Eldeki dava, 29.01.2021 tarihli araç kiralama sözleşmesi gereği davalı tarafından dayalı cezai şart, araç tamirat bedeli ve bakiye kira bedeli alacaklarının tahsili talebine ilişkindir. HMK 4/1-a maddesi gereğince kira sözleşmesinden kaynaklı tüm davalarda Sulh Hukuk Mahkemesi görevlidir....
Direnme yoluyla Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; taraflar arasındaki taşınmaz satış sözleşmesine dayalı olarak yoksun kalınan kira ve tazminat alacağının tahsili yönünde yapılan icra takibine itirazın iptali davasında, takip tarihi itibariyle fiili teslimin gerçekleşmediği ve satış bedelinin bir kısmının ödenmediği çekişmesiz olan olayda, kendi edimini tam olarak ifa etmeyen davacı alıcının sözleşmede kararlaştırılan cezai şart ve geç teslim nedeniyle kira kaybı tazminatını talep edip edemeyeceği noktasında toplanmaktadır. III. GEREKÇE 12. Kanun koyucu 818 sayılı mülga Borçlar Kanunu’nun (BK) 158-161. maddelerinde “cezai şart” kavramını kullanmış, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun (TBK) 179-182. maddelerinde bunun yerine “ceza koşulu” kavramını tercih etmiştir. 13. Cezai şart; borçlunun, asıl borcunu ilerde, hiç veya gereği gibi ifa etmediği takdirde alacaklıya karşı ifa etmeyi önceden taahhüt ettiği edime denir....
Ancak encümen uzatmaya karar verdiğine göre uzatma süresi içerisinde kiracıdan ecrimisil ve cezai şart istenemez. 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine göre yapılan kira sözleşmesindeki süre ve uzatma süreleri bittikten sonra davacı kiracı fuzuli şagil durumuna geldiğinden, davalı kurumun aralarındaki sözleşmeye uygun olarak kira süresinin bitiminden sonraki süre için cezai şart isteyebileceği kabul edilmelidir. Her ne kadar davacı kira sözleşmesinin sona erdiği kabul edildiği takdirde mahkemenin görevsiz olacağını öne sürmüş ise de davacı ile davalı arasındaki ilişki kira sözleşmesi kapsamında başlamış olup, kira sözleşmesinde ve eki şartnamede süre bitiminde cezai şart ve ecrimisil düzenlenmiş olduğuna göre, taraflar arasındaki kira ilişkisinin sona erip ermediği ve buna göre cezai şart ve ecrimisil istenip istenemeyeceğine ilişkin uyuşmazlık sulh hukuk mahkemesinde çözülmelidir....
Ancak encümen uzatmaya karar verdiğine göre uzatma süresi içerisinde kiracıdan ecrimisil ve cezai şart istenemez. 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine göre yapılan kira sözleşmesindeki süre ve uzatma süreleri bittikten sonra davacı kiracı fuzuli şagil durumuna geldiğinden, davalı kurumun aralarındaki sözleşmeye uygun olarak kira süresinin bitiminden sonraki süre için cezai şart isteyebileceği kabul edilmelidir. Her ne kadar davacı kira sözleşmesinin sona erdiği kabul edildiği takdirde mahkemenin görevsiz olacağını öne sürmüş ise de davacı ile davalı arasındaki ilişki kira sözleşmesi kapsamında başlamış olup, kira sözleşmesinde ve eki şartnamede süre bitiminde cezai şart ve ecrimisil düzenlenmiş olduğuna göre, taraflar arasındaki kira ilişkisinin sona erip ermediği ve buna göre cezai şart ve ecrimisil istenip istenemeyeceğine ilişkin uyuşmazlık sulh hukuk mahkemesinde çözülmelidir....
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili ile davalı arasında01.11.2006 başlangıç tarihli kira sözleşmesi imzalandığını, son kira bedelinin 3.000 Dolar olduğunu, davalı kiracının 19.01.2009 tarihinde taşınmazı tahliye ettiğini, davalının mecuru tahliye ettiğinde, ödenmeyen 2008 yılı Kasım, Aralık ve 2009 yılı Ocak aylarına ait kira alacağı ile mecurun 2009 yılı Ağustos ayında yeniden kiraya verilebildiğinden bu aya kadar ki kira bedelleri toplam 30.000 USD ve sözleşmenin 11. Maddesi gereğince cezai şart olarak ödenmesi gereken 1 yıllık kira bedelinden, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 3.000 USD'ın davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir....
