BK.nun 126/1 maddesi (TBK.147.maddesi) hükmüne göre kira alacağından doğan davalar beş yıllık zamanaşımı süresine, kira alacağı dışında kira sözleşmesine dayanılarak açılan alacak ve tazminat davaları BK.nun 125. maddesi (TBK.146.maddesi) hükmüne göre on yıllık zamanaşımı süresine tabidir. Bu itibarla; 09.04.2010 tarihinde açılan davada ihtilaf konularından cezai şart alacağının zamanaşımIna uğramadığının kabulü gerekir. Mahkemece değinilen bu yön gözetilerek, dava edilen cezai şart alacağına ilişkin işin esasına girilip hasıl olacak sonuca uygun bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde zamanaşımı nedeniyle davanın tümden reddine karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırıdır.Hüküm, bu nedenle bozulmalıdır....
HD'nin 25.06.2007 tarih ve 2007/7997 K. sayılı, 07.04.2010 tarih ve 4054 K. sayılı ilamlarında da tartışıldığı üzere, kira bedellerinin ödenmemesi veya sözleşmeye aykılırık halinde (kiracının faaliyetini durdurması) aktin feshi ve tahliye istenebilmesi için Türk Borçlar Kanununun 315 ve 316. maddelerindeki şartların gerçekleşmesi ve davacının da buna dayalı olarak mahkemeden tahliye isteminde bulunması ve tahliye kararı alması gerekir. 2886 Sayılı Kanunun 62. maddesi genel hükümlere ilişkin bir madde olup kira parasının ve yan giderlerin sözleşmede yazılı sürede ödenmemesi ve kiracının faaliyetini durdurması bu madde gereğince davacı tarafından sözleşmenin tek taraflı olarak feshini gerektirmez. İdarenin davaya konu olayda, 2886 SK'nun 62. maddesine göre kira bedeli ile yan giderleri ödemediğinden bahisle kira akdini feshetmesi bu açıdan haksız olup, cezai şart niteliğindeki tazminat sorumluğunu doğurmaz....
Maddeleri gereği rayiç kira bedeli ve cezai şart talep etme haklarının olduğunu, kararın kaldırılarak karşı taraf lehine hükmedilen vekalet ücretinin kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesini talep ederek kararı istinaf etmiştir. GEREKÇE: Davacılar eldeki dava ile, davalıdan satın aldığı dairenin sözleşmede kararlaştırılan süre içerisinde teslim edilmemesi nedeniyle dairenin teslim edileceği tarihe kadar olan rayiç kira bedeli ile birlikte ve davalıdan tahsilini, davacının ödemiş olduğu para ile ilgili taşınmazın rayiç değerinin tahsilini talep etmiştir. Mahkemece taraf delilleri toplanılmış, bilirkişi incelemesi yapılmış, talep doğrultusunda taşınmazın dava tarihi itibariyle rayiç değeri tespit edilerek sözleşme tarafı olan davacı Alev'e bu bedelin ödenmesine kira kaybı ve cezai şart yönünden ise talebin reddine karar verildiği görülmüştür. Karar sadece davacı tarafça istinaf edilmiş olup rayiç değerin tespiti istinaf konusu yapılmamıştır....
HMK: Yargıtay ilamı ve tüm dosya kapsamı. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve GEREKÇE : Dava, kira sözleşmesinden kaynaklanan asıl davada kira alacağı ve yan giderleriyle cezai şart bedelinin tahsili; karşı davada ise borçlu bulunulmadığının tespiti istemine ilişkindir....
Sözleşmedeki düzenleme cezai şart ile kira kaybının (gecikme tazminatının) ayrı ayrı istenebileceği anlamına gelmemektedir. Arsa sahipleri ancak cezai şartı aşan miktarda gecikme nedeniyle zararları olursa, cezai şart dışında bunların da tahsilini isteyebileceklerdir. Bilirkişi rapor ve ek raporundan sözleşmede kararlaştırılan her villa için aylık 3000 DM cezai şartın villaların getirebileceği kira gelirinin üzerinde olduğu anlaşıldığından, arsa sahipleri villaların teslimi gereken 23.10.1999 tarihi ile 30.07.2005 tarihi arasındaki cezai şartın tahsilini isteyebilir....
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ : İlk derece mahkemesince yapılan yargılama sonucunda, iddia, savunma ve tüm dosya kapsamına göre; davanın kabulü ile cezai-şart bedelinin iptaline karar verilmiştir. İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: İstinaf eden davalı vekili sunmuş olduğu istinaf dilekçesinde özetle; müvekkilinin davacıdan talep ettiği cezai şartın temerrüdünden kaynaklanmadığını, davacıdan alacaklarının kira dönemi sonunda kiralananı teslim etmemesinden doğan cezai şart olduğunu, davacının kira süresi bitmesine rağmen kiralananı teslim etmediğini, davacının sözleşme süresi bittikten sonra kiralananı tahliye etmediği 191 gün karşılığı cezai şart olarak cari yıl kira bedeli 540.000TL üzerinden günlük binde beş cezai şart hesaplandığını, davacıya belirtilen miktarı müvekkil idare hesaplarına ödemesi için A.O.S....
