Dava, harici taşınmaz satımına yönelik bir kısım ödenmiş bedelin sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre istirdatı talebine ilişkindir. Tapulu taşınmazların satışına ilişkin sözleşme, resmi şekilde yapılmadığı için TMK'nın 706, TBK'nın 237., Tapu Kanununun 26. ve Noterlik Kanununun 60. maddeleri uyarınca hukuken geçersizdir. Geçersiz sözleşmeler taraflarına geçerli sözleşmelerde olduğu gibi hak ve borç doğurmaz. Taraflar verdiklerini sebepsiz zenginleşme kurallarına göre geri isteyebilir. Geçersiz sözleşmelerde herkes aldığını iade etmekle yükümlüdür. Sebepsiz zenginleşmeden söz edilebilmesi için; bir taraf zenginleşirken diğerinin fakirleşmesi, zenginleşme ve fakirleşme arasında uygun nedensellik bağının bulunması ve zenginleşmenin hukuken geçerli bir nedene dayalı olmaması gerekir....
HUKUK GENEL KURULU KARARI Hukuk Genel Kurulu’nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü: Dava, itirazın iptali istemine ilişkindir. Davacı vekili, müvekkilinin süresinde ibraz edilmeyen çeke dayalı olarak TTK 644.maddesi uyarıca yaptığı ilamsız icra takibine davalının haksız olarak itiraz ettiğini ve takibin durduğunu ileri sürerek yasal dayanaktan yoksun itirazın iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, sebepsiz zenginleşme hükümlerine istinaden açılacak dava ve takiplerde uygulanacak olan bir yıllık sürenin geçtiğini belirterek davanın reddini savunmuştur....
Davalı vekili tarafından talebin zamanaşımına uğradığı ileri sürülmüşse de; Kazaya konu olay tarihi ---- ve davacı tarafından yapılan ödeme tarihi --- olmakla birlikte icra takibinde sebepsiz zenginleşme hukuki sebebine dayanıldığı ve takibin ------ tarihinde başlatıldığı anlaşılmakta olup, dava tarihinde yürürlükte bulunan TBK'nun 77. maddesi gereğince sebepsiz zenginleşme nedeniyle açılacak davalarda zamanaşımı süresinin aleyhine sebepsiz zenginleşilmiş olan hak sahibinin geri isteme hakkı olduğunu öğrenme tarihinden itibaren başlayacağı ve sürenin ------ yıl olduğu, somut olayda davacının geri isteme hakkını daha önce öğrendiği hususu ispat edilemediğinden davacının öğrenme tarihinin icra takibinin başlangıç tarihi olarak kabul edilmesi gerektiği anlaşılmakla zamanaşımı def'inin reddi gerekmiştir....
İcra takibinde vekil olan avukatın, itirazın iptali davası dosyasına vekâletname ibraz etmeden itirazın iptali dava dosyasında vekil olamayacağı anlaşılmıştır. Huzurdaki itirazın iptali dava dosyasında davalı şirketin dosyaya vekâletname ibraz eden bir vekili olmadığı, davalı şirketin işbu davada bir vekille temsil edilmediği görülmüştür. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava, çekten kaynaklı sebepsiz zenginleşme iddiasıyla davacı tarafından başlatılan icra takibine davalının yaptığı itirazın iptaline ilişkindir. --------sayılı takip dosyası celp edilmiştir. Türk Ticaret Kanunu madde 732: " (1) Zamanaşımı sebebiyle veya poliçeden doğan hakların korunması için gerekli olan işlemlerin yapılmasının ihmal edilmiş olması dolayısıyla, düzenleyenin veya kabul edenin poliçeden doğan yükümlülükleri düşmüş bile olsa, bunlar poliçenin hamiline karşı, onun zararına zenginleşmiş olabilecekleri kadar borçlu kalırlar....
Dava; kazanmayı sağlayan zilyetlik hukuki sebebine dayalı olarak TMK.nun 713/... ve 3402 sayılı Kadastro Kanununun ....maddesi gereğince açılan mülkiyetin aktarılmasına ilişkin tapu iptali ve tescil davasıdır. Mahkemece, yazılı gerekçeyle davanın kabulüne karar verilmiş ise de, mahkemenin bu görüşüne katılma olanağı bulunmamaktadır....
