Bu durumda kira sözleşmesinin yapıldığı 15.05.2020 tarihi itibari ile pandeminin kanunda öngörülen "Sözleşmenin yapıldığı sırada taraflarca öngörülmeyen ve öngörülmesi de beklenmeyen olağanüstü bir durum," sayılamayacağı açıktır. Davacı pandemiyi ve etkilerini bilerek kira sözleşmesi yaptığına göre ahde vefa ilkesi uyarınca sözleşmedeki kira bedeli ve diğer koşullar geçerli olup kira bedelinin uyarlanmasını talep edemez. Davacının öne sürdüğü pandemi boyunca kiranın arttırılmayacağı hususunda önceki malik ile anlaştıkları hususu da uyarlama için yeterli sebep olmayıp kira sözleşmesine yazılmayan bu şart nedeniyle uyarlama koşullarının oluşmayacağı anlaşılmaktadır. Bu nedenle mahkemece uyarlama koşullarının oluşmaması nedeniyle davanın reddine karar verilmiş olması ve dava değeri yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 9.maddesi kapsamında yıllık kira farkı olarak kabul edilmesi usul ve yasaya uygundur....
Bu durumda kira sözleşmesinin yapıldığı 15.05.2020 tarihi itibari ile pandeminin kanunda öngörülen "Sözleşmenin yapıldığı sırada taraflarca öngörülmeyen ve öngörülmesi de beklenmeyen olağanüstü bir durum," sayılamayacağı açıktır. Davacı pandemiyi ve etkilerini bilerek kira sözleşmesi yaptığına göre ahde vefa ilkesi uyarınca sözleşmedeki kira bedeli ve diğer koşullar geçerli olup kira bedelinin uyarlanmasını talep edemez. Davacının öne sürdüğü pandemi boyunca kiranın arttırılmayacağı hususunda önceki malik ile anlaştıkları hususu da uyarlama için yeterli sebep olmayıp kira sözleşmesine yazılmayan bu şart nedeniyle uyarlama koşullarının oluşmayacağı anlaşılmaktadır. Bu nedenle mahkemece uyarlama koşullarının oluşmaması nedeniyle davanın reddine karar verilmiş olması ve dava değeri yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 9.maddesi kapsamında yıllık kira farkı olarak kabul edilmesi usul ve yasaya uygundur....
KARAR Davacı,17.10.2007 başlangıç tarihli kira sözleşmesi ile davalının tasarrufunda bulunan yeri ihale sonucu otopark olarak kullanmak üzere kiraladığını,kira sözleşmesinin 16.10.2008 tarihinde sona erdiğini,davalının kendisine gönderdiği yazı ile yeni kira döneminde aylık kira bedelinin 27.485TL olduğunun bildirildiğini,bu bedelin emsal rayiç kira bedellerinin çok üstünde ve fahiş olduğunu ileri sürerek,aylık kira bedelinin 10.000TL olarak tespiti ile davalının saptanacak kira bedeli üzerinden sözleşme yapmaya zorunlu tutulmasını istemiştir. Davalı,davanın reddini dilemiştir. Mahkemece,bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kısmen kabul kısmen reddine karar verilmiş;hüküm,davalı tarafından temyiz edilmiştir....
SULH HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 27/01/2020 (Ara Karar) NUMARASI : 2021/103 (DERDEST) DAVA KONUSU : Kira (Uyarlama İstemli) KARAR : Tarsus 2.Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 27/01/2020 tarih ve 2021/103 Esas sayılı ara kararı ile kurulan hüküm nedeniyle davacı vekilinin istinaf başvurusu ile ilgili yapılan esas incelemesinde; GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: DAVA DİLEKÇESİNDE ÖZETLE : Mersin İli Tarsus İlçesi Şehitmustafa Mahallesi 280 ada 20 Parsel Zemin kat 25 numaralı bağımsız bölümde dükkan nitelikli taşınmazın kiralanması için davacı ve davalı taraf arasında 23/12/2019 tarihli 5 yıllık kira sözleşmesi imzalandığını, davacı kiracının ilk yılının kira bedelini ödediğini, davalı kiralayanın kira bedelinde indirim ve ödeme şartlarında iyileştirme yapmadığını, 01/02/2021 tarihinde yeni kira döneminin başlayacağını, kira ödenmediği takdirde davalı tarafca davalı hakkında icra takibi başlatılabileceğini, Covid-19 salgınının etkili olduğu dönem boyunca geçerli olmak üzere kira bedelinin 57.500 TL olarak...
-TL borç tahakkuk ettirildiğini, bu borcu ödemesinin mümkün olmadığını, fiilen kullanmakta olduğu 2 dönüm civarındaki araziye ödediği kira bedelinin fahiş olduğunu, kira sözleşmesindeki artış oranının ÜFE artışı oranında uyarlanmasını, artış şartı doğrultusunda ödeme yapmaya devam etmesi halinde kira bedelinin arazinin değerini aşacağını belirterek kira bedelinin tespitini ve ödemiş olduğu miktarın ödemesi gereken miktardan tenkis edilerek borcun tahakkuk ettirilmesine karar verilmesini talep etmiştir. Davalı vekili, davacının kira bedellerini eksik olarak ve gecikmeli ödediğini, kiralanan arazinin tamamını halen kullandığını, kesinleşmiş kira borçları olduğunu ve kira bedellerinin geçmişe dönük olarak yeniden hesaplanması talebinin yerinde olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur....
