İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile ön alım hakkının kullanımına ilişkin davanın süresinde açıldığı, davaya konu hisselerin bedeli hesaplanarak depo edildiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir. IV. İSTİNAF A. İstinaf Yoluna Başvuranlar İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur. B. İstinaf Sebepleri Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; hisse paylarının hatalı hesaplandığını, davalının 23.05.2016 tarihinde hissedar olduğunu, paydaşlar arasında ön alım hakkının kullanılamayacağını, davacı ve diğer arsa sahipleriyle kat karşılığı inşaat sözleşmesi yapıldığını, buna uygun olarak davaya konu 02.01.2017 ve 11.05.2017 tarihli satışların yapıldığını, ön alım hakkının kullanılmasının kötü niyet teşkil edeceğini belirterek kararın kaldırılmasını istemiştir. C....
Ön alım hakkının kullanılmasıyla, bu hakkı kullanan paydaş ile alıcı arasında kapsam ve şartları satıcı ile davalı arasında yapılan sözleşmenin aynı olan bir satım ilişkisi kurulmuş olur. Kural olarak ön alım bedeli tapuda gösterilen satış bedeli ile, davalı tarafından ödenen harç ve masrafların toplamından ibaret olup, bu bedelin dava açılırken hazır edilmesi ve mahkemece makul süre içinde mahkeme veznesine depo edilmesiyle birlikte vadeli bir hesapta değerlendirilmesi gereklidir. 3. Bu kapsamda mahkemeler, dava açıldıktan sonraki makul bir süre içinde ön alım bedelinin, vadeli bir mevduat hesabına yatırılmasını sağlayarak yargı sürecinin taraflar üzerinde oluşturduğu olumsuz etkileri asgari seviyeye indirgeyerek mülkiyet hakkının devlete yüklediği pozitif yükümlülüğü gerekçekleştirmiş olacaklardır. 4....
Bu maddenin ikinci fıkrası uyarınca, tarımsal arazilerin satılması hâlinde sınırdaş tarımsal arazi maliklerinin de ön alım hakkına sahip olduğu; tarımsal arazi, sınırdaş maliklerden birine satıldığı takdirde, diğer sınırdaş maliklerin önalım haklarını kullanamayacağı; ön alım hakkına sahip birden fazla sınırdaş tarımsal arazi malikinin bulunması hâlinde, tarımsal bütünlük arz eden sınırdaş arazi malikinin ön alıma konu tarımsal arazinin mülkiyetinin devrini talep edebileceği ve ön alım hakkının kullanılmasında Türk Medenî Kanun'u hükümlerinin uygulanacağı hükmü yer almaktaydı. 3. 1. 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu'nun (5403 sayılı Kanun); a) "Amaç" kenar başlıklı 1 inci maddesi şöyledir: "Bu Kanunun amacı; toprağın korunması, geliştirilmesi, tarım arazilerinin sınıflandırılması, asgari tarımsal arazi ve yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüklerinin belirlenmesi ve bölünmelerinin önlenmesi, tarımsal arazi ve yeter gelirli tarımsal arazilerin çevre öncelikli sürdürülebilir...
TL ve 57/175 hisse için 11.183,40 TL üzerinden ön alım hakkı tanınmasını, dava konusu payların müvekkili adına kayıt ve tescilini talep etmiştir....
Kilit ile aralarınca başkaca bir alacak verecek ilişkisi olmadığından dava konusu gayrimenkul satış bedeline ilişkin olduğunun açıkça ortada olduğunu, beyanları ve ilk derece mahkemesinde sunduğu dekontlar doğrultusunda dava konusu gayrimenkulün 28.000,00 Amerikan Doları ile satın alındığını, ön alım hakkının en azından bu bedel üzerinden kullanılması gerektiğinin ortada olduğunu, iyiniyetli şekilde gerçek değeri üzerinden tapu harcını ödediğini, ön alım hakkının ödediği miktardan hesaplanması gerektiğini, bunun denkleştirici adalet sisteminin gereği olduğunu belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir. C....
Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme Uyuşmazlık, ön alım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir. 2. İlgili Hukuk 1. Ön alım hakkı; paylı mülkiyete tâbi taşınmazlarda payın üçüncü kişiye satılması halinde diğer paydaşlara o payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır. Bu hak, paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve payın üçüncü kişiye satılması ile kullanılabilir hale gelir. 2. Türk Medeni Kanunu'nun 734 üncü maddesi uyarınca ön alım hakkı sahibi adına payın tesciline karar verilmeden önce satış bedeli ile alıcıya düşen tapu giderlerini hakim tarafından belirlenen süre içinde hakimin belirleyeceği yere nakden yatırmakla yükümlüdür. 3....
Medeni Kanunu'nun 733 üncü maddesi uyarınca yapılan devirlerin noter aracılığı ile diğer hissedarlara bildirilmesi gerektiği, fakat dosya kapsamından davacıya noter aracılığı ile bildirildiğine dair bir belgeye rastlanılmadığı, davacının ön alım hakkına ilişkin kanunun aradığı 3 aylık sürenin başlamamış olduğu, ön alım bedeli olarak kabul edilen 2.040.000,01 TL'nin depo edilmesi için davacı tarafa süre verildiği, verilen süre içerisinde davacı tarafından bedelin depo edildiği, ayrıca satış tarihi ile dava tarihi arasındaki süre çok kısa olduğundan ön alım bedeli yönünden yeniden değerlendirme yapılmadığı gerekçeleriyle davanın kabulüne, Aksaray ili, Merkez ilçesi, ... Mahallesi 4478 ada 4 parsel ... taşınmazın davalı ... adına olan 217/495 hissenin iptali ile bu hissenin davacı ... adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir. IV. İSTİNAF A....
596.700 TL'den mahsubundan sonra geriye 490.697,15 TL miktarında ön alım bedeli kaldığı, yani sonuç ön alım bedelinin 490.697,15 TL olduğu belirlenmiştir....
Bu maddenin ikinci fıkrası uyarınca, tarımsal arazilerin satılması hâlinde sınırdaş tarımsal arazi maliklerinin de ön alım hakkına sahip olduğu; tarımsal arazi, sınırdaş maliklerden birine satıldığı takdirde, diğer sınırdaş maliklerin ön alım haklarını kullanamayacağı; ön alım hakkına sahip birden fazla sınırdaş tarımsal arazi malikinin bulunması hâlinde, tarımsal bütünlük arz eden sınırdaş arazi malikinin ön alıma konu tarımsal arazinin mülkiyetinin devrini talep edebileceği ve ön alım hakkının kullanılmasında Türk Medenî Kanunu hükümlerinin uygulanacağı hükmü yer almaktaydı. 4....
Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme Dava, ön alım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir. 2. İlgili Hukuk 1. Yasal ön alım hakkı, paylı mülkiyet hükümlerine tâbi taşınmazlarda bir paydaşın taşınmazdaki payını kısmen veya tamamen üçüncü kişiye satması hâlinde, diğer paydaşlara, satılan bu payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır. Bu hak, paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve pay satışı yapılmasıyla kullanılabilir hâle gelir. 2. Yasal ön alım hakkının kullanılmasıyla bu hakkı kullanan paydaş ile alıcı arasında kapsam ve şartları satıcı ile davalı arasında yapılan sözleşmenin aynı olan bir satım ilişkisi kurulmuş olur. Ön alım bedeli tapuda gösterilen satış bedeli ile davalı tarafından ödenen harç ve masrafların toplamından ibarettir. 3....
