Somut olayda; cezai şart alacağı yönünden yapılan değerlendirmeye göre Cezai şart, borçlunun alacaklıya karşı mevcut bir borcu hiç veya gereği gibi ifa etmemesi halinde ödemeyi vaad ettiği, hukuki işlem ile belirlenmiş ekonomik değeri olan bir edimdir. Cezai şartın amacı, borçluyu borca uygun davranmaya sevketmektir. Cezai şart, asıl alacağı kuvvetlendirme amacı güder. Bu bakımdan cezai şart, kuvvetlendirilecek asıl borcun mevcut olmasını gerektirir. Asıl borç yoksa cezai şart da söz konusu olamaz. Bu niteliği itibariyle cezai şart asıl borca bağlı fer'i bir borçtur. Asıl borç, mevcut ve geçerli ise, cezai şart da borç doğurur. Asıl borç sona ermiş ya da geçersiz doğmuşsa, cezai şart bağımsız bir borç oluşturamaz. Cezai şart, asıl borcun bağlı olduğu şekle tabidir. Asıl borç bir geçerlilik şekline bağlanmışsa, cezai şartın borç doğurabilmesi aynı şekilde kararlaştırılmış bulunmasına bağlıdır....
-KARAR- Davacı vekili, taraflar arasında bayilik sözleşmesi bulunduğunu, davalının tonaj taahhüdüne uygun davranmayarak sözleşmeyi ihlal ettiğini ve sözleşmeyi haksız şekilde feshettiğini belirterek şimdilik ...TL cezai şart alacağı ile ...TL kar mahrumiyeti alacağının tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiş, yargılama aşamasında kar mahrumiyeti talebini ....TL olarak islah etmiştir. Davalı vekili davanın reddini istemiştir....
dolayı kar mahrumiyeti isteminde bulunamayacağına karar verilmiştir....
İNCELEME ve GEREKÇE: Dava, ----- süresinden önce feshi nedeniyle kar mahrumiyetinden kaynaklanan alacak ile sözleşme süresi boyunca alım taahhütlerinin yerine getirilmemesi nedeniyle oluşan cezai şart alacağının tahsili istemine ilişkindir....
Davacı bayilik sözleşmesinin haklı feshine dayanarak kar mahrumiyeti, cezai şart ve tüp depozito bedelinin tahsilini istemiştir. Alınan bilirkişi raporunda sözleşmenin 23. maddesine göre kar mahrumiyeti hesaplanmış ise de Dairemizin yerleşik içtihatlarına göre kar mahrumiyeti süresi feshedilen sözleşmenin fesihten sözleşmenin sonuna kadar olan bölümü için değil davacının aynı bölgede benzer bir bayilik kurabilmesi için gerekli makul süre kadar olmalı ayrıca davacının mahrum kaldığı kar brüt kar değil net kar olarak hesaplanmalıdır. Diğer taraftan iade edilmeyen tüp depozito bedelinin hesabında davacı tarafından sunulan tüp teslim belgeleri davalı tarafından kabul edilmediği halde bu belgelere değer verilmesi de yanlış olmuştur....
-KARAR- Davacı vekili, taraflar arasında akaryakıt istasyonu işletme sözleşmesi ve protokol bulunduğunu, sözleşme süresinin dolduğunun, ancak davalının sözleşme yürürlük tarihlerinde sözleşmeye ve mal alım taahhütlerine aykırı davrandığını, cezai şart ve kâr mahrumiyeti alacağının bulunduğunu, protokol ihlali nedeniyle cezai şart alacağının bulunduğunu belirterek şimdilik 5.000 TL sözleşmeye aykırılık nedeniyle cezai şart alacağı, 1000 TL kâr mahrumiyeti alacağı, 5.000 USD'nun ödeme günündeki merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden TL karşılığının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiş, birleşen davada ise; müvekkilinin cezai şart ve kâr mahrumiyeti alacaklarının teminat mektubu borcundan takas ve mahsubuna karar verilmesini istemiştir....
Bu durumda sözleşme feshedilmemiş olduğundan, davacı taraf kar mahrumiyeti isteyemeyeceğinden davanın bu yönden reddinde bir isabetsizlik bulunmamakta ise de; davacı tarafın cezai şart istemine yönelik açtığı itirazın iptali davası açısından ise; 28.11.2005 tarihli sözleşmesinin 17. maddesi 2. fıkrasında “......
Mahkemece, toplanan delillere ve bilirkişi raporuna göre, davacının eksik alım nedeniyle toplam 124.375,67 TL kar mahrumiyeti bulunduğu, davacının teminat mektubunu nakde çevirerek kar mahrumiyetini tahsil ettiği, teminat mektubunun paraya çevrilme tarihi itibariyle 127.217,97 TL olduğu bilirkişi tarafından saptanan 124.375,67 TL kar mahrumiyetinin bu tutardan tenzil edildiğinde davacının kar mahrumiyetinin kalmadığı gerekçeleriyle asıl davanın reddine; davalının 297 ton eksik alım yapması sebebiyle davacının 66.025 USD cezai şart alacağının oluştuğu, her ne kadar davacının cezai şart alacağını saklı tutmuş ise de taahhütnamedeki açık düzenlemeyle sözleşmeye aykırılık halinde teminat mektuplarının nakde çevrileceğinin kararlaştırıldığı, teminat mektubunun de paraya çevrildiği, 66.025 USD cezai şart tutarını aşan zararın davacı tarafından ispatlanamaması nedeniyle cezai şart miktarından ve 124.375,65 TL kar mahrumiyeti miktarından fazla tahsil edilen teminat mektubundan bakiye kısım olan...
Karara karşı, davalılar vekili tarafından temyiz kanun yoluna başvurulmuştur. 1- Dava, taraflar arasındaki akaryakıt bayilik sözleşmesinin haklı sebeple feshinden kaynaklanan cezai şart ve kâr mahrumiyeti istemine ilişkindir. Davacı, dava dilekçesinde 7500 ABD Doları cezai şart ve 5.000.- TL kâr mahrumiyeti talep etmiş ise de, daha sonra 12.05.2017 tarihli ıslah dilekçesi ile cezai şart ve kâr mahrumiyeti olarak talebini toplam 141.605,11 TL’ye yükseltmiştir. Buna rağmen mahkemece kararda, talep konusu toplam 141.605,11 TL’nin yanında 5.000.- TL'de ayrıca kâr mahrumiyetinin tahsiline karar verilerek talepten fazlasına hükmedilmiş olduğundan, dosyanın re’sen bozulmasına karar verilmesi gerekmiştir. 2- Bozma sebep ve şekline göre, davalılar vekilinin temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına karar verilmiştir....
şart ödenmesi gerekeceğini belirterek uğranılan zararlardan şimdilik 1.000,00 kar mahrumiyeti zararı ile 10.000,00 TL cezai şartın fesih tarihinden işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir....