KARAR Davacı, davalı Belediyeye ait Yeraltı Otoparkını ihale sonucu üç yıllığı 280.000.000.000 TL bedel karşılığı 10 yıl süre ile kiralandığını, taraflar arasında 17.4.2003 tarihli 10 yıl süreli kira sözleşmesi imzalandığını, sözleşmenin yapılmasından sonraki dönemde İl Trafik Komisyonunun aldığı kararla otoparka çıkan yolları tek yönlü araç geçişine izin vererek otoparka olan trafik akışının azalmasına neden olduğunu, davalı idarenin 2006 yılı işletme kira bedeli olarak 113.630.000.000 TL talep ettiğini, sözleşmenin 5.maddesine uygun olarak 2005 yılı kira bedelini 103.300.000.000 TL olarak ödediklerini, idarenin sözleşme hükümlerine aykırı, taraflar arasındaki edimleri olanaksız kılacak, objektif ölçüleri asan, hak ve nesafet kurallarına aykırı bir şekilde kira talebinde bulunduğunu ileri sürerek, 2006 yılı yıllık kira bedelinin hak ve nesafet kuralları çerşevesinde yeni koşullarına uyarlanarak 50.000.000.000 TL olarak belirlenmesini istemiştir. Davalı, davanın reddini savunmuştur....
Davacılar tarafından aylık 5.432 Euro olan kira bedelinin 20.000,00 TL olarak uyarlanması talep edilmiş olup dava reddedildiğine göre, reddedilen kira farkının bir yıllık tutarı üzerinden yani ödenmekte olan brüt kira bedelinin hüküm altına alınması istenen brüt bedelden çıkarılmak suretiyle bulunacak farkının bir yıllık tutarı üzerinden davalı yararına tarife gereğince hesaplanacak nispi vekalet ücretine hükmedilmesi gerekir. Diğer yandan uyarlama davasında, harca tabi dava değeri, uyarlama istenen bedel ile ödenen kira bedeli arasındaki kira farkının yıllık toplamı olduğu halde harcın 50.000,00 TL dava değeri üzerinden olacak şekilde eksik ödendiği, yargılamada davalı tarafça dava değerinin eksik gösterildiği yönünde itirazda bulunulmadığı, Mahkemece de eksik harcın ikmali için mehil verilmediği ve davanın bu şekilde sonuçlandırıldığı anlaşılmaktadır....
Uyarlama genel olarak ve önemli ölçüde uzun ve sürekli borç ilişkilerinde söz konusu olur. Sözleşmeye müdahele istinai yardımcı bir yoldur. Her istenildiğinde sözleşmeyi değişen hal ve şartlara uydurmak mümkün değildir. Aksinin kabulü özel hukuk sistemimizdeki geçerli olan "İrade özgürlügü -sözleşme serbetisi- sözleşmeye bağlılık" ilkelerinden sapma tehlikesi söz konusu olur. Davalı kiracının açtığı ilk uyarlama davası sonucu kira bedeli davanın açıldığı 1.5.2001 tarihindeki şartlara göre uyarlanmıştır....
Sözleşmenin özel şartlar kısmının 4. maddesinde yer alan koşul “kira sözleşmesi 5 yıllık olmasına rağmen her kira yılı itibariyle kira artışı yapılır.Her kira yılının kirasında Devlet İstatistik Kurumunun açıkladığı yıllık TEFE ve ÜFE oranlarının ortalaması dikkate alınarak kira miktarında artış yapılır ” şeklindedir.Somut olayda talep; kira sözleşmesinde taraflarca kararlaştırılan kira parasının artırılması ile ilgili koşulun iptalidir. Dava bu niteliği itibariyle kira sözleşmesine dayanan kira tespit davası olmayıp, kira parası ile ilgili hükmün iptali istemini içeren uyarlama davası olup dava, 6100 sayılı H.M.K yürürlüğe girmeden evvel, 23.05.2011 tarihinde açılmıştır....
tarafın bir tacir olduğunu, buna uygun ekonomik şartların değişebileceğini düşünmesi gerektiğini ve ona göre davranması gerektiğini, devletin aldığı tedbirler kapsamında ödeme noktasında kısmi ertelemelerin olduğunu, kira bedeli uyarlaması anlamında bir durumun söz konusu olmadığını, müvekkili idare tarafından yeni dönem kira sözleşmesi imzalamayanlardan ecrimisil bedeli aldığını, buna ilişkin Yargıtay kararlarının olduğunu, devletin aldığı bir takım kararlardan dolayı belirli sektördeki işletmelerin bir takım kazançlarında değişiklik yaşanabildiğini, bu bağlamda bunun yükümlülüğünün müvekkilinde olmadığını, müvekkiline de yükletilemeyeceğini, bu nedenlerle sözleşmenin belirli süreli olması ve belirli süreli sözleşmelere karşı kira tespit ve uyarlama davası açılamayacağından davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir....
