Ancak, alacaklı takibinde 68. maddede sayılan belgelerden birine dayanmıyorsa borçlunun takibe itirazdan sonra menfi tespit davası açmakta hukuki yararı mevcut değildir. Menfi tespit davasının bu nedenle reddi gerekir. SONUÇ: Hukuki yararın dava şartı olduğu HMK'nun 114.maddesinde düzenlenmiştir. Tespit davalarında hukuki yararın bulunup bulunmadığının araştırılması gerekir. Mahkeme tespit davalarında bu arada menfi tespit davasında hukuki yararı kendiliğinden araştırır ve yarar yoksa menfi tespit davasını bu nedenle reddeder. Menfi tespit davasında davacı dava açmakta hukuki yararı bulunduğu gerektiğini de ispat etmelidir. Menfi tespit davası borçlu hakkında bir takip yapılmadan önce açılabileceği gibi sonrada açılabilir. Takipten önce açılan menfi tespit davasında borçlunun hukuki durumu tehlikede ise veya belirsizlik içeriyorsa hukuki yararın bulunduğu kabul edilmelidir. Takipten sonra açılan menfi tespit davasında takibin seyrine göre hukuki yararın varlığı farklılık arz eder ....
İSTİNAF SEBEPLERİ : Davacı vekili istinaf başvuru dilekçesinde özetle; Huzurdaki menfi tespit davasının açılma tarihinin 18.04.2023 tarihi olduğunu, itirazın iptali davasının açılma tarihinin 19.05.2023 olduğunu, bu durumda taraflarından menfi tespit davası açmasından 1 ay sonra davalı itirazın iptali davasının açıldığını, Hukumuza göre Menfi Tespit Davasından sonra İtirazın İptali Davası açılması halinde, İtirazın İptali Davası Menfi Davası ile birleştirildiğini, eğer ''o andaki hukuki duruma göre'' davaların birleştirilmesi olanağı yoksa, bu durumda da Menfi Tespit Davasının bekletici mesele yapıldığını, Mahkemenin işbu dava ile yine aynı mahkemede açılan 2023/270 E sayılı İtirazın İptali Davasını birleştirmesi gerekirken bundan imtina ederek davanın reddine karar vermesinin hukuka aykırı olduğunu, Sivas 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 14.06.2023 Tarih 2023/225 E - 2023/408 K....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil-tazminat ve birleşen menfi tespit davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davalılar ... ve ... hakkında açılan davanın husumet nedeniyle reddine, davalı ... hakkında açılan tapu iptali ve tescil davasının reddine, davalı ... hakkında açılan tazminat davasının kısmen kabulüne; birleşen dosyada davacının menfi tespit davasının kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü: Y A R G I T A Y K A R A R I Davacı dava dilekçesinde; davalılardan ...'...
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Menfi tespit Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı menfi tespit davasına dair karar, davalı ve davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Menfi tespit davalarında kabul edilen dava değeri üzerinden nispi temyiz harcı alınması gerekirken, davalıdan eksik olarak maktu temyiz harcı alınmıştır. Temyiz edenden eksik harcın tamamlattırılması, aksi takdirde temyiz harcı ödenmedikçe temyiz incelemesi yapılamayacağından HUMK'un 434/3.maddesi gereğince işlem yapılmak üzere dosyanın mahalline GERİ ÇEVRİLMESİNE, 30.11.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
Dosya ve tüm deliller birlikte değerlendirildiğinde; Her ne kadar Kadirli Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından davanın kambiyo senedinin iptali davası olarak nitelendirilerek kesin yetki nedeniyle yetkisizlik kararı verilerek mahkememize gönderilmiş ise de davacının menfi tespit talebi ile birlikte kambiyo senedinin iptalini talep ettiği görülmekle; davacının senet iptali talebinin menfi tespit davası ile sıkı sıkıya bağlı olması ve menfi tespit davasının bir sonucu olması sebebiyle davacının senet iptaline yönelik talebinin menfi tespit talebinden tefrik edilerek kesin yetki kuralı nedeniyle yetkisizlik kararı verilmesi mümkün değildir....
