Şube, bir kurum veya kuruluşa bağlı olarak etkinlikte bulunan alt mevkilerdeki iş yerlerinden her biri olarak tanımlanabilir. Şube, hukuken ve mali olarak merkeze bağlı olmakla birlikte merkezin yapmakta olduğu işlemler türünden işlemler yapma yetkisine de haizdir. Tüzel kişilere karşı açılacak davalarda genel yetkili mahkeme, tüzel kişilerin yerleşim yerinin, yani merkezinin bulunduğu yer mahkemesi olmakla birlikte, şube işlemleri nedeniyle açılacak dava, taraf olarak bağlı bulunulan merkez davalı gösterilerek, şubenin bulunduğu yerde de açılabilir. Gerçekten davalı Kurumun şubesinin bulunması şartıyla ve o şubenin yapmış olduğu işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıklarda, şubenin bulunduğu yer mahkemeleri yetkili olacaktır. Bu husus Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.04.2008 tarih ve 2008/10-329-334 Esas- Karar sayılı kararında belirtilmiştir....
SULH HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 10/03/2022 NUMARASI : 2021/1827 ESAS - 2022/477 KARAR DAVA KONUSU : DERNEK (DERNEĞİN KENDİLİĞİNDEN SONA ERDİĞİNİN TESPİTİ) KARAR : Taraflar arasındaki davada mahkemece yapılan yargılama sonucunda verilen hüküm aleyhine süresi içerisinde istinaf kanun yolu başvurusunda bulunulmuş olmakla, dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda; GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; 5253 sayılı Dernekler Kanununun 3. maddesine göre kurulan T4 22/05/2015 tarihinde kuruluş bildirimi ve eklerini mülki idare amirliğine vererek 4721 sayılı TMK'nin 59/1. fıkrası gereği tüzel kişilik kazandığını, derneğin tüzüğünün davacı kurum tarafından incelenerek 27/05/2015 tarihinde onaylandığını ve dernek kütük kayıt defterine 53- 011- 116 kütük numarası ile kaydedildiğini, onaylı dernek tüzüğünün 4721 sayılı TMK'nin 62. maddesi gereğince tebliğ tarihinden itibaren 6 ay içerisinde ilk genel kurulunun yapılarak dernek zorunlu organlarının oluşturulması gerektiği...
Yine TMK'nin 67.maddesi kapsamında dernek tüzüğünde ihraç sebeplerinin düzenlenmemesi sebebi ile ihraç edilen üyenin ihraç sebebinin haksız olduğunu ileri sürerek bu kararın kaldırılması için dava açabilir. (Yargıtay 8. hukuk dairesi Esas no: 2018/1777 Karar no: 2018/15345) 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 73. maddesinde, kayıtlı üyelerden oluşan dernek genel kurulunun derneğin en yetkili karar organı olduğu; 83. maddesinde ise, sadece genel kurul kararlarının iptalinin istenebileceği, diğer organlarının kararlarına karşı dernek içi denetim yolları tüketilmedikçe iptal davası açılamayacağı hükme bağlanmıştır....
İtirazın iptâli davasının görülebilmesi, geçerli bir icra takibinin varlığına bağlıdır. Ortada geçerli takip yoksa itirazın iptâli davasının görülebilmesine usulen olanak yoktur. İcra dairesinin yetkisine itiraz halinde bu itiraz usulünce incelenip sonuçlandırılmadığı sürece geçerli bir takibin varlığından söz edilemez. O halde mahkemece, icra dairesinin yetkisine itiraz edildiği gözetilerek eldeki davada öncelikle bu itiraz incelenerek doğru bir şekilde karar verilmelidir. Hukuk Genel Kurulunun 06/04/2004 tarih, 2004/19- 410 Esas, 2004/471 Karar sayılı ilamı da bu yöndedir. Bilindiği gibi ilke olarak bir davada, davalı sayısı birden fazla ise, dava bunlardan birisinin ikametgahı mahkemesinde açılabileceği gibi (HMK m. 7/I; HUMK'nın m. 9/II.c.1), aynı Kanun'un 16. maddesi uyarınca haksız fiilin vuku bulduğu, zararın meydana geldiği, zararın meydana gelme ihtimalinin bulunduğu yer ya da zarar görenin yerleşim yeri mahkemesinde de açılabilir....
Mahkemece TMK nun 74/2. maddesine göre dernek genel kurul toplantısının üç yılda bir yapılmasının zorunlu olduğu, üst üste iki defa altı yıl içinde yapılmaması halinde derneğin kendiliğinden dağıldığının tespitinin istenebileceğinin öngörüldüğü ve bu sürenin dolmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 87/5. maddesi hükmünde derneğin olağan genel kurul toplantısının iki defa üst üste yapılmaması halinde derneğin kendiliğinden sona ereceği ve her ilgilinin sulh hakiminden derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tesbitini isteyebileceği, davalı derneğin tüzüğünün 8. maddesinde ise dernek genel kurulunun iki yılda bir Ağustos ayında yapılacağı düzenlenmiştir....
