Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri, 818 sayılı BK'nın 155 vd. maddelerinde düzenlenen eser sözleşmelerinin kendine özgü bir ürüdür. Bu sözleşmelerin bir tarafı arsa sahibi diğer tarafı yüklenicidir. Bu tür sözleşmelerde arsa sahibinin Tüketici Kanununda 3/1-(k) maddesindeki tüketici tanımına uymadığı anlaşılmaktadır. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri 6098 sayılı Borçlar Kanununun 470 ve devamı maddelerinde düzenlenen eser sözleşmesinin kendine özgü bir türüdür. Bu sözleşmenin bir tarafı arsa sahibi diğer tarafı yüklenicidir. Bu tür sözleşmelerde arsa sahibinin Tüketici Kanununun 3/e maddesindeki tüketici tanımına uymadığı anlaşılmaktadır. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde arsa sahibi açısından güdülen amaç kullanmak için konut edinmek değil arsasını değerlendirmektir....
Noterliği'nde düzenlenen 08/06/2015 tarihli ... yevmiye numaralı Düzenleme Şeklinde Taşınmaz Satış Vaadi ve Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesi'nin davacı yüklenici tarafından haklı nedenlerle fesih koşullarının oluştuğunun tespiti ile sözleşmenin feshine karar verilmesi, birleşen ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/306 E. sayılı dosyasında dava taraflar arasındaki sözleşmenin arsa sahipleri konumunda olan davacı kooperatifler tarafından noterden gönderilen ihtarname ile 25/09/2017 tarihinde feshedilmiş olması ve davalı yüklenicinin daha önce taraflar arasındaki sözleşmenin feshi istemiyle mahkemede dava açmış olması hususu da gözetilerek tarafların fesih konusundaki iradelerinin birleşmiş olduğu iddiasıyla tapu kaydındaki inşaat şerhinin terkini isteğine, birleşen ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/101 Esas sayılı dava dosyasında dava, kat karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanan tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir. ......
HUKUK DAİRESİ Dava konusu uyuşmazlık; mahkemenin nitelendirmesinde de belirtildiği üzere " gelir paylaşımlı inşaaat-eser " (gayrimenkul satış vaadi ve arsa payı karşılığı inşaat) sözleşmesinden kaynaklanan alacak istemine ilişkindir. Davanın bu niteliğine göre, inceleme görevi Yargıtay 6. Hukuk Dairesinindir. Bu itibarla dosyanın gerekli inceleme yapılmak üzere Yargıtay 6. Hukuk Dairesine gönderilmesine 01/12/2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi....
Bilahare dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, yüklenicinin temliki işlemine dayalı tapu iptali tescil ve satış vaadi sözleşmesinin düzenlendiği 23.09.2003 tarihinden dava tarihine kadar geçen süre için kira mahrumiyeti zararının tahsili istemleriyle açılmıştır. Davalılardan ... ve ... ..., yüklenicinin edimlerini yerine getirmediğini, 07.03.2000 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshedildiğini, açılan davanın reddini savunmuş, diğer davalı arsa sahibi ... savunmada bulunmamıştır. Yüklenici ise, davacıya yapılan satışın bedelsiz olduğunu bildirmiştir. Mahkemece, mülkiyet aktarımına ilişkin davacı isteği reddedilmiş, 18.350,00 TL kira tazminatının davalı yüklenici ...’tan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir. Hükmü, davacı temyiz etmiştir....
Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri 818 sayılı BK'nın 155 vd. maddelerinde düzenlenen eser sözleşmelerinin kendine özgü bir türüdür. Bu sözleşmelerin bir tarafı arsa sahibi diğer tarafı yüklenicidir. Bu tür sözleşmelerde arsa sahibinin Tüketici Kanununda 3/1-(k) maddesindeki tüketici tanımına uymadığı anlaşılmaktadır. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde arsa sahibi açısından güdülen amaç kullanmak için konut edinmek değil arsasını değerlendirmektir. Bu nedenle, arsa sahibinin arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzalarken güttüğü saikin 6502 sayılı Kanunda tanımlanan tüketicinin saikinden farklı olduğu gözden kaçırılmamalıdır....