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ : İlk derece mahkemesince yapılan yargılama sonucunda, iddia, savunma ve tüm dosya kapsamına göre; davanın kabulü ile cezai-şart bedelinin iptaline karar verilmiştir. İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: İstinaf eden davalı vekili sunmuş olduğu istinaf dilekçesinde özetle; müvekkilinin davacıdan talep ettiği cezai şartın temerrüdünden kaynaklanmadığını, davacıdan alacaklarının kira dönemi sonunda kiralananı teslim etmemesinden doğan cezai şart olduğunu, davacının kira süresi bitmesine rağmen kiralananı teslim etmediğini, davacının sözleşme süresi bittikten sonra kiralananı tahliye etmediği 191 gün karşılığı cezai şart olarak cari yıl kira bedeli 540.000TL üzerinden günlük binde beş cezai şart hesaplandığını, davacıya belirtilen miktarı müvekkil idare hesaplarına ödemesi için A.O.S....
Sözleşmenin 14.6. maddesi kira sözleşmesinin süresi sonunda yahut süresinden önce sona ermesi durumunda kiralananın boşaltılmadığı her bir gün için öngörülen cezai şart hükmü iken, sözleşmenin 19. maddesinde açıkça kiracının sözleşmeyi haksız yere feshetmesi durumuna yönelik cezai şart öngörülmüştür. Somut olayda kiracı kira sözleşmesini feshederek taşınmazı tahliye etmiş ve anahtarları notere tevdi yöntemiyle anahtarları teslim etmiştir. Dolayısıyla hem tahliye tarihinden itibaren dava tarihine kadar kiralananın tahliye edilmemesi hali için öngörülen cezai şart hükmü olan kira sözleşmesinin 14.6. maddesine dayalı olarak kiralananı boşaltmadığı gerekçesiyle cezai şart tazminatına hem de kiracının kira sözleşmesini haksız feshi nedeniyle kira sözleşmesinin 19. maddesi gereğince 12 aylık kira bedeli tutarında cezai şart tazminatına hükmedilmesi doğru değildir....
Bu meblağ, Kira Tahakkukunun Başlangıç Tarihinden itibaren Eurozone için birleştirilmiş tüketici fiyat endeksinde (veya bunun yerini alabilecek diğer endeks) yapılan güncellemeyle aynı oranda ve buna dair Eurostat veya bunun yerini alan kurum tarafından yıllık yayınlanan verilere uygun olarak (yıllık olarak) güncellenecektir. İşbu Sözleşmenin 7.2. 7.3 ve 7.4 Maddeleri, uygun durumlarda, işbu fıkrada düzenlenen güncelleme için geçerli olacaktır.” düzenlemesi ile atıf yapılan özel hükümler 1. maddesinde “Kiracı, aylık net Garanti Edilen Asgari Kira bedeli olarak, birinci kira yılı için .25 Euro /m2, ikinci kira yılı için 30 Euro/m2 ve üçüncü kira yılı için 35 Euro/m2 ödeyecektir...” hükmü yer almıştır. Dava dilekçesinde talep edilen cezai şart bedelinin hesaplama şekline ilişkin bir açıklama yer almadığı gibi mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda da cezai şart bedelinin hesaplama yöntemi denetime elverişli bir şekilde belirtilmemiştir....
AŞden elde edeceği altı aylık kira kazancı 50.000 TL olacaktır. Ödemesi gereken 6 aylık kira olan 18.225 TL kira kazancı kaybından düşüldüğünde; 50.000 TL - 18.225 TL= 31.775 TL davacı kiracının kar kaybı zararıdır. Sözleşme ifa ile bitmediği için cezai şart olan, Sözleşme Bedeli kadar ceza tutarı: 27.000.USD X 1,35-36.450.-TL hesaplanmaktadır. Kar Mahrumiyeti olan 31.775.-TL tutara cezai şart olan 36.450.-TLeklendiğinde davacı kiracının alacağı 68.225.-TL olarak hesaplanmaktadır. Kesinti yönteminin uygulanması ve belirlenen bu yoksun kalınan kar tutarı olan 1.775-TL üzerinden, Yargıtay Bozma İlamı uyarınca hakkaniyet indirimi yapılması erekmektedir. Hakkaniyet indirimi oranı hususundaki takdir yetkisi Sayın Mahkemeye aittir. Ayrıca taraflar arasındaki sözleşme uyarınca belirlenen cezai şart tutarı olan 36.450.-TL ile ilgili hakkaniyet indirimi yapılıp yapılmayacağı hususu da Sayın Mahkemenin takdirlerindedir." şeklinde mütalaada bulunulduğu görülmüştür....