Mahkemece TMK nun 74/2. maddesine göre dernek genel kurul toplantısının üç yılda bir yapılmasının zorunlu olduğu, üst üste iki defa altı yıl içinde yapılmaması halinde derneğin kendiliğinden dağıldığının tespitinin istenebileceğinin öngörüldüğü ve bu sürenin dolmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 87/5. maddesi hükmünde derneğin olağan genel kurul toplantısının iki defa üst üste yapılmaması halinde derneğin kendiliğinden sona ereceği ve her ilgilinin sulh hakiminden derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tesbitini isteyebileceği, davalı derneğin tüzüğünün 8. maddesinde ise dernek genel kurulunun iki yılda bir Ağustos ayında yapılacağı düzenlenmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : DERNEK GENEL KURUL KARARININ İPTALİ -KARAR- Mahkeme kararındaki nitelendirmeye göre dava; dernek genel kurulunun ve genel kurul kararının iptali istemine ilişkindir. Yargıtay Büyük Genel Kurulunun 21.01.2013 tarih ve 1 sayılı kararı ile aynen kabul edilen ve 26.01.2013 günü Resmi Gazetede yayımlanarak 01.02.2013 tarihinde yürürlüğe giren hukuk dairelerine ilişkin işbölümü uyarınca temyiz incelemesi Yargıtay 18.Hukuk Dairesine ait bulunmaktadır. Hal böyle olunca, yukarıda açıklanan nedenlerle, dosyanın ilgisi yönünden 18.Hukuk Dairesi Başkanlığına GÖNDERİLMESİNE, 2.12.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
Divanı, Yönetim Kurulu ve nihayet 16.02.2014 tarihli genel kurulda davacının ihracı oylanıp ihraç kararı oy çokluğu ile kabul edilerek süreç tamamlanmıştır. Olayın meydana geldiği 05.05.2012 tarihi itibari ile yürürlükte bulunan dernek tüzüğüne göre, (tüzük daha sonra değiştirilmiş ve ihraç kararı verme yetkisi ...... Divanından alınarak Yönetim Kuruluna verilmiş) dernekten ihracı gerektiren bir fiil işleyenlerin ...... Divanı kararı ile üyelikten çıkarılacakları (mad. 7/B), disiplin kararı verme yetkisinin ...... Divanında bulunduğu (mad. 23 ve devamı maddeler), Yönetim Kurulunun sadece disipline sevk yetkisinin olduğu, dernekten ihraç sebeplerinin somut olarak sayılmadığı, 23.maddenin "C" bedinde genel ifadelerle üyenin sorumluluklarına dair; "Üye, eş ve çocukları ile konukları Dernek içinde huzur bozucu, onur kırıcı, incitici tutum ve davranışlarda bulunamazlar. Genel ahlak, saygı ve görgü kurallarına uygun davranış içinde olmak zorundadırlar. .........
Olağan Genel Kurulunun iptali gerekip gerekmediği ile yargılama gideri ve vekalet ücreti konularında uyuşmazlık bulunmaktadır. Mahkeme gerekçesinde de belirtildiği üzere, davalı sendikanın iptale konu edilen anılan tüzük hükümlerinin sendika tarafından gerçekleştirilen 1- 2 Aralık 2018 tarihli Genel Kurulda değiştirilmesi; yine Bursa Şubesinin 11.12.2016 tarihli Olağan Genel Kurulunun iptali istenmiş ise de, 13.09.2020 tarihinde Bursa Şubesi Seçimi Olağan Kurulunun yapılması ve seçim sonuçlarının kesinleşmesi, iptali istenilen tüzük hükümlerinin sendikanın 1- 2 Aralık 2018 tarihli genel kurulunda değiştirildiğinden, şube genel kurulunun değiştirilen tüzük doğrultusunda yenilenmiş olması nedeniyle iptali istenilen hususlarda dava konusu kalmamıştır....
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, davacı dernek için 20/08/1998 tarihinde iktisadi olmayan bir kuruluş olarak, 14/10/2008 tarihli yoklama fişine istinaden stopaj mükellefiyetinin tesis edildiği, daha sonra dernek nezdinde tutulan 12/08/2005 tarihli tutanakla iktisadi faaliyetinin olduğunun tespit edildiği ve 22/09/2005 tarihli yoklama fişi ve dernek tarafından alınmış lokal ruhsatına istinaden 01/01/2000 tarihi itibarıyla iktisadi işletme mükellefiyetinin tesis edildiği, … tarih ve … sayılı yazıyla dernek yönetimine mükellefiyet durumunun tebliğ edildiği, davacı adına tesis edilen mükellefiyet işleminin yeterli, somut ve hukuken geçerli tespitlerle ortaya konulduğu belirtilerek temyiz isteminin kabulü ile Vergi Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir. KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Cevap verilmemiştir. TETKİK HÂKİMİ : … DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Vergi Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir....
