Yargıtay 3.Hukuk Dairesinin 2017/13606 Esas 2018/762 Karar sayılı kararında davacı Sosyal Sigorta Kurumu ile davalı gerçek kişi arasında yürüyen ve ölüm aylığının yersiz ödenmesinden kaynaklı uyuşmazlığa ilişkin itirazın iptali davasında daire tarafından şu şekilde karar verilmiştir: "Borçlar Kanunu'nun konuya ilişkin 61 vd. maddelerindeki düzenlemelere göre, sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan ve tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir. Sebepsiz zenginleşme, bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı, geri verme borcu altındadır. Görevle ilgili düzenlemeler kamu düzenine ilişkindir ve taraflar ileri sürmese dahi yargılamanın her aşamasında re'sen gözetilir. Görevle ilgili hususlarda kazanılmış hak söz konusu olmaz....
Uyuşmazlık bankaya süresinde ibraz edilmemiş olan çeke dayalı itirazın iptali istemine ilişkindir Dava konusu çek süresinde muhatap bankaya ibraz edilmediğinden Kambiyo Hukukundan kaynaklanan haklar yitirilmiş ise de çek hamili, arada temel ilişki bulunması halinde bu nitelikteki çeke yazılı delil başlangıcı olarak dayanabilir ve alacağını (tanık dahil) her türlü delille kanıtlayabilir. Arada temel ilişki bulunmaması halinde ise hamilin keşideciye karşı TTK' nun 644 maddesi uyarınca sebepsiz zenginleşme hükümleri çerçevesinde alacağını talep etmesi mümkündür.. Somut olayda dava konusu çekin davalı ...'ın cirosu ile davacı hamile geçtiği anlaşılmaktadır. Bu durumda davacı ile davalı ... arasında temel ilişki bulunduğunun kabülü gerekir. Nitekim davacı da dava dilekcesinde temel ilişkiye dayanmıştır....
Uyuşmazlık bankaya süresinde ibraz edilmemiş olan çeke dayalı itirazın iptali istemine ilişkindir Dava konusu çek süresinde muhatap bankaya ibraz edilmediğinden Kambiyo Hukukundan kaynaklanan haklar yitirilmiş ise de çek hamili, arada temel ilişki bulunması halinde bu nitelikteki çeke yazılı delil başlangıcı olarak dayanabilir ve alacağını (tanık dahil) her türlü delille kanıtlayabilir. Arada temel ilişki bulunmaması halinde ise hamilin keşideciye karşı TTK' nun 644 maddesi uyarınca sebepsiz zenginleşme hükümleri çerçevesinde alacağını talep etmesi mümkündür.. Somut olayda dava konusu çekin davalı ...'ın cirosu ile davacı hamile geçtiği anlaşılmaktadır. Bu durumda davacı ile davalı ... arasında temel ilişki bulunduğunun kabülü gerekir. Nitekim davacı da dava dilekcesinde temel ilişkiye dayanmıştır....
Sebepsiz zenginleşme, bir kimsenin mal varlığının geçerli (haklı) bir sebep olmaksızın diğer bir kimsenin mal varlığı aleyhine çoğalması (zenginleşmesi) demektir. Sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak talep edilebilmesi için borçlunun mal varlığından bir başkasının aleyhine olarak bir zenginleşme meydana gelmeli, zenginleşme ve zenginleştirici olay arasında illiyet bağı bulunmalı ve zenginleşme haklı bir sebebe dayanmamalıdır. TBK'nun 77- 82.(BK'nun 61- 66.) maddeleri gereğince, haklı bir sebep olmaksızın, bir başkasının malvarlığından veya emeğinden zenginleşen bu zenginleşmeyi geri vermekle yükümlüdür. Bu yükümlülük, özellikle zenginleşmenin geçerli olmayan veya gerçekleşmemiş ya da sona ermiş bir sebebe dayanması durumunda doğmuş olur....
Görüleceği üzere, sebepsiz zenginleşmeden söz edilebilmesi için bir taraf zenginleşirken diğerinin fakirleşmesi, zenginleşme ile fakirleşme arasında uygun nedensellik (illiyet) bağının bulunması ve zenginleşmenin hukuken geçerli bir nedene dayalı olmaması gerekmektedir. Sebepsiz zenginleşme hâlinde zenginleşen ve fakirleşen arasında kanun gereği bir borç ilişkisi doğmakta olup, bu borcun konusu malvarlığında meydana gelen fazlalığın geri verilmesidir. Somut olayda; Afyonkarahisar 1....
