-TL gecikme zammının davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.Mahkemece, taraflar arasında kira ilişkisi niteliğinde irtifak hakkı bulunduğundan bahisle Sulh Hukuk Mahkemesi'nin görevli olduğu belirtilerek tensip ile birlikte görevsizlik kararı verilmiş, hüküm davacı ve davalı tarafından temyiz edilmiştir. Türk Borçlar Kanunu'nun 299. ve devamı maddelerinde düzenlenen kira akdi ile Türk Medeni Kanunu'nun İkinci Kısmının birinci bölümünde yer alan, irtifak hakkı, kurulması, sonlandırılması, sonuçları itibariyle birbirinden tamamen farklı olan haklardandır. Türk Medeni Kanunu'nda üst hakkına ilişkin 826. maddesinde “Bir taşınmaz maliki, üçüncü kişi lehine arazisinin altında veya üstünde yapı yapmak veya mevcut bir yapıyı muhafaza etmek yetkisi veren bir irtifak hakkı kurabilir.” düzenlemesi getirilmiş olup taraflar arasındaki uyuşmazlık irtifak hakkının bir çeşidi olan üst hakkından kaynaklanmaktadır....

yıl irtifak bedeli üzerinden tahakkuk ettirilerek, yükümlü şirketten tahsil edilen katma değer vergisinin terkin ve iadesi istemiyle açılan davayı; uyuşmazlığın mülkiyeti hazineye ait taşınmaz üzerinde davacı şirket adına tesis edilen irtifak hakkı bedelinin katma değer vergisine tabi olup olmadığına ilişkin bulunduğu, 3065 sayılı Yasanın 1. maddesinin 1. fıkrasının 3/d bendinde, müzayede mahallerinde ve gümrük depolarında yapılan satışların katma değer vergisine tabi olduğunun hükme bağlandığı, 743 sayılı Türk Medeni Kanununun 703. maddesinde irtifak hakkının bir gayrimenkul üzerine, diğer bir gayrimenkul lehine tahmil edilen bir külfet olduğu ve tahmil edilen gayrimenkulün sahibinin irtifak hakkına malik olan kimse tarafından kullanılmaya ait bazı tasarruflara rıza göstermeye veya mülkiyete has olan hakların kullanılmasından kaçınmaya mecbur kıldığı,751. maddesinde, üst hakkının müstakil ve daimi nitelikte olması durumunda üst hakkının sahibinin...

İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; irtifak hakkının kurulduğu iddia edilen yerde bir hattın bulunmadığını, irtifak hakkının terkini için davalı idarelerin fahiş bedeller talep ettiğini, karşı tarafın kamulaştırma bedelini ödeyip, ödemediğine dair belge sunmadığını, bu durumda ödenen kamulaştırma bedeli mukabilinde irtifakın kaldırılması gerektiğini, tarafların anlaşamadığı husus bedel olmasına rağmen davanın reddine karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek tapu kaydı üzerinde bulunan ve kamu yararı bulunmayan irtifak hakkının kurulduğu zaman ödenen bedel ödenerek tapudan terkinine karar verilmesini istemiştir....

Dava, üst hakkının terkini ve üst hakkı bedelinin tahsili ve taşınmaz üzerindeki muhdesatın teslimi istemine ilişkindir. Mahkemece üst hakkının terkinine, bedel ödenmiş olduğundan karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş, ancak muhdesatların teslimi istemi hakkında bir karar verilmemiştir. Davacının bu yöndeki temyiz isteminin kabulü ile bu istem hakkında olumlu veya olumsuz bir karar verilmek üzere kararın bozulması gerekmiştir. Diğer taraftan, davacı vekili temyiz dilekçesinde üst hakkının ... Büyükşehir Belediyesine devredildiğini bildirmiş olmakla, bu konuda da araştırma yapılarak, davalı tarafın pasif dava ehliyetinin bulunup bulunmadığı araştırılmalı ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekir. Eksik inceleme ve araştırma ile karar verilmesi doğru görülmediğinden hükmün bozulması gerekmiştir....

Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2015/685 Esas sayılı davayı açtığını, davalının bu davada üst hakkının terkin edildiği 26.04.1994 tarihi ile üst hakkının yeniden tescilinin sağlandığı 13.08.2014 tarihleri arasında şirket lehine herhangi bir irtifak hakkı mevcut olmadığından borcunun olmadığının tespitini talep ettiğini, ilgili mevzuat gereği tahsis bedellerinin irtifak hakkının tesis edilmesinden bağımsız olarak tahsil edilmesi gerektiğini, kesin tahsisin yürürlük tarihinin belli olduğunu belirterek, 15.10.2009 tarihi itibariyle kesin tahsisin tekrar ihya edilmesi sonucunda 15.10.2009-04.07.2010 arası dönemden 04.07.2016 vadeli 2016-2017 dönemi kullanım bedeli toplam 2.921.554,76 TL irtifak hakkı bedeli ile 1.996.810,06 TL gecikme faizi alacağın asıl alacak irtifak hakkı bedellerine dava tarihinden itibaren işleyecek 6183 sayılı Kanun'un 51 inci maddesinde geçerli olan oranda gecikme faizi ile birlikte davalı şirketten tahsiline karar verilmesini talep etmiştir. II....

Serbest Bölge Müdürlüğü’nce verilen cevapta; üst yapı üzerine, mülkiyetin Hazineye ait olması nedeni ile haciz konulamayacağı belirtildiğinden, bu defa üst yapı hakkı ile birlikte üst yapı kullanım hakkının devir hakkı bedeline de haciz uygulandığı görülmektedir. Yukarıda yer verilen yasal düzenlemelere göre, her ne kadar faaliyetin sonunda, üst yapı hakkına ilişkin ruhsat Hazine’ye intikal edeceğinden haczi mümkün değil ise de, söz konusu hakkın, ekonomik değer karşılığı devrinin, yönetmelik kapsamında mümkün olması nedeniyle devir hakkının haczinin de mümkün olacağı anlaşılmaktadır....

Bu nedenle, ilgili projenin krokileri getirtilip zemine uygulanarak, proje nedeniyle tesis edilmesi gereken irtifak hakkının geçici mi, daimi mi olacağı, geçici irtifak hakkı kurulması yeterli ise; kaç yıl için tesis edileceği; irtifak hakkının taşınmazın ne kadarlık bölümünde tesis edilmesi gerektiği belirlenip, fen bilirkişisi krokili raporu ile de tespit ettirilerek sonucuna göre hüküm kurulması gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi, b) Taşınmazda geçici irtifak hakkı tesis edilmesi yeterli ise, irtifak hakkı tesis edilecek taşınmazın ve çevre taşınmazların kullanım durumunlarına göre bilirkişi kurulunca belirlenecek geçici irtifak bedeline hükmedilmesi gerekirken, yazılı biçimde hüküm kurulması, 2) Davaya konu bedeline hükmedilen kuyuların idare tarafından doldurulması gerektiğinden, kuyuların davacı idarece doldurulmasına izin verilmesine hükmedilmesi gerekirken, infazda tereddüt yaratacak şekilde kuyuların doldurulmasının teminine karar verilmesi, 3) Tespit...

hakkının terkini halinde de terkin tarihinde irtifak bedelinin ne kadar olduğunun tespit edilmesi ve bedelinin irtifak hakkı sahibine ödenmesi kaydı ile terkininin mümkün olabildiğini belirterek; davanın öncelikle zamanaşımı nedeniyle, bu kabul edilmez ise İrtifak hakkı bedeli mukabilinde kaldırılacağından bedelsiz terkini talebinin reddine karar verilmesini savunmuştur....

"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Dava dilekçesinde, Kamulaştırma Yasasının 4650 Sayılı Yasayla değişik hükümleri uyarınca, irtifak kamulaştırma bedelinin tespiti ve taşınmaz malın irtifak hakkının idare adına tescili istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm taraf vekillerince temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz istemlerinin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü: Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlarla yasal gerektirici nedenlere ve özellikle kanıtların takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre sair temyiz itirazları yerinde değildir. Ancak; 1-İrtifak hakkı tesis edilmek amacıyla yapılan kamulaştırma işleminde kamulaştırma bedeli, taşınmazın irtifak hakkı tesisinden önceki değeri ile irtifak hakkı tesis edildikten sonraki değeri arasındaki farktan ibarettir....

DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava; irtifak bedelinin tahsili istemine ilişkindir. Uyuşmazlığın çözümü için irtifak hakları içeriği ve terkin koşullarına ilişkin yasal düzenlemelere kısaca değinmek gerekir. Bilindiği gibi; mülkiyet hakkının kapsamı Türk Medeni Kanununun 718 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. İrtifak haklarıda bir eşya üzerinde hak sahibine o eşyadan yararlanma yetkisi sağlayan sınırlı bir ayni haktır. Ayni hak olarak herkese karşı ileri sürülebilen mutlak bir etkiye sahiptir. Fakat hak sahibine eşya üzerinden sınırlı bir hakimiyet sağlar. Bu sınırlı hakimiyet Türk Medeni Kanunun 718.maddesindeki mülkiyet hakkının sınırlandırılması sonucunu da doğurur. Kanununda irtifak türleri taşınmaz lehine irtifak hakları olarak intifa hakkı, oturma hakkı, üst hakkı, kaynak hakkı ve diğer irtifaklar olarak belirlemiştir....