İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; iptal davalarının idarenin, idare hukuku alanında kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamasıyla yapmış oldukları işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimini sağlamak üzere var olan idari dava türü olduğu, işbu davada iptali istenilen protokolün ise bir sözleşme olup, aynı statüde bulunan davalı Selçuk Üniversitesi Rektörlüğü ile davacı Necmettin Erbakan Üniversitesi Rektörlüğü'nün iradesinin uzlaşması sonucu oluştuğundan iptali istenilen protokol davalı Selçuk Üniversitesi Rektörlüğü'nün tek yanlı irade açıklamasının ürünü olmadığı, dolayısıyla iptal davasına konu edilmesine olanak bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle davanın incelenmeksizin reddine karar verilmiştir. Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge Mahkemesi ......
Maddi anlamda kesin hükümden sonra ikinci kez açılan davanın kesin hüküm nedeniyle reddi gerekir. Kesin hüküm itirazı olumsuz dava şartlarındandır (HMK.114/1-i). İlk davanın feragat nedeniyle reddine karar verilmesi durumunda, aynı taraflar arasında aynı hukuki sebeple ve aynı konuda ikinci açılan davanın kesin hüküm nedeniyle reddi gerekeceği şüphesizdir. Bu itibarla mahkemenin bu yöndeki gerekçesi kural olarak doğrudur. Ne var ki, somut olayda davacı taraf feragati nedeniyle reddine karar verilmiş bulunan ilk açtığı davada, hile ve kandırma nedeniyle iradesinin fesada uğratılarak feragat beyanında bulunmasının sağlandığını öne sürmüştür. Başka bir anlatımla, feragat beyanının irade fesadı nedeniyle geçersiz olduğu iddiasıyla feshi ile iptal tescil ve alacak talebi hakkında karar verilmesini talep etmiştir....
Mahkemece, iptali istenen sözleşme ile ilgili taraflar arasında ihtilaf nedeniyle açılan davada davacı tarafın sözleşmeyi kabul ederek ve geçerliliğini öne sürerek açtığı davadan feragat etmiş olması nedeniyle yeniden bu sözleşmenin iptali istemiyle dava açamayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir. Davacı, davalı ile imzaladığı 29.1.2002 tarihli kira sözleşmesinin ehliyetsizlik nedeniyle geçersiz olduğunu ileri sürerek,kira sözleşmesinin iptali istemiyle eldeki davayı açmıştır.Davalı,davacı tarafın ... 4.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2008/154 esas sayılı dosyasında kira sözleşmesinin uyarlanmasını istemekle sözleşmenin geçerliliğini kabul ettiğini,bu nedenle davanın dinlenme olanağının bulunmadığını savunmuş,mahkemece davacı tarafın sözleşmeyi kabul ederek ve geçerliliğini öne sürerek açtığı davadan feragat etmiş olması nedeniyle yeniden bu sözleşmenin iptali istemiyle dava açamayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir....
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacı asılın davadan feragat etmesi nedeniyle davanın feragat nedeniyle reddine karar verilmiştir. IV. İSTİNAF A. İstinaf Yoluna Başvuranlar İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı istinaf başvurusunda bulunmuştur. B. İstinaf Sebepleri Davacı istinaf dilekçesinde özetle; taraflar arasında borç alacak mahsuplaşması ve yeni bir düzenleme yapılacağı düşüncesiyle iradesinin fesada uğradığını, feragat beyanının irade sakatlanması nedeniyle geçersiz olduğunu beyan ederek kararın kaldırılmasını istemiştir. C....
Feragat veya kabul, hükmün verilmesinden sonra yapılmışsa, taraflarca kanun yoluna başvurulmuş olsa dahi, dosya kanun yolu incelemesine gönderilmez ve ilk derece mahkemesi veya bölge adliye mahkemesince feragat veya kabul doğrultusunda ek karar verilir. (3) (Ek:22/7/2020-7251/29 md.) Feragat veya kabul, dosyanın temyiz incelemesine gönderilmesinden sonra yapılmışsa, Yargıtay temyiz incelemesi yapmaksızın dosyayı feragat veya kabul hususunda ek karar verilmek üzere hükmü veren mahkemeye gönderir.", 311. maddesinde; "(1) Feragat ve kabul, kesin hüküm gibi hukuki sonuç doğurur. İrade bozukluğu hâllerinde, feragat ve kabulün iptali istenebilir.", 312. maddesinde; (1) Feragat veya kabul beyanında bulunan taraf, davada aleyhine hüküm verilmiş gibi yargılama giderlerini ödemeye mahkûm edilir. Feragat ve kabul, talep sonucunun sadece bir kısmına ilişkin ise yargılama giderlerine mahkûmiyet, ona göre belirlenir." hükümlerine yer verilmiştir....
