İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ İlk derece mahkemesince yapılan yargılama sonucunda; taraflar arasında imzalanan kira sözleşmesinin 9.2 ve 9.3 maddelerine göre kira bedeli, ihale sonucunda oluşan bedele ilaveten yüklenicinin ürettiği enerji karşılığında elde edeceği brüt gelirin %5 i olan miktarların toplamının kira bedeli olduğu, davacı tarafın talebinin ise, sözleşmedeki kira bedelinin talep ettiği miktarda artırılarak sözleşmenin uyarlanması olduğu, hukukumuzda sözleşme hukukuna egemen olan ilke olarak; Sözleşmeye Bağlılık (Ahde Vefa) ilkesinin benimsendiği, sözleşmeye bağlılık ilkesine göre, sözleşme, yapıldığı andaki gibi aynen uygulanması gerektiği, ancak sözleşme yapıldığında karşılıklı edimler arasındaki denge, sonradan şartların olağanüstü değişmesiyle büyük ölçüde taraflardan birisi aleyhine katlanamayacak derecede bozulmuş ise sözleşmenin uyarlanması yoluna gidilebileceği, sözleşmenin edimleri arasındaki dengeyi bozan olağanüstü hallerin, harp, ülkeyi sarsan ekonomik...
Bunun mümkün olmaması hâlinde borçlu, sözleşmeden dönebilir; sürekli edimli sözleşmelerde ise kural olarak, fesih hakkını kullanır.” denilerek TBK öncesi Yargıtay uygulamasında kabul edilen uyarlama davası yasa maddesi haline getirilmiştir. ................Somut olayda; önceki malik Vedat Saygılı ile davalılardan Mutia Saygılı arasında 17/05/2007 başlangıç tarihli on yıl süreli kira sözleşmesine ilişkin, taraflar arasında bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Davacı yeni malik, 07/05/2013 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere değişen hal ve şartlara göre kira bedelinin uyarlanmasını istemiş ve 12/09/2013 tarihinde iş bu davayı açmıştır. Uzun süreli kira sözleşmelerinde edimler arasındaki dengenin aşırı bozulması ve sözleşmenin taraflar açısından çekilmez hale gelmesi durumunda kira parasının günün ekonomik koşullarına uyarlanması için her zaman “ uyarlama “ davası açılabilir....
Bunun mümkün olmaması hâlinde borçlu, sözleşmeden dönebilir; sürekli edimli sözleşmelerde ise kural olarak, fesih hakkını kullanır.” denilerek TBK öncesi Yargıtay uygulamasında kabul edilen uyarlama davası yasa maddesi haline getirilmiştir. ................Somut olayda; önceki malik Vedat Saygılı ile davalılardan Mutia Saygılı arasında 17/05/2007 başlangıç tarihli on yıl süreli kira sözleşmesine ilişkin, taraflar arasında bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Davacı yeni malik, 07/05/2013 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere değişen hal ve şartlara göre kira bedelinin uyarlanmasını istemiş ve 12/09/2013 tarihinde iş bu davayı açmıştır. Uzun süreli kira sözleşmelerinde edimler arasındaki dengenin aşırı bozulması ve sözleşmenin taraflar açısından çekilmez hale gelmesi durumunda kira parasının günün ekonomik koşullarına uyarlanması için her zaman “ uyarlama “ davası açılabilir....
sözleşmesi kapsamında ödeme gereken 2020 yılı Mart, Nisan, Mayıs, Haziran kira bedellerinin bir kısmı olan 47.497,29 TL tutarındaki bedeli, ihtirazi kayıt ile icra takibi kapsamında ödediğini ancak kalan kira bedeli borçlarını ödemeyemediklerini, kira sözleşmesinin yapıldığı sırada davacı şirket tarafından bilinmesi mümkün olmayan davacı şirketin içinde bulunduğu ifa güçlüğüne öngörülemeyecek bir durumun sebebiyet verdiğinin kabulünün gerektiğini, bu kapsamda işbu haklı davanın kabulü ile kira sözleşmesi kapsamında belirlenen kira bedelinin davacı şirketin içerisinde bulunduğu ifa güçlüğü de göz önüne alınarak aylık kira bedelinin 2020 yılı Mart, Nisan ve Mayıs ayları için hali hazırdaki hali olan 17.271,92 TL + Stopaj tutarının 8.635,95 TL + Stopaj olarak uyarlanmasını yargılama gideri ve vekalet ücretinin davalılara yükletilmesini talep etmiştir....
Ancak, taraflar arasında sözleşme serbestisi ilkesi ışığında imzalanmış bulunan dayanak kira sözleşmesinin bağlayıcı olduğu ve ahde vefa ilkesi ışığında uygulanması gerektiği, varsa mücbir sebebe ilişkin sözleşme hükümlerinin de aynı şekilde bağlayıcı olduğu ve uygulanması gerektiği de açıktır. Uyarlama davasının açılma tarihinden önceki dönemlere ilişkin olarak uyarlama veya tedbir kararı verilemeyeceğinden davacının tedbir talebinin dava tarihi olan 28/04/2021 tarihinden itibaren devam etmekte olan kira ilişkisi açısından değerlendirilmesi zorunludur....
