İcra İflas Kanununun 72. maddesindeki istirdat davası, TBK'nun 77 ve devamı maddelerinde öngörülen istirdat ( sebepsiz zenginleşme) davasının özel bir türü olup, bu nedenle kendine has özellikler taşır. İİK 72/6.maddesinde; Borçlu menfi tespit davası zımmında tedbir kararı almamış ve borç da ödenmiş olursa, davaya istirdat davası olarak devam edilir....
Somut olayda davalının yaptığı haricen tahsil bildirimine dayanarak fazla ödenen paranın iadesini istesek de yerel mahkemenin istirdat davası için gerekli 1 yıllık hak düşürücü sürenin geçtiğinden bahisle davanın reddine karar vermesi hukuka aykırı olduğunu, Haricen tahsil varsa dava istirdat değil sebepsiz zenginleşme davası olarak görülmesi gerektiğini, Yerel mahkeme gerekçeli kararında "her ne kadar davacı istirdat davasının niteliği gereği sebepsiz zenginleşme davası olduğunu ve TBK'nun 82....
Karar sayılı kararında "Her ne kadar davacı tarafça eldeki davanın istirdat davası niteliğinde olmadığı, sebepsiz zenginleşme hükümleri gereğince açıldığı ileri sürülmüş ise de; dava borçlu olunmadığı halde ödendiği ileri sürülen paranın tahsili için açıldığından, açılan dava niteliği itibariyle istirdat davasıdır. İcra ve İflas Kanunu'nun 72/7. Maddesine göre, borçlu olmadığı halde ödeme yapan kişi ödediği tarihten itibaren bir sene içinde genel hükümler çerçevesinde dava açarak paranın geriye alınmasını isteyebilir. Yerleşik Yargıtay uygulaması gereğince, istirdat davasının koşullarının oluştuğu durumlarda davaların sebepsiz zenginleşme davası olarak nitelendirilmesi doğru görülmemekte ve davaya istirdat davası olarak bakılması gerektiği kabul edilmektedir. (Yargıtay 19....
Gelen yazı cevabı üzerine Mahkememizin 10/10/2022 tarihli ara kararı ile davacı vekiline çeki elinde bulundurana karşı istirdat davası açmak ve istirdat davası açıldığına dair belgeleri sunmak üzere 1 haftalık kesin süre verilmiş verilen kesin süre içerisinde istirdat davası açmadığı veyahut mahkememize bildirmediği takdirde işbu çek üzerindeki ödeme yasağının kaldırılarak işbu çek yönünden davanın reddine karar verileceği ihtar edilmiş, davacı vekilinim Mahkememize sunduğu beyan dilekçesinde istirdat davası yönünden hak sahibi konumunda olmadıklarından ve hukuki yararları olmadığından 10.10.2022 tarihli ara karar uyarınca istirdat davası açılmayacağını beyan ettiği görülmüştür. Yukarıda yer verilen açıklamalar doğrultusunda davacı tarafça dava konusu çeki dava sırasında elinde bulunduran kişiye karşı dava açılmamış olduğundan davanın reddine karar verilmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir....
Yasal 3 aylık bekleme süresi içerisinde ....Bankası... Şubesi'ne ait .... seri numaralı ve .... A.Ş. ye ait ... seri numaralı çeklerin bulunduğuna dair herhangi bir bildirimde bulunulmadığı gibi Mahkememize de ibraz edilmemiştir. .... Bankası ... Şubesi'ne ait ... seri numaralı çeke ilişkin 3. Şahıs ... Ltd. Şti. Vekili tarafından 23/08/2022 tarihli dilekçesi ile müvekkilinin iyi niyetli meşru hamili olduğunu, çekin elinde bulunduğunu çek üzerindeki ödeme yasağının kaldırılmasını talep etmiştir. Mahkememizin 10/10/2022 tarihli .... nolu celsesinde davacı vekiline kıymetli evrakın iadesi ve ya istirdat davası açması için iki haftalık kesin süre verilmesine karar verilmiş kesin süre içerisinde dava açılmaması halinde bu çek yönünden davanın reddedileceğinin, süresi içerisinde istirdat davası açılması halinde dosya numarasının mahkememize bildirilmesine ve davanın konusuz kalacağının ihtaratı yapılmıştır. Tüm dosya kapsamı ve yapılan yargılama neticesinde .... Bankası ......
