Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine "mutlak geçit ihtiyacı" veya "geçit yoksunluğu", ikincisine de "nispi geçit ihtiyacı" ya da "geçit yetersizliği" denilmektedir. Geçit hakkı verilmesine ilişkin davalarda, bu hak taşınmaz leh ve aleyhine kurulacağından leh ve aleyhine geçit istenen taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunludur. Ancak, yararına geçit istenen taşınmaz paylı mülkiyete konu ise dava paydaşlardan biri veya birkaçı tarafından açılabilir. Geçit tesisi davalarında başlangıçta davacı tarafından öngörülemediğinden dava dilekçesinde talep edilen yer dışındaki güzergahlardan da geçit kurulması gerekebilir....
Geçit hakkı davası genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yolla ihtiyacı karşılanamayan taşınmaz maliki tarafından açılır ve mahkemece tesis edilecek geçit hakkı ile taşınmazın genel yola kesintisiz bağlantısının sağlanması istenir. Türk Medeni Kanununun 747. maddesi gereğince geçit kurulabilmesi için taşınmazın genel yola ulaşmak için yeterli geçidi bulunmaması gerekir. Bu davanın görülebilirlik koşuludur. Geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte özünü komşuluk hukukundan alır. Davacının taşınmazının kuzeyinde bulunan gübreliğin davalıya ait 6 parsel sayılı taşınmaza bakması nedeniyle davacının sübjektif arzusu dikkate alınarak zorunlu geçit tesisi koşulları gerçekleşmediği halde davalıya ait 6 sayılı parselden geçit kurularak davalının mülkiyet hakkının sınırlandırılması doğru değildir....
Kurulan geçit hakkının Türk Medeni Kanunu'nun 748/3 ve 1012. Maddesi ile yeni Tapu Sicil Tüzüğünün "irtifak hakları ve taşınmaz yükünün tescili" başlıklı 30. maddesi gereğince kütük sayfasında ayrılan özel sütununa tesciline karar verilmelidir. Geçit hakkının kurulması istemli bu davada fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesi gereği hüküm altına alınacak geçit bedelinin karar tarihine en yakın rayiç bedele göre belirlenmesi gerekmektedir. Öncelikle belirtmek gerekir ki, az yukarıda da bahsedildiği üzere dava konusu taşınmazlar üzerinde iki kez keşif icra edilmiş ve keşif neticesinde alınan bilirkişi raporlarında hem taşınmazların vasfı ve hem de en uygun geçit güzergahının belirlenmesi noktasında birbirinden farklı raporlar verilmiş olup ilk derece mahkemesince raporlar arasındaki bu çelişkiler giderilmeksizin hüküm kurulduğu anlaşılmaktadır....
Ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi geçit davalarının nedenidir. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “mutlak geçit ihtiyacı” veya “geçit yoksunluğu”, ikincisine de “nispi geçit ihtiyacı” ya da “geçit yetersizliği” denilmektedir. Davacının maliki olduğu 4103 VE 4118 sayılı parselin mutlak geçit ihtiyacı içerisinde olduğu dosya kapsamıyla sabittir. Geçit hakkı verilmesine ilişkin davalarda, bu hak taşınmaz leh ve aleyhine kurulacağından leh ve aleyhine geçit istenen taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunludur. Ancak, yararına geçit istenen taşınmaz paylı mülkiyete konu ise dava paydaşlardan biri veya birkaçı tarafından açılabilir....
Geçit gereksiniminin nedeni, taşınmazın niteliği ile bu gereksinimin nasıl ve hangi araçlarla karşılanacağı davacının subjektif arzularına göre değil objektif esaslara uygun belirlenmeli, taşınmaz mülkiyetinin sınırlandırılması konusunda genel bir ilke olan fedakarlığın denkleştirilmesi prensibi dikkatten kaçırılmamalıdır. Yararına geçit kurulacak taşınmazın tapuda kayıtlı niteliği ve kullanım amacı nazara alınarak, özellikle tarım alanların nihayet bir tarım aracının geçeceği genişlikte (emsaline göre 2,5-3 m.) geçit hakkı tesisine karar vermek gerekir. Bu miktarı aşan bir yol verilecekse bunun gerekçesi kararda dayanakları ile birlikte gösterilmelidir. Somut Olayda; saptanan geçit eninin ne olduğu anlaşılamamaktadır. Şayet, geçit 3 m.den fazla enindeki bir yerde kurulmuşsa bu miktarı aşan yol verilmesinin gerekçeleri karar yerinde gösterilmelidir....