Yapılan bir icra takibine itiraz üzerine, alacaklı tarafından "itirazın iptali" davası açılması durumunda, menfi tespit davasında ileri sürülebilecek iddialar, itirazın iptali davasında savunma sebebi olarak ileri sürülebileceğinden, bu durumda borçlunun ayrı bir menfi tespit davası açmakta hukuki yararı yoksa da, henüz alacaklı tarafından itirazın iptali davasının açılmamış olduğu durumda ise böyle bir imkan söz konusu olmadığından, borçlunun, itirazın iptali davasının açılmasını beklemeden menfi tespit davası açmakta hukuki yararı bulunduğunun kabulü gerekir. Nitekim söz konusu bu halde, yapılan itiraz üzerine takip durmuşsa da, "takibe itiraz" sadece takip hukuku ile ilgili bir sonuç olup, kesin hükmün sonuçlarını doğurmaz....
İcranın devamına karar verilmesi halinde 33 üncü maddenin son fıkrası burada da uygulanır" hükmünün bulunduğu, "... ödeme süresi içinde zaman aşımı itirazında bulunmamış olan borçlu, itiraz süresi geçtikten sonra alacağın zaman aşımına uğradığını tespit için menfi tespit davası açamaz" (İcra- İflas Hukuku Ders Kitabı PEKCANITEZ, ATALAY, SUGURTEKİN ÖZKAN, ÖZEKES 5. Baskı Sayfa 129) "Ancak, ödeme emrine itiraz etmemiş ( böylece zaman aşımı ileri sürmemiş) olan borçlu, takip konusu alacağın takip talebinden önceki dönemde zaman aşımına uğradığını bildirerek MENFİ TESPİT DAVASI AÇAMAZ " (Prof. Dr. Baki Kuru İcra ve İflas El Kitabı 2. Baskı 2013) Yüksek Yargıtay 19. HD'nin 2013/8068, 2013/11349, 18/06/2013 tarihli kararı ile yine ayın dairenin 20/03/2000 tarihli, 68/1964, 10/07/2006 tarihli, 11/921/7515 sayılı emsal kararı da dikkate alındığında somut olayımızda; zamanaşımı nedeniyle açılmış bir menfi tespit davası var....
nin davacı şirkete 3.551,90 TL borçlu olduğunun tesbiti ile davacının açtığı tasarrufun iptali davasının kabulü ile bu miktar alacak ile sınırlı olarak haciz ve satış isteme yetkisi verilmiş; hüküm, davacı ...Ltd.Şti vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava İİK'nun 277 ve devamı maddeleri gereğince açılmış tasarrufun iptali istemi ile ayrı bir dava olarak açılmış menfi tespit istemine ilişkindir. Tasarrufun iptali davaları basit yargılama usulüne tabi menfi tespit davası ise yazılı yargılama usulüne tabidir. Ayrıca tasarrufun iptali davasının temyiz inceleme yeri ile menfi tespit davasının temyiz inceleme yerinin farklı olması nedeniyle ayrı bir dava olarak açılan menfi tespit davasının tasarrufun iptali ile birleştirilmesi hatalı olmuştur....
KANITLAR VE GEREKÇE / Dava, menfi tespit davasıdır. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun ''Dava Şartı olarak Arabuluculuk'' başlıklı md.5/A-f.1: ''Bu Kanunun 4 üncü maddesinde ve diğer kanunlarda belirtilen ticari davalardan, konusu bir miktar para olan alacak, tazminat, itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davalarında, dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.'' şeklindedir. 28/03/2023 tarihli ve 7445 sayılı Kanun'un 31....
Celbi talep edilen ve davacı yanca birleştirilmesi talep edilen dava dosyasının huzurdaki davada davalı konumunda olan kişi tarafından açılmış menfi tespit davası niteliğinde olduğu; huzurdaki davanın ise sonra açılan itirazın iptali davası niteliğinde olduğu anlaşılmıştır. Menfi tespit davası ile itirazın iptali davası arasındaki hukuki ilişkinin ortaya konulmasına yönelik Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 2017/19-892 Esas, 2020/305 Karar sayılı ilamında, "...İtirazın iptali davasından önce menfi tespit davası açılması durumunda sonra açılacak itirazın iptali davasında hukuki yararın var olduğu kabul edilmektedir. Menfi tespit davası sonucunda (davanın reddi) alınan kesin hüküm itirazın iptali davası açılmaksızın icra takibinin devamını sağlamayacaktır. Menfi tespit davasından sonra karşılık dava veya ayrı bir dava olarak itirazın iptali davası açılması mümkündür (Kuru, B.: İcra ve İflas Hukukunda Menfi Tespit Davası ve İstirdat Davası, Ankara 2003, s. 87-88, 119)....
