 yıl olarak belirlendiği aynı tarihte kira sözleşmesine ek olarak davalı asıl kiralayanlarının rızası alınarak ve esas kira sözleşmesinin eki şeklinde davacı müvekkili ile davalı .......
Uyuşmazlıkta, mahkemenin temyize konu kararında, davalı idare arasında imzalanan kira sözleşmesinin özel hukuk sözleşmesi olduğu, kira sözleşmesiyle belirlenen sürenin bitmesine rağmen taşınmazların davacı tarafından kullanılmaya devam edilmesi sebebiyle kira sözleşmesinin belirsiz süreli sözleşmeye dönüştüğü, kira sözleşmesinin özel hukuk hükümlerine göre düzenlendiği bu nedenle taşınmazın tahliyesinin de özel hukuk hükümlerine göre yapılması gerektiği, kira sözleşmesinin feshinin ve tahliyenin adli yargıda açılacak davada karar aldıktan sonra yapılabileceğinden bahisle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş ise de; dava dosyasında yer alan bilgi ve belgelerden, mülkiyeti davalı idareye ait taşınmazların 2886 sayılı Kanun uyarınca yapılmış ihale sonucunda davacıya kiralandığı ve kira sözleşmesinde belirlenen sürenin bittiği ve yeni bir kira sözleşmesi de yapılmadığı anlaşıldığından, bu aşamadan sonra davalı idarece kira sözleşmesinin tek taraflı feshine gerek olmadığı gibi, davacının...
Mahkemece, davacının aylık kirası 800,00 TL ' den olmak üzere bir yıllık kirayı peşin ödeyerek başka bir eve taşındığı, ayrıca eşya taşıma masrafı yaptığı, haksız olarak zarara uğratıldığı gerekçesiyle ilk celse verilen kararla maddi yönden istek aynen kabul edilmiştir. Ancak dosya kapsamında zarar kapsamı belirlenmesi için hiçbir inceleme yapılmadığı görülmektedir. Oysa ki davalı tarafından dosyaya sunulan kira sözleşmesinin doğru olmadığı, davacının babasının evini kardeşinden kiralamış gibi gösterdiği iddia edilmiş, vergi dairesinden kira geliri beyanının olup olmadığının sorulması istenilmiştir....
Davalı; davacının sözleşme süresi boyunca haksız tutum ve davranışlarda bulunarak kira borçlarını ödenemez hale getirildiğini savunarak, davanın reddini istemiş, karşı davasında ise; davacının hastane içinde uygun yer tahsisi etmeyerek yer değişikliği yapmasına neden olduğunu, önceki kantin işletmecisi olan hastane derneğine bağış olarak para ödediğini ileri sürerek; yaptığı masraflar karşılığı ve haksız fesih nedeniyle el konulan kesin teminat bedeli olmak üzere toplam 47.100 TL maddi tazminat ile 10.000 TL manevi tazminatın karşı davalıdan tahsiline, ayrıca kira sözleşmesinin haksız feshedildiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir....
Kiralanana yapılan faydalı giderlerin istenebilmesi için kiracının sözleşmeyi feshinin haklı fesih veya haksız fesih olması sonuca etkili değildir. Kira süresi içerisinde sözleşmeyi haksız olarak fesheden kiracı dahi zorunlu ve faydalı giderlerini talep edebilir. Somut davada ayıplı teslim nedeniyle ruhsat alınamamadan kaynaklanan zarar talep edilmemektedir. Bu nedenle kiralanana ruhsat alınamamasına ilişkin iddialar bu davanın sonucuna etki etmemektedir. Davacının kira ilişkisi devam etmekte iken internet sitesine devir ilanı vermesi ve hakkında icra takibi yapılmasına neden olması da sonuca etkili olmayıp, kiracı faydalı masraf yaparak kiralananın durumunu iyileştirmiş ise bu iyileşme oranında sebepsiz zenginleşme kurallarına göre tazminat talep edebilir. Kural olarak bu gibi zorunlu ve faydalı masrafların kira sözleşmesinin başlangıcında yapılmış olduğu kabul edilmektedir....