Zorunlu geçit hakkının tapu kaydının özel sütununda taşınmaza bağlı irtifak olarak kaydı gerekeceğinden geçit hakkı tesisi için kural olarak hem geçit isteyen taşınmazın hem de aleyhine geçit kurulacak taşınmazın tapuda kayıtlı olması gerekir. Tapuda kayıtlı olmayan bir taşınmazda geçit hakkı tesisi olanaklı bulunmadığından mahkemece davalı Hazine aleyhine açılan davanın reddi gerekirken yazılı şekilde geçit tesisine karar verilmesi doğru görülmediğinden bozulması gerekmiştir. SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı Hazine vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, 21.12.2009 gününde oybIrliği ile karar verildi....
Hükmü, davalı vekili temyiz etmiştir. 1-Yapılan yargılamaya, toplanan delillere ve dosya içeriğine göre davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir. 2- Geçit hakkı, irtifak hakkı olmakla birlikte özünü komşuluk hukukundan almaktadır. Geçit hakkı kurulmasına ilişkin hükümde, lehine geçit hakkı tesis edilen taşınmaz ile üzerinden geçit hakkı kurulan taşınmazların ve geçit genişliği ile kurulan geçit büyüklüğünün duruksamaya yer vermeksizin yer alması zorunludur. Geçit hakkı tesis edilmekle kendiliğinden infaz kabiliyeti kazanmaz. Hüküm özetinin tapunun beyanlar hanesine işlenmesi gerekir....
Halbuki oluşturulacak yeni geçit hakkının bu parsellerinde faydalanacağı şekilde düzenlenmesi halinde hem 37 no lu parsel hem de 28 ve 29 no lu parseller için masraf paylaşımı söz konusu olacağı hem de çevredeki diğer komşu parsellerin tarım arazilerinin boş yere geçit hakkından dolayı heba olması engellenmiş olacaktır. mahkemenin vermiş olduğu geçit hakkı bu hali ile; geçit hakkının temel ilkeleri olan fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesi ve komşuluk ilkesi ile de bağdaşmayıp , usul ekonomisine de ters düşmektedir. 8) Uzunca süre komşu parselden yol olarak geçen davacının taşınmaz üzerinde geçit hakkı doğabileceği Davacı 27 nolu parsel sahibi daha önce 28, 30,8 nolu parseller arasından 7 no lu parseli de kullanarak yola ulaşmış ancak 7 nolu parsel sahibi ile aralarında çıkan uyuşmazlık sonucu 7 nolu parselin sahibi (zeytinlik ) tel çit çekerek 27 nolu parsel sahibinin kendi mülkünden geçmesini engellemiştir....
parçanın yol olarak kullanmak üzere müvekkil yararına geçit hakkı tesisini, tespit edilecek geçit hakkının tapuya tescilini talep zarureti hasıl olduğunu, bu nedenle kararın kaldırılması için istinaf talebinde bulunmuştur....
Geçit hakkı kurulmasına ilişkin davalarda davanın niteliği gereği yargılama giderleri davacı üzerinde bırakılmalıdır. Geçit hakkı ancak tapuya tescil edilmiş taşınmazlar üzerinden kurulabilir. Zira kurulan geçit hakkının 4721 s. TMK' nun 748/3. maddesi gereğince tapuya tescil edilmesi gerekir. Kurulan geçit hakkının 4721 s. TMK' nun 748/3. ve 1012. maddeleri ile yeni Tapu Sicil Tüzüğünün “İrtifak hakları ve taşınmaz yükünün tescili” başlıklı 30. maddesi gereğince kütük sayfasında ayrılan özel sütununa tesciline karar verilmelidir. Aleyhine geçit kurulan 419 parsel sayılı taşınmazın paydaşlarından K..C'in, temyiz dilekçesi ekinde sunulan Akşehir 1. Noterliği'nin 02.05.2012 tarihli, 4609 yevmiye numaralı mirasçılık belgesine göre 30.04.2012 tarihinde öldüğü, M..C..., A.. C.., A..K.. ve A..K...'nun K....C.... mirasçıları olduğu, anılan mirasçıların davaya dahil edilmeksizin işin esası hakkında karar verildiği anlaşılmaktadır....