TEB bankasınca gönderilen 03.01.2022 tarihli yazı cevabında da diğer çekin Teb Faktoring tarafından ibraz edildiği bildirilerek çekin görüntüsü dosyaya sunulmuştur. Her iki çekin ibrazı üzerine ilk derece mahkemesince, 12.04.2022 tarihli oturumda istirdat davası açılması için davacıya iki haftalık süre verilmiş, davacı tarafından TEB Faktoring aleyhine İstanbul 14. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2022/286 Esas sayılı dosyasında istirdat davası açıldığı ve çeklerin istirdadının istenilidği anlaşılmıştır. Hasımsız şekilde açılan çek iptali davasında, çeklerin ibraz edilmesi üzerine ilk derece mahkemesince istirdat davası açılması için süre verilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Çeklerin kimin tarafından ibraz edildiği banka kayıtlarıyla sabit olup, bu kişilere karşı istirdat davası açılmalıdır. Çeklerin ibraz sonrası başka kişilere devir edilmesi halinde, HMK'nın 124 ve 125. maddeleri uyarınca taraf teşkilinin ilgili davalarda sağlanarak istirdat davasının sürdürülmesi mümkündür....
TEB bankasınca gönderilen 03.01.2022 tarihli yazı cevabında da diğer çekin Teb Faktoring tarafından ibraz edildiği bildirilerek çekin görüntüsü dosyaya sunulmuştur. Her iki çekin ibrazı üzerine ilk derece mahkemesince, 12.04.2022 tarihli oturumda istirdat davası açılması için davacıya iki haftalık süre verilmiş, davacı tarafından TEB Faktoring aleyhine İstanbul 14. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2022/286 Esas sayılı dosyasında istirdat davası açıldığı ve çeklerin istirdadının istenilidği anlaşılmıştır. Hasımsız şekilde açılan çek iptali davasında, çeklerin ibraz edilmesi üzerine ilk derece mahkemesince istirdat davası açılması için süre verilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Çeklerin kimin tarafından ibraz edildiği banka kayıtlarıyla sabit olup, bu kişilere karşı istirdat davası açılmalıdır. Çeklerin ibraz sonrası başka kişilere devir edilmesi halinde, HMK'nın 124 ve 125. maddeleri uyarınca taraf teşkilinin ilgili davalarda sağlanarak istirdat davasının sürdürülmesi mümkündür....
müvekkiline iade edildiğine dair herhangi bir belge sunulmadığı gibi mahkemece verilen usulüne uygun kesin süreye rağmen istirdat davası da açılmadığından bu çek bakımından açılan davanın reddine, karar verilmiştir....
Dava konusu çeklerle ilgili olarak, Mahkememizce; 01/07/2012 tarihinde yürürlüğe giren 6102 sayılı TTK.nun 662.md. uyarınca ödeme yasağı kararı verilmiş, anılan yasanın 764 ve devam maddeleri gözetilerek 3 ay önelli ve birer hafta arayla 3 ilan Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yaptırılmış, usulüne uygun olarak yapılan yasal ilanlara üçüncü şahıs ... AŞ tarafından müdahillik talebinde bulunulmuş, dava konusu çeklerin ... AŞ'nin alacağından dolayı ...İcra Müdürlüğünün ... esas sayılı dosyasına konu edildiğini ve çek aslının icra takip dosyasında bulunduğunu beyan ettiği görülmüş, bunun üzerine davacı vekiline ihtaratlı davetiye gönderilerek ......
Mahkememizin ---- ara kararı ile anılan çek yönünden istirdat davası açılması için davacıya kesin süre verilmiş, istirdat davası açılmamıştır. Dava konusu -------- muhatap bankaya veya mahkememize ibraz edilmediği, davacının işbu davayı açmakta hukuki yararı bulunduğu anlaşıldığından aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir....