İrtifak hakkı, tescilin terkini veya yüklü ya da yararlanan taşınmazın yok olmasıyla sona erer (TMK m.783). Lehine irtifak kurulan taşınmaz için bu hakkın sağladığı hiç bir yarar kalmamışsa, yüklü taşınmazın maliki bu hakkın terkinini isteyebilir. Yüküne oranla çok az yarar sağlayan bir irtifak hakkının, bedel karşılığında kısmen veya tamamen terkini istenebilir (TMK m.785). Genel yola bağlantısı bulunmayan taşınmazlar için, yol ihtiyacını karşılamak amacıyla kurulan geçit hakkı, bu ihtiyacın sona ermesi ile birlikte ya da yüküne oranla çok az yarar sağladığı kanıtlandığı takdirde hukuksal temelini de kaybedeceğinden, böyle bir durumda yükümlü taşınmazın maliki de bedel karşılığında taşınmazı üzerinde kurulan geçit hakkının kaldırılmasını isteyebilir. Geçit hakkının kaldırılması davalarında, davacı tarafından geçit ihtiyacının sona erdiğinin veya kaldırılması istenen geçitin davalının taşınmazına yüküne oranla çok az yarar sağladığının kanıtlanması gerekir....
Taraflar arasındaki sözleşmede, irtifak hakkı süresinde üçer yılık dönemlerin ilk yıl irtifak hakkı bedelini belirleme hakkı davalı idareye tanınmış ise de, bu belirlemenin hangi ölçüler esas alınarak yapılacağı hususunda sözleşmede bir hüküm bulunmamaktadır. Üç yıllık dönemin ilk yıl irtifak hakkı bedelinin takdiri hakkının, öncelikle üst sınırının belirlenmesi gerekir. Olayın özelliği itibariyle, davalının takdir hakkının üst sınırını üçer yıllık dönemlerin bitimi tarihinden itibaren yeniden başlayacak üç yıllık dönem başında, dava konusu kiralananın boş olması halinde emsal ve rayice göre olması gereken kira parası olduğunun kabulünde duraksamaya yer olmamalıdır....
Bankası yahut başka bir kamu kuruluşu tarafından belirlenen birim maliyet bedelleri esas alınarak veya Turizm Bakanlığı o tarihte emsali için belirlenen irtifak hakkı bedeli veya 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu 9 ve 13. maddeleri uyarınca günün rayicine göre belirlenecek bedel üzerinden Hazine ile yeniden sözleşme yapmak zorundadır." hükmü getirilmiştir. Şimdi davacı hazine 27.4.1996 tarihli üst hakkı tesisine ilişkin sözleşmenin DEVİR başlıklı bölümündeki kısıtlamaların tapu kütüğünün müstakil sayfasına kaydedilen üst hakkı kaydına işlenmesini istemektedir. Az yukarıda değinildiği gibi, üst haklarının müstakil bir sayfaya kaydedilebilmesi için sürekli ve bağımsız nitelik arz etmesi gerekmektedir. Taraflar arasındaki üst hakkı sözleşmesi içeriğine göre, dava konusu üst hakkının sürekli nitelikte olduğu kuşkusuzdur. Ancak, devrinin izne tabi tutulması bağımsız bir nitelikte bir üst hakkı olmadığını göstermektedir....
Ancak; 1)Davacı idarece taşınmaz üzerinde daimi ve müstakil nitelikli üst hakkı kurulması talep edildiği halde, daimi irtifak hakkı tesisine ilişkin hüküm kurulması, 2)Tespit edilen kamulaştırma bedeli acele el koyma bedelinden düşük olduğu halde, fazla yatırılan 1.831,39-TL bedelin davacı idareye iadesine ilişkin hüküm kurulmaması, Doğru değilse de; bu yanılgıların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, Gerekçeli kararın hüküm fıkrasının; a) 1 ve 2 nolu bentlerindeki (daimi) kelimesinden sonra gelen (irtifak üst hakkı) ibarelerinin hükümden çıkartılmasına, yerlerine ayrı ayrı (ve müstakil nitelikli üst hakkı) ibaresinin yazılmasına, b) 3 nolu bendinin sonuna gelmek üzere (fazla yatırılan bu bedel davalı tarafa ödenmiş ise davalıdan tahsili ile davacı idareye ödenmesine, ödenmemişse davacı idareye iadesine) cümlesinin eklenmesine, Hükmün böylece DÜZELTİLEREK ONANMASINA, peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine ve temyize başvurma harcının Hazineye irad...
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 23.05.2014 gününde verilen dilekçe ile irtifak hakkının kaldırılması (terkini) talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 11.06.2015 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, üst hakkının kaldırılması isteğine ilişkindir. Davacı Hazine vekili, mülkiyeti Hazineye ait taşınmaz üzerinde mülga ... Belediye Başkanlığı lehine 20 yıl süre ile irtifak hakkı tesis ediliğini, bu tahsisin Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelik’in 24. maddesi gereğince ... Bakanlığı Yatırım İşletmeleri Genel Müdürlüğü tarafından iptal edildiğini beyanla, davalı lehine tesis edilmiş üst hakkının terkini ile taşınmazın üzerinde bulunan yapılarla birlikte ......
Bu nedenle, ilgili projenin krokileri getirtilip zemine uygulanarak, proje nedeniyle tesis edilmesi gereken irtifak hakkının geçici mi, daimi mi olacağı, geçici irtifak hakkı kurulması yeterli ise; kaç yıl için tesis edileceği; irtifak hakkının taşınmazın ne kadarlık bölümünde tesis edilmesi gerektiği belirlenip, fen bilirkişisi krokili raporu ile de tespit ettirilerek sonucuna göre hüküm kurulması gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi, b) Taşınmazda geçici irtifak hakkı tesis edilmesi yeterli ise, irtifak hakkı tesis edilecek taşınmazın ve çevre taşınmazların kullanım durumunlarına göre bilirkişi kurulunca belirlenecek geçici irtifak bedeline hükmedilmesi; daimi irtifak hakkı tesis edilmesi gerekiyorsa, dava konusu taşınmaz ve üzerindeki binaların tüm değeri tesbit edildikten sonra, irtifak hakkı nedeniyle taşınmazın tamamında meydana gelecek değer düşüklüğü oranı belirlenerek, bu orana göre irtifak hakkı karşılığına hükmedilmesi gerekirken, eksik inceleme ile bilirkişi...
getiren girişimciler adına, kamu taşınmazı üzerinde bağımsız ve sürekli nitelikli üst hakları da dahil olmak üzere irtifak hakkı tesisi veya kiralama ya da kullanma izni verilmesi suretiyle kullanma hakkı verilmesini ifade ettiği belirtilmiştir....
getiren girişimciler adına, kamu taşınmazı üzerinde bağımsız ve sürekli nitelikli üst hakları da dahil olmak üzere irtifak hakkı tesisi veya kiralama ya da kullanma izni verilmesi suretiyle kullanma hakkı verilmesini ifade ettiği belirtilmiştir....
irtifak hakkının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir....
ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 12/11/2019 NUMARASI : 2018/93 2019/248 DAVA KONUSU : Üst Hakkı Kurulması (İrtifak Hakkının Kaldırılması) KARAR : Osmaniye 3.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/93 Esas 2019/248 karar sayılı dosyasında verilen 12/11/2019 tarihli karara karşı davalı vekili tarafından yapılan istinaf başvurusu üzerine dosya üzerinde yapılan inceleme neticesinde; GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Tarafların İddia ve Savunmalarının Özeti: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili ile davalı arasında Osmaniye ili Merkez ilçesi Tehçi Köyü 175 ada, 2 parsel sayılı taşınmaz üzerine güneş enerjisinden elektrik üretim tesisi yapılması amacıyla kira sözleşmesinin imzalandığını, müvekkil ile davalı arasında dava konusu taşınmaz üzerinde üst kullanım hakkının devrine ilişkin üst kullanım hakkı sözleşmesinin imzalandığını,Osmaniye Tapu Müdürlüğünün 17472 yevmiye numarası ile 30 yıl süre ile üst hakkı tescil edildiğini, davalının taşınmazı söz konusu sözleşmede bahsedilen amaç dışında...
