Velayetin düzenlenmesi ve değiştirilmesi kamu düzenine ilişkin olup, bu davalarda re'sen (kendiliğinden) araştırma ilkesi geçerlidir (HMK.md.385/2). Düzenlemede, ana ve babanın istek ve tercihlerinden önce, çocuğun bedeni, fikri ve ahlaki gelişimi önem ve öncelik taşır. Velayetin değiştirilmesi davası, velayet kendisine verilen tarafın durumunun değişmesi ve sonradan ortaya çıkan çeşitli nedenler yüzünden velayeti alan anne ya da babanın velayet hakkını gereği gibi kullanamaması ya da çocuğun menfaatinin gerektirdiği durumlarda açılan bir davadır. TMK’nın “Durumun Değişmesi” başlıklı 183. maddesinde; “Ana veya babanın başkasıyla evlenmesi, başka bir yere gitmesi veya ölmesi gibi yeni olguların zorunlu kılması hâlinde hâkim, re'sen veya ana ve babadan birinin istemi üzerine gerekli önlemleri alır.” hükmüne yer verilmiştir....
HUKUK DAİRESİ DOSYA NO : 2022/1017 KARAR NO : 2022/1938 T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A İ S T İ N A F K A R A R I İNCELENEN KARARIN MAHKEMESİ : KARABÜK AİLE MAHKEMESİ TARİHİ : 24/03/2022 NUMARASI : 2021/642 ESAS - 2022/294 KARAR DAVA KONUSU : Ana Baba Rızası Arama KARAR : Taraflar arasındaki davanın yapılan yargılaması sonunda; mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm hakkında istinaf talebinde bulunulmakla, evrak okunup, gereği görüşülüp düşünüldü; TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ : Davacı kurum vekili dava dilekçesinde özetle; TMK'nın 311. maddesi uyarınca evlat edinmede küçük T7 için ana baba rızasının aranmamasını talep etmiştir. Davalı İlayda vekili Av. T6 ile davalı asil T3 davanın reddini istemişlerdir....
Çocuğun huzurunun tehlikeye girmesi, ana ve babanın yükümlülüklerine aykırı davranmaları, çocuk ile ciddi olarak ilgilenmemeleri ya da önemli sebeplerin varlığı halinde kişisel ilişki kurma hakkının reddedilmesi veya kendilerinden alınması mümkündür. Dosya kapsamından davalı-karşı davacı baba ile küçük arasında kişisel ilişki kurulmasına engel böyle bir durumun varlığı tespit edilemediği gibi, 02.06.2014 tarihli uzman raporunda da davalı-karşı davacı baba ile küçük arasında kişisel ilişki kurulması yönünde rapor tanzim edilmiştir. O halde, velayeti annede bulunan müşterek çocuk Boramir Ege ile baba arasında kişisel ilişki kurulması gerekirken, yazılı şekilde davalı-karşı davacı babanın bu talebinin de reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Velayetin Düzenlenmesi Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm davalı baba tarafından temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü: Tarafların evlilik dışı ilişkilerinden 2005 doğumlu...ve 2007 doğumlu .... dünyaya gelmiş, davalı baba küçükleri tanımış, küçükler babanın aile nüfusuna kaydedilmiş, küçüğün nüfus kaydı ile davacı annenin nüfus kaydı arasında gerekli bağ kurulmuştur. Davacı anne, velayetin kendisine verilmesi amacıyla eldeki davayı açmıştır. Mahkemece, dava kabul edilerek velayetlerin davalıdan alınarak anneye verilmesine karar verilmiş, hüküm davalı baba tarafından temyiz edilmiştir. Bir davada "davacının, dava açmakta hukuki yararının bulunması" dava şartıdır [HMK m. 114-(l)-h)]. "Mahkeme, dava şartlarının mevcut olup olmadığını, davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır....
Bakırköy 8.Aile Mahkemesi ise, velayet hakkında değerlendirme yapılabilmesi için baba tarafından velayetin kendisine verilmesi konusunda bir dava açılmasının zorunlu olduğu ve bu konuda kimsenin dava açmaya zorlanamayacağı belirtilip, çocuğun menfaatleri için öncelik ve ivedilikle vesayet altına alınması gerektiği açıklanarak görevsizlik yönünde hüküm kurulmuştur. Çocuk, anasının evlilik dışı ilişkisinden doğmuş, baba ile soybağı 17.03.2011 tarihinde tanıma (TMK.md.295) ile kurulmuştur. Annenin yaşı küçük olup, çocuğun velisi yoktur. Yasa, ana küçük, kısıtlı veya ölmüş ya da velayet kendisinden alınmışsa, hakimin, çocuğun menfaatine göre vasi atayacağını veya velayeti babaya vereceğini hükme bağlamıştır (TMK.md.337/2). Baba ile soybağı tanıma ile kurulduğuna göre, babanın velayeti alma hakkı mevcuttur....