Köy Tüzel kişiliği tarafından Posta ve Telgraf Müdürlüğü'ne 49 yıllığına kiralanmış olup, 1.000 TL olan aylık kira bedelinin kira süresi müddetince arttırılmayacağının kararlaştırıldığını ancak günümüz koşullarında söz konusu kira bedelinin 0,10 kuruşa tekabül ettiğinden sözleşme yapıldığı anda mevcut olan dengenin sonradan şartların olağanüstü değişmesiyle müvekkili İdare aleyhine katlanılamayacak derecede bozulduğunu ,sözleşmede yer alan kira müddetinin 49 yıl olması ve bu süre zarfında hiçbir artış yapılamayacağı şartı nedeniyle işlemin temelinden çöktüğünü beyanla ... Belediyesi'nin müvekkili İdare'nin sınırları içine katıldığı tarih olan 01.04.2009 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere aylık 0,10 kuruş olan kira bedelinin aylık net 150 TL olarak uyarlanmasına karar verilmesini talep etmiştir. Davalı vekili ise 25.05.1992 tarihinde ......
(I)Dava tarihi itibariyle aylık kira bedelinin 8.750 TL olduğu konusunda taraflar arasında ihtilaf bulunmamasına rağmen ilk derece mahkemesince bu bedelin 01/03/2017 tarihinde ödenen aylık kira bedeliymiş gibi esas alması ve buna göre değerlendirme yapması hatalı olmuştur. (II)Davacının sunulan 01/03/2017 tarihli kira sözleşmesini kabul etmediği, kira sözleşmesindeki kira bedeli ile davalı tarafından ödenen kira bedelinin uyumsuz olduğu dikkate alındığında bu kira sözleşmesinin değerlendirmeye esas alınması doğru görülmemiştir. (III)Taraflar arasında ihtilafsız olan kira sözleşmesinin 30/09/2010 tarihli kira sözleşmesi olduğu, davacının yeni dönem olan 30/09/2019 tarihinden önce 02/08/2019 tarihinde tebliğ edilen ihtarname ile kira bedelinin belirlenmesini talep ettiği, bu haliyle TBK'nın 345. maddesi gereğince dava dilekçesinde belirtildiği üzere 30/09/2019 tarihinden itibaren kira bedelinin belirlenmesi gerektiği halde mahkemece farklı bir tarihin esas alınması doğru görülmemiştir....
Ancak, bu dava, yeni dönemin başlangıcından en geç otuz gün önceki bir tarihte açıldığı ya da kiraya veren tarafından bu süre içinde kira bedelinin artırılacağına ilişkin olarak kiracıya yazılı bildirimde bulunulmuş olması koşuluyla, izleyen yeni kira dönemi sonuna kadar açıldığı takdirde, mahkemece belirlenecek kira bedeli, bu yeni kira döneminin başlangıcından itibaren kiracıyı bağlar. Sözleşmede yeni kira döneminde kira bedelinin artırılacağına ilişkin bir hüküm varsa, yeni kira döneminin sonuna kadar açılacak davada mahkemece belirlenecek kira bedeli de, bu yeni dönemin başlangıcından itibaren geçerli olur. (TBK m.345 ) Her iki davaya konu olan kira sözleşmeleri konut ve çatılı iş yeri kira türüne ilişkin olup iki yıl sürelidir. Sözleşmede ilk yılın kira bedeli belirlendiği halde sözleşmenin 10. maddesinde "...ikinci yıl kira parası ... Ticaret Odası Tüketici Fiyat Endeksi artışı baz alınarak tespit edilecektir " düzenlemesi mevcuttur....
SULH HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 25/10/2021 NUMARASI : 2021/1577 (DERDEST) DAVA KONUSU : Kira (Uyarlama İstemli) KARAR : Adana 7.Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 25/10/2021 tarih ve 2021/1577 Esas sayılı ara kararı ile kurulan hüküm nedeniyle davacı vekilinin istinaf başvurusu ile ilgili yapılan esas incelemesinde; GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: DAVA DİLEKÇESİNDE ÖZETLE : Davaya konu edilen Kurtuluş Mah. Şinasi Efendi Cad. 1559 ada 423 parselde bulunan 25/A numaralı işyeri ile ilgili olarak öncelikle kira bedelinin dava tarihinden tedbiren aylık 17.800,00 TL olarak ödenmesi konusunda ihtiyati tedbir kararı verilmesini, haklı davanın kabulü ile kira bedelinin dava tarihinden itibaren aylık 17.800,00 TL olarak uyarlanmasına karar verilmesini talep etmiştir....
SOMUT OLAYDA; Davaya konu yere ilişkin davacı vakıf ile davalı arasında 01/01/2014 tarihinde kira sözleşmesinin düzenlendiği, bir aylık kira karşılığının 300,00 TL olduğu anlaşılmıştır....