Dava, süresinde muhatap bankaya ibraz edilmeyen çek sebebi ile sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayalı alacağın tahsili için girişilen takibe vaki itirazın iptali istemine ilişkindir. Uyuşmazlık, davalının sebepsiz zenginleşip zenginleşmediği noktasında toplanmaktadır.Uyuşmazlığın çözümünde öncelikle TTK’nın 732. maddesinde düzenlenen sebepsiz zenginleşme düzenlemesi, hukuki mahiyeti ve şartlarına değinmekte yarar bulunmaktadır. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun kambiyo senetlerine ilişkin hükümleri poliçe esası üzerine kurulmuştur. Kanun, kambiyo senetlerinin ortak olan hükümlerine poliçe başlığı altında yer vermiş, bono ve çek hakkında ise, ortak hükümlere yollama yapmakla yetinmiştir (TTK m. 778, 818). Kambiyo senetlerinde sebepsiz zenginleşmeye ilişkin özel düzenleme poliçe hükümleri arasındaki 732. maddede yer almaktadır. Çek konusunda TTK 818/1-m hükmü, çekte sebepsiz zenginleşmeye ilişkin olarak TTK’nın 732. maddesine yollama yapmaktadır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. - K A R A R - Davacı vekili; müvekkili bankanın dava dışı bir şirkete verdiği kredi karşılığında keşidecisi davalı şirket olan iki adet çeki ciro yoluyla aldığını, çekler ibraz edildiğinde karşılığının olmadığının anlaşılması üzerine davalı şirket hakkında ilamsız icra takibi başlatıldığını, davalının çeklerin zamanaşımına uğradığını belirterek borca itiraz ettiğini, müvekkilinin sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayanarak davalıdan talepte bulunduğunu belirterek itirazın iptaline ve icra inkar tazminatına hükmedilmesini talep ve dava etmiştir....
İlk Derece Mahkemesince, süresinde açılmayan itirazın iptali davasının dava şartı yokluğundan, alacak davasının ise zamanaşımı nedeniyle reddine karar verilmiştir. Bölge Adliye Mahkemesince, bir yıl içinde itirazın iptali davası açılmadığından hak düşürücü sürenin geçmesine bağlı olarak dava şartı yokluğundan davanın reddi kararı yerinde olduğu, ancak terditli sebepsiz zenginleşme davasında ayrıca gerekçe kurulmadığı, sebepsiz zenginleşme davasının bonoda tanzim yeri bulunmadığından kambiyo senedi niteliği taşımadığı için reddinin gerektiği, açık muvafakat olmadan davanın değiştirilemeyeceği, ıslah yapılmadığı gerekçesiyle ilk derece mahkemesi kararını kaldırılmasına, itirazın iptali davasının hak düşürücü süre geçtiğinden dava şartı yokluğundan, sebepsiz zenginleşme davasının bono vasfı taşımadığından reddine karar verilmiştir. Dairemizce Bölge Adliye Mahkemesi kararı bozulmuştur....
Mahkemece, yapılan yargılama ve toplanan delillere göre, davalının zamanaşımı definde bulunduğu, davaya dayanak yapılan senedin vade tarihinden itibaren 3 yıl geçtiğinden zamanaşımına uğradığı, hamilin sebepsiz zenginleşme hükümleri kapsamında 1 yıllık zamanaşımı süresi içerisinde düzenleyenden talepte bulunabileceği, talep tarihi itibari ile sebepsiz zenginleşmeye ilişkin 1 yıllık zamanaşımı süresi de dolduğundan davanın zamanaşımı nedeni ile reddine, davacının icra inkar tazminatı talebinin reddine, davalının kötüniyet tazminatı talebinin dava zamanaşımı nedeni ile reddedildiğinden, şartlar oluşmadığından reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava zamanaşımına uğramış bonodan kaynaklanan alacağın tahsiline yönelik icra takibine itirazın iptali istemine ilişkindir. Davaya konu bononun incelenmesinde keşidecinin dava dışı .... Ltd....
Sebepsiz zenginleşmenin borç doğurmasının sebebi zarar değil, alacaklının (davacının) mal varlığında meydana gelen eksilmedir. Sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak talep edilebilmesi için borçlunun mal varlığından bir başkasının aleyhine olarak bir zenginleşme meydana gelmeli, zenginleşme ve zenginleştirici olay arasında illiyet bağı bulunmalı ve zenginleşme haklı bir sebebe dayanmamalıdır. Somut olayda; (taraflar arasında görülen temliken tescil davasında arzın bedeli olarak depo edilen) davaya konu alacak miktarı, dava tarihi itibariyle, arz maliklerine ödenmemiştir. Diğer bir anlatımda, sebepsiz zenginleşme durumu, depo edilen bedelin arzın maliklerine ödenmesi durumunda gerçekleşecektir....
