KARAR Davacı,17.10.2007 başlangıç tarihli kira sözleşmesi ile davalının tasarrufunda bulunan yeri ihale sonucu otopark olarak kullanmak üzere kiraladığını,kira sözleşmesinin 16.10.2008 tarihinde sona erdiğini,davalının kendisine gönderdiği yazı ile yeni kira döneminde aylık kira bedelinin 27.485TL olduğunun bildirildiğini,bu bedelin emsal rayiç kira bedellerinin çok üstünde ve fahiş olduğunu ileri sürerek,aylık kira bedelinin 10.000TL olarak tespiti ile davalının saptanacak kira bedeli üzerinden sözleşme yapmaya zorunlu tutulmasını istemiştir. Davalı,davanın reddini dilemiştir. Mahkemece,bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kısmen kabul kısmen reddine karar verilmiş;hüküm,davalı tarafından temyiz edilmiştir....

-TL borç tahakkuk ettirildiğini, bu borcu ödemesinin mümkün olmadığını, fiilen kullanmakta olduğu 2 dönüm civarındaki araziye ödediği kira bedelinin fahiş olduğunu, kira sözleşmesindeki artış oranının ÜFE artışı oranında uyarlanmasını, artış şartı doğrultusunda ödeme yapmaya devam etmesi halinde kira bedelinin arazinin değerini aşacağını belirterek kira bedelinin tespitini ve ödemiş olduğu miktarın ödemesi gereken miktardan tenkis edilerek borcun tahakkuk ettirilmesine karar verilmesini talep etmiştir. Davalı vekili, davacının kira bedellerini eksik olarak ve gecikmeli ödediğini, kiralanan arazinin tamamını halen kullandığını, kesinleşmiş kira borçları olduğunu ve kira bedellerinin geçmişe dönük olarak yeniden hesaplanması talebinin yerinde olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur....

KARAR Davacı, davalı Belediyeye ait Yeraltı Otoparkını ihale sonucu üç yıllığı 280.000.000.000 TL bedel karşılığı 10 yıl süre ile kiralandığını, taraflar arasında 17.4.2003 tarihli 10 yıl süreli kira sözleşmesi imzalandığını, sözleşmenin yapılmasından sonraki dönemde İl Trafik Komisyonunun aldığı kararla otoparka çıkan yolları tek yönlü araç geçişine izin vererek otoparka olan trafik akışının azalmasına neden olduğunu, davalı idarenin 2006 yılı işletme kira bedeli olarak 113.630.000.000 TL talep ettiğini, sözleşmenin 5.maddesine uygun olarak 2005 yılı kira bedelini 103.300.000.000 TL olarak ödediklerini, idarenin sözleşme hükümlerine aykırı, taraflar arasındaki edimleri olanaksız kılacak, objektif ölçüleri asan, hak ve nesafet kurallarına aykırı bir şekilde kira talebinde bulunduğunu ileri sürerek, 2006 yılı yıllık kira bedelinin hak ve nesafet kuralları çerşevesinde yeni koşullarına uyarlanarak 50.000.000.000 TL olarak belirlenmesini istemiştir. Davalı, davanın reddini savunmuştur....

tarafın bir tacir olduğunu, buna uygun ekonomik şartların değişebileceğini düşünmesi gerektiğini ve ona göre davranması gerektiğini, devletin aldığı tedbirler kapsamında ödeme noktasında kısmi ertelemelerin olduğunu, kira bedeli uyarlaması anlamında bir durumun söz konusu olmadığını, müvekkili idare tarafından yeni dönem kira sözleşmesi imzalamayanlardan ecrimisil bedeli aldığını, buna ilişkin Yargıtay kararlarının olduğunu, devletin aldığı bir takım kararlardan dolayı belirli sektördeki işletmelerin bir takım kazançlarında değişiklik yaşanabildiğini, bu bağlamda bunun yükümlülüğünün müvekkilinde olmadığını, müvekkiline de yükletilemeyeceğini, bu nedenlerle sözleşmenin belirli süreli olması ve belirli süreli sözleşmelere karşı kira tespit ve uyarlama davası açılamayacağından davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir....

Davacılar tarafından aylık 5.432 Euro olan kira bedelinin 20.000,00 TL olarak uyarlanması talep edilmiş olup dava reddedildiğine göre, reddedilen kira farkının bir yıllık tutarı üzerinden yani ödenmekte olan brüt kira bedelinin hüküm altına alınması istenen brüt bedelden çıkarılmak suretiyle bulunacak farkının bir yıllık tutarı üzerinden davalı yararına tarife gereğince hesaplanacak nispi vekalet ücretine hükmedilmesi gerekir. Diğer yandan uyarlama davasında, harca tabi dava değeri, uyarlama istenen bedel ile ödenen kira bedeli arasındaki kira farkının yıllık toplamı olduğu halde harcın 50.000,00 TL dava değeri üzerinden olacak şekilde eksik ödendiği, yargılamada davalı tarafça dava değerinin eksik gösterildiği yönünde itirazda bulunulmadığı, Mahkemece de eksik harcın ikmali için mehil verilmediği ve davanın bu şekilde sonuçlandırıldığı anlaşılmaktadır....

