GEREKÇE: Dava, 6100 sayılı TTK'nın 122. maddesi ile 5684 sayılı Sigortacılık Kanununun 23/16 maddesine dayalı denkleştirme tazminatı istemine ilişkindir. Genel olarak denkleştirme (portföy) tazminatı, acentelik sözleşmesi sona erdikten sonra, bu ilişkinin devamı boyunca acentenin kişisel gayretiyle yarattığı müşteri çevresinden müvekkilinin halen yararlanması, acentenin ise yararlanmaması nedeniyle uğradığı kaybın karşılığıdır....
TEFRİK: İlk derece mahkemesinin 4.11.2021 tarihli oturumda verilen ara kararı ile davacının kazanç kaybı isteği yönünden dava tefrik edilerek ayrı bir esasa kayıt edilmiş denkleştirme tazminatı istemi eldeki esasda görülmüştür....
Davacı, taraflar arasındaki acentelik sözleşmesinin haksız şekilde feshi nedeniyle denkleştirme tazminatı talebinde bulunmuş ve bu talebini yasal süresi içinde belirsiz alacak davası şeklinde ileri sürmüştür. Davalı ise taraflar arasında düzenlenen sözleşmenin yasa ve sözleşmeye uygun şekilde süre verilerek feshedildiğini, tüm prim komisyonlarının ödendiğini, TTK'nın 122 ve Sigortacılık Kanu'nun 23.maddesi uyarınca denkleştirme tazminatı alacağı şartlarının oluşmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir. Mahkemece, denkleştirme tazminatı alacağı şartlarının oluştuğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş, kabul edilen miktara ayrı ayrı dava ve ıslah tarihinden itibaren faiz yürütülmüştür....
Davacı, taraflar arasındaki acentelik sözleşmesinin haksız şekilde feshi nedeniyle denkleştirme tazminatı talebinde bulunmuş ve bu talebini yasal süresi içinde belirsiz alacak davası şeklinde ileri sürmüştür. Davalı ise taraflar arasında düzenlenen sözleşmenin yasa ve sözleşmeye uygun şekilde süre verilerek feshedildiğini, tüm prim komisyonlarının ödendiğini, TTK'nın 122 ve Sigortacılık Kanu'nun 23.maddesi uyarınca denkleştirme tazminatı alacağı şartlarının oluşmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir. Mahkemece, denkleştirme tazminatı alacağı şartlarının oluştuğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş, kabul edilen miktara ayrı ayrı dava ve ıslah tarihinden itibaren faiz yürütülmüştür....
Davacı vekilinin istinaf başvurusunun incelenmesinde; Davacı vekilince denkleştirme tazminatı hesaplaması yönünden hatalı hesaba dayalı bilirkişi raporuna göre karar verildiği ileri sürülerek karar istinaf edilmiştir. Genel olarak portföy tazminatı, acentelik sözleşmesi sona erdikten sonra, bu ilişki devamı boyunca acentenin kişisel gayretiyle yarattığı müşteri çevresinden akidinin halen yararlanması, acentenin ise yararlanmaması nedeniyle uğradığı kaybın karşılığıdır....
tazminatı taleplerini havi ... 34....
Davalının 24.10.2017 tarihli Fesih ve İbra protokolün 8.maddesine göre davacının "denkleştirme tazminatı" ndan vazgeçmesi T.T.K 122 maddesine göre "denkleştirme tazminatı" ndan peşinen vazgeçilemeyeceği hükmüne aykırıdır....
Tüm dosya kapsamı, toplanan deliller ve alınan bilirkişi raporları birlikte değerlendirildiğinde; Dava konusu uyuşmazlık, taraflar arasındaki acentelik sözleşmesinin davalı tarafça feshi sebebiyle, davacının davalıdan denkleştirme (portföy) tazminatına talep edip edemeyeceğine ilişkindir. Denkleştirme tazminatı TTK'nın 122. maddesinde düzenlenmiş olup, acentenin denkleştirme tazminatına hak kazanıp kazanmadığının tespiti için, sözleşmenin davalı tarafından feshedilip edilmediğinin, sözleşmenin haklı olarak feshedilmemiş olması halinde acentenin kazanmış olduğu müşteri portföyünün, davalı tarafından sözleşmenin sona ermesinden sonra da kullanılıp kullanılmadığının, somut olaya göre denkleştirme tazminatı ödenmesinin hakkaniyete uygun düşüp düşmediğinin değerlendirilmesi gerekmektedir....
talep edebileceği denkleştirme tazminatı acentelik süresince hak ettiği komisyon ve sair gelirlerinin ortalamasını aşamayacağından, son beş yıllık komisyon ortalamasını aşamayacağından , denkleştirme tazminatı üst sınırının TTK m.122/2 gereğince 254.642,66 TL olarak hesaplandığı, somut uyuşmazlıkta acente lehine hükmedilecek denkleştirme tazminatı tutarının üst sınır olan 254.642,66 TL olduğu" şeklinde rapor düzenlendiği anlaşılmıştır....
Denkleştirme tazminatı ya da diğer adıyla “portföy tazminatı”, sözleşmenin sona ermesi sonucunda müşteri çevresini kaybeden ve ekonomik bakımdan güç durumda kalan acentenin bu yüzden talep edebileceği bir ödencedir. Davacı TTK 122.maddesi gereğince portföy tazminatı talebinde bulunmuştur. TTK 122.maddenin üst başlığı denkleştirme istemidir. 3.fıkrasında müvekkilin fesih haklı gösterecek bir eylemi olmadan acente sözleşmeyi feshetmişse veya acentenin kusuru sebebiyle sözleşmenin müvekkil tarafından haklı sebepler feshedilmesi halinde acentenin denkleştirme isteminde bulunamayacağı belirtilmiştir. Sözleşme ilişkisinin sona ermesinden sonra sigorta şırketi sigorta acentesinin portföyü sayesinde önemli menfaatler elde ediyor ve hakkaniyet gerektiriyorsa, sigorta acentesi, sigorta şirketinden tazminat talep edebilir. Ancak, sigorta acentesinin haklı bir nedene dayanmaksızın sözleşmeyi feshetmesi ya da kendi kusuruyla sözleşmenin feshine neden olması halinde tazminat hakkı düşer....
