"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Kira parasının uyarlanması Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı kira parasının uyarlanması davasına dair karar, davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dosya kapsamına, toplanan delillere, mevcut deliller mahkemece takdir edilerek karar verilmiş olmasına ve takdirde de bir isabetsizlik bulunmamasına göre yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan hükmün ONANMASINA, 24.12.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
Kiranın aylık veya yıllık istenilmesi sonucu değiştirmez. Ancak, ödeme konusunda taraflar arasındaki sözleşmede yer verilen kiranın ödenme şekli ve zamanına ilişkin koşullar geçerlidir. Somut olayda sözleşmede kiranın her ayın birinde peşin yatacağı açıklandığına göre davacı tarafça kiranın yıllık olarak tespiti talep edilmiş olmasına rağmen infazda tereddüt olmaması açısından kiranın aylık olarak belirlenmesinde fayda bulunmaktadır. Öte yandan, mahkemece net kira bedeli tespit edilmiştir. Ancak davada dava konusu taşınmazın iş yeri olduğu anlaşılmaktadır. İş yerleri için kiranın %20'si stopaj olarak ödenmekte olup, asıl kira stopaj dahil brüt kiradır. Bu nedenle davacı tarafından aylık veya yıllık net kiranın tespiti talep edilse dahi mahkemece brüt kira hesaplanarak brüt kiranın tespitine karar verilmelidir. Aksi uygulama harç ve vekalet ücretinde eksikliğe neden olacağı gibi, iş yeri kiraları ile konut kiraları arasında da eşitsizlik doğuracaktır....
Kiranın aylık veya yıllık istenilmesi sonucu değiştirmez. Ancak, ödeme konusunda taraflar arasındaki sözleşmede yer verilen kiranın ödenme şekli ve zamanına ilişkin koşullar geçerlidir. Somut olayda sözleşmede kiranın her ayın birinde peşin yatacağı açıklandığına göre davacı tarafça kiranın yıllık olarak tespiti talep edilmiş olmasına rağmen infazda tereddüt olmaması açısından kiranın aylık olarak belirlenmesinde fayda bulunmaktadır. Öte yandan, mahkemece net kira bedeli tespit edilmiştir. Ancak davada dava konusu taşınmazın iş yeri olduğu anlaşılmaktadır. İş yerleri için kiranın %20'si stopaj olarak ödenmekte olup, asıl kira stopaj dahil brüt kiradır. Bu nedenle davacı tarafından aylık veya yıllık net kiranın tespiti talep edilse dahi mahkemece brüt kira hesaplanarak brüt kiranın tespitine karar verilmelidir. Aksi uygulama harç ve vekalet ücretinde eksikliğe neden olacağı gibi, iş yeri kiraları ile konut kiraları arasında da eşitsizlik doğuracaktır....
Bu nedenle kira parasının tespitine ilişkin kararın kesinleşmesinden sonra ancak kira parasının tahsili talep edilebileceğinden, mahkemece; kesinleşmeden önce kiranın tahsiline karar verilmesi doğru görülmemiştir. Ayrıca, yabancı para ile kararlaştırılan kira sözleşmesinin sona ermesinden sonra yenilenen dönemde kira parasının tespitinin istenilmesi halinde, Yargıtay'ın yerleşmiş içtihatları uyarınca tarafların açık muvafakatları bulunmadığı sürece kira parasının TL olarak tespiti gerekir. Dava konusu olayda, davacı kira parasının yabancı parayla tespitini istemekte, davalı kiracı ise yabancı parayla ödeme yapmasına rağmen, kiranın döviz olarak tespit edilmesine karşı olduklarını beyan ettiği anlaşılmaktadır. Bu durumda mahkemece taraflardan sorularak yabancı para ile kira parasının tespitini istedikleri takdirde kira parasını Euro cinsinden tespit etmek, aksi halde davayı reddetmek olmalıdır....
Başka bir ifade ile sözleşmede böyle bir şartın kabul edilmesi halinde, kiralayan ihtar çekmeye gerek kalmaksızın, o dönem içinde kira parasının tespiti için dava açabilecektir. Bu itibarla, tespiti istenilen 2008 yılı için kira tespiti yapılabilecektir. Kaldı ki davacının da talebi bu yöndedir. Mahkeme, şartlar oluştuğu halde 1.1.2008 tarihinden itibaren tespit yapmayarak talebi aşmıştır.Taraflar arasındaki ilk kira ilişkisi 1.5.2006 tarihli kira sözleşmesine dayanmakta olup, tespiti istenilen dönem, ilk kira ilişkisinden itibaren ki 2. dönemdir.Dosyada mevcut 1.1.2006 başlangıç tarihli kira sözleşmesinin incelenmesinden, kira bedelinin aylık 800 TL. olarak kararlaştırıldığı görülmüştür....
Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü.Davada, 31.12.2010 tarihinden itibaren aylık kiranın 1500 TL. olarak tespitine karar verilmesi talep ve dava edilmiştir.Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile, aylık kiranın 450 TL. olarak tespitine karar verilmiştir.Taraflar arasındaki kira sözleşmesi 01/01/1999 tarihli olup, yenilenerek dava konusu döneme gelinmiştir.Kural olarak, ilk kira ilişkisinin kurulmasından itibaren 3 yıldan fazla zaman geçmiş ise; açılacak yeni davada, tespiti istenilen dönemin 18/11/1964 gün ve 2/4 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı gereğince hak ve nesafete göre yeniden saptanması gerekir.Bunun için , dava konusu yerin yeniden kiralanması halinde getirebileceği kira parası bilirkişiler tarafından belirlenmelidir....
SOMUT OLAYDA; Davacı dava dilekçesinde kira parasının uyarlanması isteminde bulunmuş, mahkemece alınan bilirkişi heyet raporunda uyarlama şartlarının oluşup oluşmadığı, ekonomik şartlar enflasyon, bölgenin imar ve ticari gelişmelerdeki değişimlerin kiralama değerine etkisi, vergi ve amortisman giderlerindeki beklenmeyen artışlar ve emsale ilişkin değerlendirmeler yapılarak taraflar arasındaki kira sözleşmesinin uyarlanmasını gerektirecek düzeyde sözleşmenin kuruluş ve kiranın başlangıç tarihine göre değişiklik meydana gelmediği sonucuna varılarak uyarlama koşullarının oluşmadığı bildirilmiş, davacının dava konusu olayda talebi kira bedelinin değişen ekonomik koşullara uyarlanması talebi olduğu, uyarlama şartlarının oluşmadığı anlaşılmakla, Mahkemenin dosyada toplanan delillere göre, vermiş olduğu kararda usul ve yasaya aykırılık bulunmadığından istinaf talebinde bulunanın istinaf başvurusunun HMK....
Davacı alacaklı tarafından davalı borçlular hakkında kira alacağının tahsili amacıyla tahliye istekli olarak başlatmış olduğu icra takibi nedeniyle düzenlenen ödeme emrine davalı borçluların yasal süresinde itiraz etmesi üzerine davacı alacaklı icra mahkemesine başvurarak itirazın kaldırılması,takibin devamı,icra tazminatı isteminde bulunmuştur. Mahkemece davanın reddine karar verilmesi üzerine karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Davaya dayanılan ve karara esas alınan 20.12.2007 başlangıç tarihli ve 3 yıl süreli kira sözleşmesi hususunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmamaktadır. 20.12.2007 başlangıç tarihli kira sözleşmesinde aylık kira bedeli her yıl için ayrı gösterilmiş, kiraların her ayın ilk beş günü içinde ödeneceği kararlaştırılmıştır. Kira sözleşmesinin 7.maddesinde; “…bir kiranın süresinde ödenmemesi halinde 6 aylık kiranın muaccel olacağı düzenlenmiştir. Kira sözleşmesinde ...'ın müşterek borçlu ve müteselsil kefil olarak imzası mevcuttur....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki kira bedelinin tespiti istemine ilişkin davada ... Sulh Hukuk ve Asliye Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü: - K A R A R - Dava; kira bedelinin tespiti istemine ilişkindir. Sulh Hukuk Mahkemesi, talebin kira bedelinin tespiti olmadığı, sözleşmenin günün değişen koşullarına uyarlanması olduğu, görevli mahkemenin yıllık kira bedeline göre belirlenmesi gerektiği , böylece dava değerinin mahkemenin görevini aştığı gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiştir. Asliye Hukuk Mahkemesi de, davanın 6570 sy nın 11. maddesine göre kira bedelinin yenilenen kira dönemine ilişkin tespiti istendiği, 6570 ve 6100 sayılı Yasalar uyarınca görevli mahkemenin sulh hukuk mahkemesi olduğu gerekçesiyle görevsizlik yönünde hüküm kurmuştur....
Sulh Hukuk Mahkemesi TARİHİ : 30/09/2014 NUMARASI : 2013/644-2014/569 Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı kira bedelinin uyarlanması ve istirdat davasına dair karar, davacı ve davalı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, kira bedelinin uyarlanması ve istirdat istemine ilişkindir....