Uyarlama genel olarak ve önemli ölçüde uzun ve sürekli borç ilişkilerinde söz konusu olur. Sözleşmeye müdahele istinai yardımcı bir yoldur. Her istenildiğinde sözleşmeyi değişen hal ve şartlara uydurmak mümkün değildir. Aksinin kabulü özel hukuk sistemimizdeki geçerli olan "İrade özgürlügü -sözleşme serbetisi- sözleşmeye bağlılık" ilkelerinden sapma tehlikesi söz konusu olur. Davalı kiracının açtığı ilk uyarlama davası sonucu kira bedeli davanın açıldığı 1.5.2001 tarihindeki şartlara göre uyarlanmıştır....

İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: Yerel Mahkemece yapılan yargılama sonucunda “Beş yıldan uzun süreli veya beş yıldan sonra yenilenen kira sözleşmelerinde ve bundan sonraki her beş yılın sonunda, yeni kira yılında uygulanacak kira bedeli, hâkim tarafından tüketici fiyat endeksindeki oniki aylık ortalamalara göre değişim oranı, kiralananın durumu ve emsal kira bedelleri göz önünde tutularak hakkaniyete uygun biçimde belirlenir . Hükme esas alınan bilirkişi raporuna göre ; kira sözleşmesine göre belirlenen bedel üzerinden son oniki ayın efe tüfe ortalaması baz alınarak yapılan artış, emsal kira bedeli araştırmalarına ve davacının sunmuş olduğu kira bedeli teklifleri baz alınmış, anacak davalı tarafından sunulan emsal kira sözleşmesi belediyeye bildirilen kira sözleşmelerinin stopaj kaynaklı düşük bedelli gösterilmesinden ötürü güncel ve emsal kira araştırmalarına göre düşük kaldığı kanaati ile emsal alınmamıştır....

Ancak, Türk parası olarak belirlemenin yapıldığı kira yılının sonundan itibaren bir yıl geçerli olmak üzere; anılan paragraf uyarınca Türk parası olarak belirlenen kira bedeli, taraflarca belirlenirken mutabakata varılamazsa, belirleme tarihinden belirlemenin yapıldığı kira yılının sonuna kadar Türkiye İstatistik Kurumunun her ay için belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak artırılması yoluyla belirlenir. Bir sonraki kira yılı Türk parası cinsinden kira bedeli ise, taraflarca belirlenirken mutabakata varılamazsa, önceki kira yılında geçerli olan kira bedelinin Türkiye İstatistik Kurumunun belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak artırılması yoluyla belirlenir ve belirlenen Türk parası cinsinden kira bedeli bu fıkrada belirtilen iki yıllık sürenin sonuna kadar geçerli olur....

Sözleşmenin özel şartlar kısmının 4. maddesinde yer alan koşul “kira sözleşmesi 5 yıllık olmasına rağmen her kira yılı itibariyle kira artışı yapılır.Her kira yılının kirasında Devlet İstatistik Kurumunun açıkladığı yıllık TEFE ve ÜFE oranlarının ortalaması dikkate alınarak kira miktarında artış yapılır ” şeklindedir.Somut olayda talep; kira sözleşmesinde taraflarca kararlaştırılan kira parasının artırılması ile ilgili koşulun iptalidir. Dava bu niteliği itibariyle kira sözleşmesine dayanan kira tespit davası olmayıp, kira parası ile ilgili hükmün iptali istemini içeren uyarlama davası olup dava, 6100 sayılı H.M.K yürürlüğe girmeden evvel, 23.05.2011 tarihinde açılmıştır....

SULH HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : None NUMARASI : 2022/1538 ESAS DAVA KONUSU : Uyarlama - İhtiyati Tedbir KARAR : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacı müvekkiline ait Oran Mahallesi, Turan Güneş Bulvarı No:132/A-B Çankaya Ankara adresinde bulunan dükkan vasfına haiz taşınmaz için 01/04/2016 tarihinde müvekkil T1 ile davalı arasında kira sözleşmesi düzenlendiğini, sözleşmeye göre bir aylık kira bedeli 5.000,00 TL, artışlarla beraber halihazırda kira bedeli 20.000,00 TL olduğunu, söz konusu kira sözleşmesi uzun süredir devam etmekte olup sözleşmenin yapıldığı dönemde kiraya veren müvekkil tarafından öngörülemeyecek şekilde değişen ekonomik koşullar ve taşınmaz kira bedellerindeki fahiş artışlar nedeniyle müvekkile ait taşınmazın kira bedeli oldukça az bir bedel olarak kaldığı ve müvekkilin geçimini sağladığı gelir kaynağı olan işbu taşınmaz kira geliri ile mevcut ekonomik koşullar içerisinde geçinmesinin imkansız hale geldiğini, tarafların sözleşmede belirtilen kira bedeline...