Feragat veya kabul, hükmün verilmesinden sonra yapılmışsa, taraflarca kanun yoluna başvurulmuş olsa dahi, dosya kanun yolu incelemesine gönderilmez ve ilk derece mahkemesi veya bölge adliye mahkemesince feragat veya kabul doğrultusunda ek karar verilir. (3) (Ek:22/7/2020-7251/29 md.) Feragat veya kabul, dosyanın temyiz incelemesine gönderilmesinden sonra yapılmışsa, Yargıtay temyiz incelemesi yapmaksızın dosyayı feragat veya kabul hususunda ek karar verilmek üzere hükmü veren mahkemeye gönderir.", 311. maddesinde; "(1) Feragat ve kabul, kesin hüküm gibi hukuki sonuç doğurur. İrade bozukluğu hâllerinde, feragat ve kabulün iptali istenebilir.", 312. maddesinde; (1) Feragat veya kabul beyanında bulunan taraf, davada aleyhine hüküm verilmiş gibi yargılama giderlerini ödemeye mahkûm edilir. Feragat ve kabul, talep sonucunun sadece bir kısmına ilişkin ise yargılama giderlerine mahkûmiyet, ona göre belirlenir." hükümlerine yer verilmiştir....
İrade teorisinin uygulanması sayesinde, içeriği eksik, hatalı ya da muğlâk olan tasarruf ile mirasbırakanın gerçekte ne istemiş olduğu saptanmaya çalışılır. . Mirasbırakan her ne k...............r vasiyetnamesindeki beyanıyla arzusunu açıklamış olsa da, bu beyanı, iç iradeyi dışa vuran bir araçtan ibarettir. Vasiyetnamedeki beyan ile gerçek irade arasında bir uyumsuzluk ortaya çıktığında, araç olan beyan değil, iç irade esas alınmalıdır. Nitekim her türlü irade sakatlığını iptal sebebi olarak gören MK.m.504/f. II ve 557/b. II hükümleri de, irade teorisinin somut görünüm biçimleridir. Mirasbırakanın açıklamış olduğu irade her zaman onun asıl arzusu anlamına gelmeyeceği gibi, iç iradenin sonuç doğurması mutlaka mirasbırakan tarafından açıkça beyan edilmesine de bağlı değildir. Vasiyetnamenin yorumu yoluyla mirasbırakanın gerçek iradesine uygun düşen son arzuları ortaya çıkarılmalıdır....
E)DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava, ölünceye kadar bakma sözleşmesine (bakım yükümlülüğünün yerine getirilmediği iddiasına) dayalı tapu iptal-tescil istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince davanın kabul nedeniyle kabulüne karar verilmiş, karar davalı tarafından istinaf edilmiştir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun ''Davayı kabul'' başlıklı 308. maddesinin 1. fıkrasında düzenlendiği üzere; kabul, davacının talep sonucuna, davalının kısmen veya tamamen muvafakat etmesidir. Yine aynı Kanun'un 310. maddesinde de; kabulün, hüküm kesinleşinceye kadar her zaman yapılabileceği hüküm altına alınmıştır. Davayı kabul, davalının mahkemeye karşı (hitaben) yapacağı tek taraflı açık bir irade beyanı ile olur. Kabulün geçerli olabilmesi için bunun davacı veya mahkeme tarafından kabul edilmesine lüzum yoktur (HMK m.309). Kabul, davalının bu husustaki tek taraflı irade beyanı ile tamamlanır....
DAVA Davacı ... vekili dava dilekçesinde; davacının maliki olduğu 616 ada 8 parsel sayılı taşınmazını üzerine müştemilat yapılmak üzere çocuklarına eşit hisseyle devretmeyi amaçladığını, ancak taşınmazın toplulaştırma nedeniyle hisseli olması nedeniyle tek kişi üzerine devir yapmak zorunluluğunun bulunduğunu, bu aşamada davalının işlemleri daha hızlı yapıp taşınmazı paylaştırabileceği yönündeki hileli davranışları nedeniyle taşınmazın diğer kardeşlere paylaştırılmak üzere satış suretiyle davalıya temlik edildiğini, yapılan satış işleminin gerçek olmayıp esasen paylaştırılmak üzere bağış niteliğinde olduğunu, davalının devre yanaşmaması nedeniyle bağıştan dönme koşullarının gerçekleştiğini, Mahkeme bu kanaatte olmaz ise davalının hileli hareketleri nedeniyle tapunun iptal edilmesi gerektiğini, aksi halde yapılan sözleşmenin gerçek bedeli yansıtmadığı, bedel yönünden de hataya düşüldüğü ve gabinin unsurlarının gerçekleştiği gerekçesiyle tapunun iptal edilmesi gerektiğini ileri sürerek taşınmazın...
Kısaca, iç irade ile açıklanan irade arasındaki bilmeyerek yapılan uyumsuzluk olarak tanımlanan hatanın(yanılmanın) esaslı kabul edilebilmesi için uygulamada ve bilimsel alanda ortaklaşa benimsendiği gibi, girişilen taahhüdün başlıca sebebini teşkil etmesi, daha açık söyleyişle hem yanılgıya düşen taraf yönünden(sübjektif unsur) hem de iş hayatındaki dürüstlük kuralları (objektif unsur) açısından hataya düşülmese idi böyle bir sözleşmenin hiç veya açıklanan biçimde yapılmayacağının ispatlanması zorunludur. Bu koşulların varlığı halinde hataya düşen taraf, isterse iptal hakkını kullanmak suretiyle hukuki ilişkiyi geçmişe etkili (makable şamil) olarak ortadan kaldırılabilir ve verdiği şeyi geri isteyebilir. Yeter ki hatanın ileri sürülmesi TBK'nin 35. (BK'nin 25.) ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun(TMK) 2. maddesinde hükme bağlanan dürüstlük kuralına aykırı olmasın....