Sulh Hukuk Mahkemesince evlilik dışı doğan çocuğun babası tarafından tanınmış olduğu anlaşılmakla, velayetin askıda bulunduğu ve öncelikle velayet konusunda karar verilmesi gerektiği bildirilerek görevsizlik kararı verilmiştir. Küçükçekmece 1. Aile Mahkemesi ise, velayeti kendisinde bulunan velinin ölüm, yaş küçüklüğü gibi nedenlerle velayet yetkisini kullanamaması halinde küçüğe vasi tayini için açılan davada davanın babaya ihbar edilmesi ve baba tarafından velayet davası açılması halinde bu davanın vesayet davasında bekletici mesele yapılması zorunlu olduğu belirtilerek görevsizlik yönünde hüküm kurulmuştur. Çocuk, anasının evlilik dışı ilişkisinden doğmuş, baba ile soybağı 25.2.2009 tarihinde tanıma (TMK.md.295) ile kurulmuştur. Annenin yaşı küçük olup, çocuğun velisi yoktur. Yasa, ana küçük, kısıtlı veya ölmüş ya da velayet kendisinden alınmışsa, hakimin, çocuğun menfaatine göre vasi atayacağını veya velayeti babaya vereceğini hükme bağlamıştır (TMK.md.337/2)....
Sulh Hukuk Mahkemesince evlilik dışı doğan çocuğun babası tarafından tanınmış olduğu anlaşılmakla, velayetin askıda bulunduğu ve öncelikle velayet konusunda karar verilmesi gerektiği bildirilerek görevsizlik kararı verilmiştir. Küçükçekmece 1. Aile Mahkemesi ise, velayeti kendisinde bulunan velinin ölüm, yaş küçüklüğü gibi nedenlerle velayet yetkisini kullanamaması halinde küçüğe vasi tayini için açılan davada davanın babaya ihbar edilmesi ve baba tarafından velayet davası açılması halinde bu davanın vesayet davasında bekletici mesele yapılması zorunlu olduğu belirtilerek görevsizlik yönünde hüküm kurulmuştur. Çocuk, anasının evlilik dışı ilişkisinden doğmuş, baba ile soybağı 10.02.2010 tarihinde tanıma (TMK.md.295) ile kurulmuştur. Annenin yaşı küçük olup, çocuğun velisi yoktur. Yasa, ana küçük, kısıtlı veya ölmüş ya da velayet kendisinden alınmışsa, hakimin, çocuğun menfaatine göre vasi atayacağını veya velayeti babaya vereceğini hükme bağlamıştır (TMK.md.337/2)....
Asliye Hukuk Mahkemesince usulüne uygun açılmış bir velayetin belirlenmesi davası bulunmadığı, nüfus müdürlüğünce yapılan ihbarın velayeti açıkta bulunan küçüğün vesayet altına alınması telebine ilişkin olup, bu yönüyle davaya bakma görevinin sulh hukuk mahkemesine ait olduğu gerekçesiyle karşı görevsizlik kararı verilmiştir. ... Sulh Hukuk Mahkemesince ise; 4721 sayılı TMK'nın 337. maddesi ve 4787 sayılı Kanun gereğince davaya bakmakla aile mahkemesinin görevli bulunduğu gerekçesi ile görevsizlik kararı verilmiştir. Türk Medeni Kanununun 336. maddesi gereğince evlilik devam ettiği sürece ana-baba velayeti birlikte kullanırlar. Velâyet, ana ve babadan birinin ölümü hâlinde sağ kalana, boşanma veya ayrılığa karar verilmesi halinde hakim velayeti eşlerden birine vermek zorundadır....
Asliye Hukuk Mahkemesince usulüne uygun açılmış bir velayetin belirlenmesi davası bulunmadığı, nüfus müdürlüğünce yapılan ihbarın velayeti açıkta bulunan küçüğün vesayet altına alınması telebine ilişkin olup bu yönüyle davaya bakma görevinin Sulh Hukuk Mahkemesine ait olduğu gerekçesiyle karşı görevsizlik kararı verilmiştir. ... Sulh Hukuk Mahkemesince ise; 4721 sayılı TMK nın 337. maddesi ve 4787 sayılı kanun gereğince davaya bakmakla aile mahkemsinin görevli bulunduğu gerekçesi ile görevsizlik kararı verilmiştir. Türk Medeni Kanununun 336.maddesi gereğince evlilik devam ettiği sürece ana-baba velayeti birlikte kullanırlar. Velâyet, ana ve babadan birinin ölümü hâlinde sağ kalana, boşanma veya ayrılığa karar verilmesi halinde hakim velayeti eşlerden birine vermek zorundadır....
Hukuk Dairesi DAVA TÜRÜ : Ana Baba Rızası Arama İLK DERECE MAHKEMESİ : Bakırköy 8. Aile Mahkemesi Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Bakırköy 8. Aile Mahkemesi hükmüne karşı, davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması sonunda İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş, bu kez davacı vekilinin Bölge Adliye Mahkemesi kararını temyizi üzerine Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü. KARAR Dava dilekçesinde, küçük ...'in evlat edinilmesinde ana ve babanın rızasının aranmamasına karar verilmesi istenilmiştir. İlk Derece Mahkemesince "dinlenebilme koşulu olmayan davanın reddine" karar verilmiş, karara karşı davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulmuş, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 10....