DELİLLER VE GEREKÇE Dava; taşınmaz satış vaadi sözleşmesinin yerine getirilmemesinden dolayı sözleşmenin tarafı olan şirketlere ve taşınmazı devralan üçüncü kişilere terditli olarak açılan tapu kaydının iptali ve tescil davası ile mümkün olmadığı takdirde tazminat ve cezai şart davası hususlarına ilişkindir. Dosyamız arasına gayrimenkul satış vaadi sözleşmesi ile dava konusu taşınmazların tapu kayıtları alınıp incelenmiştir. Davalılar görevsizlik kararı verilmesini istemişlerse de taraflardan davacı ve davalıların bir kısmının ticari şirket olması nedeniyle görevsizlik taleplerinin reddi gerekmiş, dava mahkememizce görülmüştür. Yargıtay 14. Hukuk Dairesinin 16.10.2018 tarih, 2016/5980 E. Ve 2018/6789 K. Sayılı kararında, Eser sözleşmelerinin bir türü olan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi, taraflara karşılıklı hak ve borçlar yüklemektedir....
Kat 6 nolu bağımsız bölümün davalı ... adına olan tapu kaydının iptali ile davacı adına tesciline karar verilmiştir. Hükmü, davalı arsa sahibi ... vekili temyiz etmiştir. Dava, davalı yükleniciden temlik alınan kişisel hakka dayalı tapu iptali ve tescil, ikinci kademede tazminat istemlerine ilişkindir. Arsa sahibi ile aralarında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi bulunan yüklenicinin şahsi hakkını üçüncü kişiye temlik etmesi halinde üçüncü kişinin ifa talep edip edemeyeceğinin saptanmasında öncelikle yüklenicinin edimini (eseri meydana getirme ve teslim borcunu) yerine getirip getirmediğinin, ardından sözleşme hükümlerindeki diğer borçlarını ifa edip etmediğinin açıklığa kavuşturulması zorunludur. Davaya konu olayın, temlik işleminin hukuki niteliği, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde yüklenicinin borçlarının neler olduğu ve arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi hükümleri çerçevesinde incelenip değerlendirilmesi gerekmektedir....
KARAR Dava, yüklenicinin açmış olduğu arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesinden kaynaklanan tapu iptal ve tescil davasıdır....
Dosya kapsamında alınan 23.05.2014 tarihli bilirkişi heyet raporunda, taşınmazın bulunduğu bölgede yüklenicilerin, gecekondu sahiplerine giderek belirli bir oran karşılığı arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi yaptıkları, tapu tahsis belgesine dayalı olarak belediyeye harcı ödeyip taşınmazı devraldıkları, bölgedeki uygulamanın genel olarak bu şekilde olduğu, inşaat piyasası uygulaması, taraflar arasındaki sözleşme, davalı tarafından verilen 50.000 USD bedelli cezai şarta bağlanan senet ve davacılara bir dönem kira bedeli ödenmiş olması ve davalı tarafın ikrarları dikkate alındığında, dava konusu olayda, davacıların gerçek iradesinin satış vaadi sözleşmesi olmadığı, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi olduğu belirtilmiştir....
Asliye Hukuk Mahkemesinin 2022/ 31 E. sayılı dosyası ile düzenleme şeklinde taşınmaz satış vaadi ve arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesinden kaynaklanan tapu iptali ve tescil ve ecrimisil davası açıldığını, her iki davanın arasında hukuki ve fiili irtibat bulunması ve yargılama ekonomisi açısından iş bu dosyanın Ereğli 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2022/ 31 E. sayılı dosyasında birleştirilmesini ve yargılamanın da bu dosya üzerinden devamına tensiple birlikte karar verilmesini talep ettiklerini,düzenleme şeklinde taşınmaz satış vaadi ve arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesi ile müvekkillere devri kararlaştırılan bağımsız bölüm taşınmazların müvekkiller adına bağımsız bölümler üzerindeki haciz ve ipotekten arınmış bir haliyle tapuda kayıt ve tesciline karar verilmesini,yargılama giderleri ile vekâlet ücretinin davalı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmişlerdir....