ın 2010 yılında yapılan kesintinin iadesi için Tüketici Sorunları Hakem Heyetine başvurduğu, yapılan inceleme sonucunda talebin kabulüne 40.000 TL kredi kartı üyelik ücretinin, kart hamiline iadesine karar verildiği, Bankaca bu kararın iptali için Tüketici Mahkemesine itiraz edilmesi üzerine yapılan yargılamada kredi kartı sahibinin kesintinin yapıldığı 2007 yılından 3 yıl sonra istirdat talebinde bulunduğu, oysa; kart hamilinin istirdat talebinin yasal dayanağının sebepsiz zenginleşme olup BK 66 maddesi gereğince öğrenme tarihinden itibaren 1 yıllık sürede talepte bulunmadığı için istirdat talebinin zamanaşımına uğradığı gerekçesiyle itirazın kabulüne, Tüketici sorunları Hakem Heyeti kararının iptaline karar verildiği toplanan deliller ve dosya içeriğinden anlaşılmaktadır....
Temel ilişki bulunmaması halinde ise, 818/1- m maddesi delaleti ile çeklerde de uygulanması gereken 732.maddesi uyarınca, sebepsiz zenginleşme hukuksal nedenine dayalı alacak talebinde bulunulabilir. Sebepsiz zenginleşme hükümleri gözetildiğinde ispat külfeti keşidecide olup, keşideci sebepsiz zenginleşmediğini kanıtlamakla yükümlüdür. Böyle bir durumda, talebin sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak niteliğinde bulunması nedeniyle takip öncesi dönem için temerrüt faizi talep edilmesi ancak borçlu keşidecinin temerrüde düşürülmesi halinde söz konusu olur. Davacı, davalı ile aralarında temel ilişki bulunduğunu ileri sürmemiş ise hukuki tavsifin mahkemeye ait olması nedeniyle davacının sebepsiz zenginleşme hukuki sebebine dayandığı kabul edilerek, söz konusu yasa hükümleri çerçevesinde değerlendirme yapılması gerekir....
İcra Müdürlüğü'nün 2020/6491 E. sayılı dosyası ile icra takibi başlatıldığını, ancak borçlunun itiraz ettiğini, borçlunun itirazının yerinde olmadığını, takibi sürüncemede bırakmak ve alacaklıyı zarara uğratmak istediğini, bu nedenle davanın kabulü ile, davalının icra dosyasında geçilen 11.979,59 TL alacağa, faizlerine, faiz oranlarına ve tüm ferilerine yapılan itirazın iptali ile takibin devamına, davalı tarafın itiraz edilen alacağın %20'sinden az olmamak kaydı ile, icra inkar tazminatına mahkum edilmesine karar verilmesini talep etmiştir. Davalı vekili ilk derece mahkemesine vermiş olduğu cevap dilekçesinde özetle; davacı tarafın iddialarını kabul etmemekle ve dava konusu olayda sebepsiz zenginleşme hukuki sebebine dayanılma imkanı bulunmamakla birlikte, açılan dava süresinde olmadığını, davalı tarafından yapılan son tahsilat tarihi 12.05.2018 olduğunu, davacı tarafça, davalı aleyhine Adana 12....
Dava, harici taşınmaz satımına yönelik bir kısım ödenmiş bedelin sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre istirdatı talebine ilişkindir. Tapulu taşınmazların satışına ilişkin sözleşme, resmi şekilde yapılmadığı için TMK'nın 706, TBK'nın 237., Tapu Kanununun 26. ve Noterlik Kanununun 60. maddeleri uyarınca hukuken geçersizdir. Geçersiz sözleşmeler taraflarına geçerli sözleşmelerde olduğu gibi hak ve borç doğurmaz. Taraflar verdiklerini sebepsiz zenginleşme kurallarına göre geri isteyebilir. Geçersiz sözleşmelerde herkes aldığını iade etmekle yükümlüdür. Sebepsiz zenginleşmeden söz edilebilmesi için; bir taraf zenginleşirken diğerinin fakirleşmesi, zenginleşme ve fakirleşme arasında uygun nedensellik bağının bulunması ve zenginleşmenin hukuken geçerli bir nedene dayalı olmaması gerekir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. - K A R A R - Davacı vekili; müvekkili bankanın dava dışı bir şirkete verdiği kredi karşılığında keşidecisi davalı şirket olan iki adet çeki ciro yoluyla aldığını, çekler ibraz edildiğinde karşılığının olmadığının anlaşılması üzerine davalı şirket hakkında ilamsız icra takibi başlatıldığını, davalının çeklerin zamanaşımına uğradığını belirterek borca itiraz ettiğini, müvekkilinin sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayanarak davalıdan talepte bulunduğunu belirterek itirazın iptaline ve icra inkar tazminatına hükmedilmesini talep ve dava etmiştir....
