Kendisine karşı icra takibi yapılmış olan borçlu, kesinleşen icra takibine rağmen menfi tespit davaı açmaması ve cebri icra tehdidi altında borcu ödemiş olması halinde, İİK 72/3 maddesi uyarınca paranın kendisine geri verilmesi için alacaklıya karşı istirdat davası açabilir. İstirdat davası , eski( sonuçlanmış) icra takibinin borçlusu tarafından açılır. Yani, davacı sıfatı ( aktif husumet ehliyeti), borçluya aittir. İcra konusu borç üçüncü kişi tarafından ödenmiş olsa bile, davacı sıfatı borçluya aittir.Borcu ödemiş olan kişi,(alacaklıya karşı) istirdat davası açamaz.(Baki KURU, İcra ve İflas Hukuku El Kitabı, s.344, ikinci tıpkı bası,) Kural olarak, istirdat davasını, ancak kendisine karşı icra takibi yapılmış ve takipte süresinde ödeme emrine itiraz etmemiş veya itirazı İTM tarafından kaldırılmış olması yüzünden borçlu olmadığı bir parayı (cebri icra tehdidi altında) icra dairesine ödemiş olan borçlu açabilir....
Borç ödendikten sonra açılacak dava istirdat davası olup bu davanın da İİK'nın 72/VII. maddesi uyarınca borcun ödendiği tarihten itibaren 1 yıllık hak düşürücü süre içinde açılması gerekir. Menfi tespit davasının istirdat davasına dönüşmesi ve davaya istirdat davası olarak devam edilmesi İİK'nın 72/VI. maddesinde düzenlenmiş olup, bu madde hükmüne göre borçlu, açtığı menfi tespit davasında ihtiyatı tedbir kararı almamış veya verilen ihtiyati tedbir kararının herhangi bir sebeple kaldırılmış olması sebebiyle dava konusu borcu ödemek zorunda kalmış olursa menfi tespit davası Yasa gereği kendiliğinden istirdat davasına dönüşür ve davaya istirdat davası olarak devam edilir. Bu durumda İİK'nın 72/VII. maddesindeki 1 yıllık hak düşürücü süre de uygulanmaz....
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın sebepsiz zenginleşme değil, menfi tespit ve istirdat davası olduğunu, zira dava konusu çekin karşılıksız çıktığını, icra takibine konu edilmiş ve 02.07.2013 tarihinde yani 8,5 yıl önce ödendiğini ve dosyanın infazen kapandığını, işbu dava ile ödenen bu tutarın talep edildiğini, bu olaya uygulanacak hükmün İİK'nun Menfi tespit ve istirdat davaları konu başlıklı İİK 72.maddesinde düzenlendiğini, çekin keşidecisi borçlu davacının iddiasına göre borcu olmayan parayı icra dosyasına ödedikten sonraki 1 yıllık hak düşürücü süre içerisinde istirdat/alacak davasına konu etmesi gerekirken 1 yıllık hak düşürücü süre geçirdikten sonra açılan alacak/istirdat talepli davasının reddine karar verilmesi gerektiğini, müvekkili bankanın alacaklısı olduğu icra dosyasına ödeme yaptığında mal varlığındaki eksilmeye yol açan işlemi ve sebepsiz zenginleşeni öğrendiği tarih olan 02.07.2013'den itibaren TBK md. 82'de düzenlenen 2 yıllık zaman aşımı süresi bitmeden...
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın sebepsiz zenginleşme değil, menfi tespit ve istirdat davası olduğunu, zira dava konusu çekin karşılıksız çıktığını, icra takibine konu edilmiş ve 02.07.2013 tarihinde yani 8,5 yıl önce ödendiğini ve dosyanın infazen kapandığını, işbu dava ile ödenen bu tutarın talep edildiğini, bu olaya uygulanacak hükmün İİK'nun Menfi tespit ve istirdat davaları konu başlıklı İİK 72.maddesinde düzenlendiğini, çekin keşidecisi borçlu davacının iddiasına göre borcu olmayan parayı icra dosyasına ödedikten sonraki 1 yıllık hak düşürücü süre içerisinde istirdat/alacak davasına konu etmesi gerekirken 1 yıllık hak düşürücü süre geçirdikten sonra açılan alacak/istirdat talepli davasının reddine karar verilmesi gerektiğini, müvekkili bankanın alacaklısı olduğu icra dosyasına ödeme yaptığında mal varlığındaki eksilmeye yol açan işlemi ve sebepsiz zenginleşeni öğrendiği tarih olan 02.07.2013'den itibaren TBK md. 82'de düzenlenen 2 yıllık zaman aşımı süresi bitmeden...
Davalı vekili, alacağın icra marifetiyle 24.08.1999 tarihinde tahsil edilmesine rağmen menfi tespit davasının istirdat davasına dönüştürülmediğini, istirdat davası için yasada öngörülen 1 yıllık hak düşürücü sürenin geçirildiğini belirterek davanın reddini istemiştir....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ Taraflar arasındaki dava, 5510 sayılı Yasa'Dan kaynaklanan alacak(istirdat) istemine ilişkindir. Uyuşmazlığın niteliğine ve tarafların sıfatına göre, dosyanın temyiz incelemesi, Yargıtay 3. Hukuk Dairesinin görevine girmektedir. SONUÇ : Yukarıdaki açıklanan nedenlerle, dosyanın görevli Yargıtay 3. Hukuk Dairesi Başkanlığı’na GÖNDERİLMESİNE, 19/09/2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : İSTİRDAT -KARAR- Dava, şahsi hakka dayalı tapu iptal, tescil olmazsa alacak isteğine ilişkindir. Davanın açıklanan bu nitelendirmesine göre, 2797 Sayılı Yargıtay Yasasının 14.maddesi uyarınca temyiz incelemesi Yüksek 14.Hukuk Dairesine ait bulunduğundan dosyanın ilgisi yönünden anılan Daire Başkanlığına gönderilmesine, 18 .03.2011 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ:ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ Uyuşmazlık, işçi ile sendika arasında, vekalet ilişkisinden kaynaklanan alacak için istirdat talebine ilişkin olup, hüküm Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından verilmiştir.Davanın bu niteliğine göre inceleme görevi Yargıtay 13.Hukuk Dairesinindir. Bu itibarla dosyanın gerekli inceleme yapılmak üzere Yüksek 13.Hukuk Dairesine gönderilmesine, 08.12.2011 gününde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Alacak Uyuşmazlık, intifa hakkı sözleşmesinden kaynaklanan ve hasılattan pay alınmasına ilişkin, sözleşmenin B maddesinde yazılı bedelin fazladan tahsil edilmesi nedeniyle istirdat istemine ilişkindir. Bu durumda temyiz incelemesi dairemizin görevi dışında bulunduğundan dosyanın görevli Yargıtay 14.Hukuk Dairesi Başkanlığı'na gönderilmesine, 31.03.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
Esas sayılı dosyası üzerinden 17.01.2024 tarihli ara karar ile istirdat davası açmak üzere 15 günlük kesin süre verildiğini, davalı taraf ile müvekkilinin hiç bir ticaretinin bulunmadığını belirterek dava konusu çekin ...'ten istirdatına ve müvekkiline iadesine karar verilmesini talep etmiştir....