KARAR Asıl davada ve birleşen davada karşı davacı vekili, arsa sahipleri müvekkilleri ile davalı yükleniciler arasındaki ........2005 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince inşaatın sözleşme tarihinden itibaren ... ay içinde tamamlanıp teslimi gerekirken süresinde teslim edilmediğini ileri sürerek,asıl davada sözleşmede kararlaştırılan aylık 500,00 TL kira tazminatı şartı gereğince ... aylık kira tazminatı olan 40.000,00 TL ile 50.000,00 TL cezai şart toplamı olan 90.000,00 TL’nin, karşılık davada ise ıslahla birlikte ... ay ... günlük kira tazminatı olarak ... için 37.300,00 TL ile eksik işler bedeli olarak 36.967,53 TL, diğer müvekkilleri yönünden ....940,00 TL kira alacağı ve ....027,79 TL tamirat bedelinin davalılardan müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
Cezai taahhütname başlıklı belge içeriğinden kira sözleşmesi ve ekinin ... tarafından taşınmaz maliki ...'a vekaleten imzalandığı anlaşılmaktadır. Kira sözleşmesinin ön sahifesinin ön yüzünde atıf yapılan özel şartlar bölümünün 4. maddesi kiracının erken tahliyesi halinde kiralayanın sözleşmenin kalan süresinin bitimine kadar kiracının uğrayacağı kar kaybını peşinen karşılayacağına ilişkin özel bir düzenlemedir. Cezai şart geçerli bir borcun yerine getirilmemesi veya eksik yerine getirilmesi ya da belli bir yerde, belli bir zamanda yerine getirilmemesi durumunda borçlunun ödemesi gereken bir edimdir. Cezai şartın ceza ve tazminat fonksiyonu bulunmaktadır. Dava dilekçesindeki istem ve sözleşmenin 4. maddesinin yorumu karşısında bu hüküm cezai şart kapsamında değerlendirilemez. Bu nedenle bu bedel davacı kiracının tahliye tarihinden itibaren dava konusu kiralanan ile aynı vasıf ve özelliklerine sahip bir taşınmazı aynı şartlarda kiralayarak elde edeceği kar kaybından fazla olamaz....
Davaya konu edilen 31.01.2008 tarihli protokol gereğince, davacıya ait taşınmaza 04.02.2008 tarihinden itibaren 3 ... süreli, günlüğü 40 TL'dan toplam 3.600 TL kira bedeli ile tekerlekli baz istasyonu kurulacağı, 3 ... sonra baz istasyonunun sökülmemesi halinde günlüğü 200 TL'dan cezai şart ödeneceği belirtilmiş, protokolün davalı tarafından imzalanmadığı anlaşılmıştır. Bilirkişi raporunda günlüğü 200 TL'dan hesaplanan cezai şart bedelinin 23.200 TL olduğu açıklanmıştır. Davada, davalı tarafından söz konusu protokol gereğince 3 aylık kira bedeli 3.600 TL'nin ödendiği ve süre sonunda 03.05.2008 tarihinden 28.08.2008 tarihine kadar tahliye edilmediği konusunda ihtilaf yoktur. İhtilaf, BK 161/son maddesi gereğince cezai şartın niteliği ve miktarı noktasında toplanmaktadır. 2010/18401-2011/247 Cezai şart, bir borcun ifa edilmemesi veya eksik ifa edilmesi halinde ödenmesi gerekli, parasal değer taşıyan ve hukuki işlemle kararlaştırılmış bir edimdir....
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; Dava, davalı ... şirketi ile davacı arasında akdedilen bayilik sözleşmesinin davalı bayi tarafından süresinden önce haksız ve kötü niyetli olarak sona erdirildiği, bayilik sözleşmesine konu ticari işletmeyi diğer davalı ... şirketine işyeri açma ve çalışma ruhsatı ile birlikte akaryakıt istasyonu ve ruhsatını devrettiği iddiasıyla, cari hesap alacağı, satış taahhüdüne dayalı cezai şart, maktu cezai şart, davalı tarafa ariyet olarak verilen mal bedeli, söküm bedeli ve sözleşmenin haksız olarak fesdedilmesi nedenine dayalı kar yoksunluğu taleplerini içerir kısmi alacak ve belirsiz alacak davasıdır. Mahkememizce ......
Şti.’den alınıp vekil edenine ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davacı vekili, 14.03.2022 tarihli ıslah dilekçesi ile davaya konu taşınmazın tamamlanması için yapılması gereken masraflar yönünden talebini 139.563,76 TL, kira kaybı talebi yönünden 64.317,13 TL, cezai şart bedeli talebi yönünden140.640,00 TL olarak ıslah etmiştir. Davalı Banka, davacıya konut kredisi kullandırıldığını, bağlı kredi olmadığını, teslim tarihinden 1 yıllık sürenin geçtiğini, sözleşmenin geçersiz olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur. Davacı ile satıcı davalı Uluslar Harfiyat Ltd....
