Uyarlama yapılacak dönemin hangi tarihte sona ereceği yönünden yapılan değerlendirmede ise, kira sözleşmesinde kira süresinin yer tesliminden itibaren bir yıl olarak öngörüldüğü, yer tesliminin 05.03.2020 tarihinde yapıldığı, davacı ile yapılan kira sözleşmesi Devlet İhale Kanunu uyarınca yapılmış olduğundan bir yıllık sürenin dolması ile kira sözleşmesinin kendiliğinden sona ereceği, davacının 05.03.2020- 05.03.2021 tarihleri arasındaki dönem için kiracı olup, 05.03.2021 tarihinden itibaren kira süresi sona erdiğinden kiracının bu tarihten sonra fuzuli şagil durumuna düşeceği anlaşılmaktadır. Kiracının fuzuli şagil olduğu dönem için kira uyarlaması yapılamaz. Bu tarih için idare yeni bir ihale yapıp yine davacı bu ihaleyi kazanarak yeni bir kira sözleşmesi yapılmış ise dahi, yeni dönem kirası ihale ile belirlenmiş olacaktır. O halde 05.03.2021 tarihinden sonraki dönem için uyarlama yapılamayacağı anlaşılmaktadır....
SULH HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 27/12/2022 NUMARASI : 2022/731 E 2022/3395 K DAVA KONUSU : Kira (Uyarlama İstemli) KARAR : DAVA DİLEKÇESİNİN ÖZETİ: Davacı vekilinin dava dilekçesinde özetle, müvekkilleri ile dava konuksu Samsun İli, Atakum İlçesi, Atakum Mah., 176 ada, 2 parselde kayıtlı taşınmazın T4 İle aralarında 25/06/2013 tarihli kira sözleşmesi imzaladıklarını, 25.06.2013 tarihli kira sözleşmesi uyarınca dava konusu olan ilgili mecurda davalı T4 nın ödenmekte olan aylık peşin net 49.091,56 TL tutarında olan kira bedelinin dava tarihinden itibaren geçerli olmak üzere fazlaya ilişkin hakları saklı kalması şartıyla aylık peşin net 75.000,00- TL olarak uyarlanmasına, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ : Samsun 2. Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 27/12/2022 tarih 2022/731 Esas, 2022/3395 Karar sayılı ilamıyla davanın reddine karar verilmiştir....
Mahkemece, kira sözleşmesinin başlangıç tarihinden dava tarihine kadar olan dönem de ekonomik koşullarda kira sözleşmesini temelinden çökertecek şekilde ön görülemeyecek bir değişikliğin yaşanmadığını, dolayısıyla uyarlama koşullarının oluşmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Olayları izah taraflara hukuki nitelendirme ise hakime ait bir görevdir. Somut olayda; taraflar arasındaki kira sözleşmesi 01.07.2004 başlangıçlı olup, 5 yıl sürelidir. 5 yıllık süre 31.06.2009 tarihinde sona ermiştir. Davacı da 5 yıllık sürenin sona erdiği yeni dönem olan 01.07.2009 gününden itibaren kira tesbitini istemiş, 5 yıllık dönem içine ilişkin bir uyarlama talebi yoktur. 5 yılılk dönemin bittiği tarihten (yeni dönemden) itibaren talepte bulunulduğundan dava kira uyarlaması davası değil, kira tesbit davasıdır. HUMK 8/II/1 yine HMK 8/b/1 maddesine göre kira tesbit davalarında görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemeleridir....
Davalı, dava konusu mecurda 1950’li yıllardan beri kiracı olarak bulunduğunu, en son 18.3.1997 tarihli kira sözleşmesi gereğince başlangıçta belirlenen kira parasının sözleşme şartlarına uygun olarak arttırıldığını, kiralanan ... içersindeki mevcut yapı ve tesisleri kendilerinin inşa ettiklerini, kira süresi sonunda mevcut tesislerin bedelsiz olarak davacıya devredileceğinin hüküm altına alınmasının kira parasının belirlenmesinde büyük etken olduğunu, sözleşme tarihinden sonra kira parasının uyarlanmasını gerektirecek beklenmeyen bir değişiklik olmadığını savunarak davanın reddini dilemiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Kira uyarlama, alacak Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı kira uyarlama ve alacak davasına dair karar Dairemizin 28.11.2012 gün ve 11880-15564 sayılı ilamı ile bozulmasına karar verilmesi üzerine bu defa davacı tarafından yasal süresinde karar düzeltme isteminde bulunulmuş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Mahkemenin kararında ve Yargıtay ilamında yazılı sebeplere göre 6100 sayılı HMK.ya 6217 Sayılı Kanunla eklenen geçici 3.madde hükmü gözetilerek HUMK.nın 440.maddesinde yazılı hallerden hiçbirine uymayan karar düzeltme isteminin REDDİNE ve aynı yasanın 442.maddesi gereğince takdiren 210.00.-TL para cezasının karar düzeltme isteyenden alınmasına, karar düzeltme harcı peşin alındığından başkaca harç alınmasına yer olmadığına 03.07.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
Sulh Hukuk Mahkemesinin 2020/365 Esas sayılı dosyası ile ikame etmiş olduğu bir uyarlama davası bulunduğunu, tahliye talebinin reddi yönündeki karar doğru olmakla birlikte, itirazın kaldırılması yönünden verilen kararın hatalı olduğunu, Mahkeme tarafından kira sözleşmesine itiraz olunmadığı yönündeki tespitin doğru olmadığını, kira bedellerine yönelik uyarlama davası olduğunu, uyarlama davasının sonucunun beklenilmesi gerektiğini, davalı aleyhine icra inkar tazminatı verilmesinin de hatalı olduğunu, alacağın likit olmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir. C....
Bunun mümkün olmaması hâlinde borçlu, sözleşmeden dönebilir; sürekli edimli sözleşmelerde ise kural olarak, fesih hakkını kullanır.” denilerek TBK öncesi Yargıtay uygulamasında kabul edilen uyarlama davası yasa maddesi haline getirilmiştir. ................Somut olayda; önceki malik Vedat Saygılı ile davalılardan Mutia Saygılı arasında 17/05/2007 başlangıç tarihli on yıl süreli kira sözleşmesine ilişkin, taraflar arasında bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Davacı yeni malik, 07/05/2013 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere değişen hal ve şartlara göre kira bedelinin uyarlanmasını istemiş ve 12/09/2013 tarihinde iş bu davayı açmıştır. Uzun süreli kira sözleşmelerinde edimler arasındaki dengenin aşırı bozulması ve sözleşmenin taraflar açısından çekilmez hale gelmesi durumunda kira parasının günün ekonomik koşullarına uyarlanması için her zaman “ uyarlama “ davası açılabilir....
Bunun mümkün olmaması hâlinde borçlu, sözleşmeden dönebilir; sürekli edimli sözleşmelerde ise kural olarak, fesih hakkını kullanır.” denilerek TBK öncesi Yargıtay uygulamasında kabul edilen uyarlama davası yasa maddesi haline getirilmiştir. ................Somut olayda; önceki malik Vedat Saygılı ile davalılardan Mutia Saygılı arasında 17/05/2007 başlangıç tarihli on yıl süreli kira sözleşmesine ilişkin, taraflar arasında bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Davacı yeni malik, 07/05/2013 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere değişen hal ve şartlara göre kira bedelinin uyarlanmasını istemiş ve 12/09/2013 tarihinde iş bu davayı açmıştır. Uzun süreli kira sözleşmelerinde edimler arasındaki dengenin aşırı bozulması ve sözleşmenin taraflar açısından çekilmez hale gelmesi durumunda kira parasının günün ekonomik koşullarına uyarlanması için her zaman “ uyarlama “ davası açılabilir....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki kira sözleşmesinin uyarlanması davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabul kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde taraflar avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü. KARAR Davacı davalıya ait meskende 27/12/2006 tarihinden beri kiracı olarak oturduğunu kira bedelinin 01/10/2008 – 30/09/2009 tarihleri arasında aylık 800.00 tl olarak ödendiğini ancak 2008 yılında başlayan ekonomik kriz nedeniyle kira bedelinin fahiş hale geldiğini belirterek 01/10/2009 tarihinden itibaren başlayacak yeni kira dönemi için aylık kira bedelinin 400.00 tl olarak tespitine karar verilmesini istemiştir. Davalı davanın reddini dilemiştir....
SULH HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : None NUMARASI : 2020/1308 ESAS DAVA KONUSU : Kira (Uyarlama İstemli) KARAR : Antalya 7. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2020/1308 Esas Karar sayılı dosyası üzerinden istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine dairemize intikal eden dosya incelendi: GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: DAVA: Dava dilekçesinde özetle: Sair hususlarla birlikte kira bedeli üzerinden ihtiyati tedbir kararı verilmesini talep ettiklerini, tedbir kararı verilmemesi halinde davacının temerrüt ve tahliye ile karşı karşıya kalacağını, dolayısı ile tedbir kararı verilmezse temerrüde düşülmüş olacağını ve eğer uyarlama kararı verilir ise de temerrüde dayalı tahliye karara verilebileceğinden uyarlama davası açılmasının ve uyarlama kararı verilmesinin hiç bir anlamının kalmayacağını, HMK'nun 389. Maddesi uyarınca dava sonuçlanana kadar hak kaybı yaşanmaması adına ihtiyati tedbir kararı verilmesini talep etmiştir....
