Dava, hasımsız açılan zayi nedeniyle çek iptali istemine ilişkindir. 6100 sayılı HMK'nın 382. maddesinde sayılan çek iptali davaları, özelliği itibari ile hasımsız açılan davalardan olup, yapılan yargılama sırasında çek hamilinin ortaya çıkması durumunda, çek iptali davasını açan davacıya, mevcut çek hamiline karşı çek istirdadı davası açması konusunda süre verilmeli, istirdat davasının açılması halinde, çek iptali davasının konusuz kaldığından bahisle karar verilmesine yer olmadığına, açılmaması halinde de çek iptali davasının reddi yönünde hüküm kurulmalıdır. Hasımsız olarak açılan davalarda, üçüncü kişilerin davaya müdahaleleri halinde davanın çekişmeli duruma gelmesi mümkün ve gerekliyse de çek iptali davalarında yukarıda açıklanan prosedür gereğince, üçüncü kişilerin asli ya da fer’i müdahale imkanı da bulunmamaktadır. Somut olayda keşideci ... vekilince verilen dilekçe ile temyiz isteminde bulunulmuştur....
kanunun 757. maddesi uyarınca ancak hamilin zayi nedeniyle çek iptali davası açabileceği, esasen zayi olmuş çek hakkında keşidecinin, ibraz süresi geçtikten sonra çekten cayabileceği veyahut hamile karşı menfi tespit davası veyahut da lehtara karşı menfi tespit ve/veya istirdat davası açması mümkün olduğu ve dolayısıyla bu halde davacının çek iptali davası açmasında hukuki yararı bulunmadığı dolayısıyla keşidecinin bu davayı açma hakkının bulunmadığı anlaşılmıştır. ------------- Açıklanan nedenlerle; Zayi nedeniyle çek iptali davasını keşideci-borçlunun açamayacağı, sadece hamil-alacaklı açabileceği, davacının çek hesap sahibi olması nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmadığı, keşideci sıfatıyla dava açtığının sabit bulunduğu anlaşılmakla davanın aktif husumet yokluğu nedeniyle reddine dair aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir....
Karar sayılı kararında "Dava, zayi nedeniyle çek iptali istemine ilişkin olup, mahkemece davacının iptali istenen çekte yetkili hamil olduğunu kanıtlayamadığı ve çekin elinde iken zayi olduğunu gösterir inandırıcı delilleri sunamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Esasen hasımsız olarak açılan ve kesin hüküm niteliği de taşımayacak olan bu tür davalarda, davacının yetkili hamil olduğu konusunda mahkemeye olumlu bir kanaat verecek kadar delil sunmasını yeterli saymak gerekir. Kaldı ki, dava sırasında yapılacak ilanlar neticesinde hak sahiplerinin daha sonradan ortaya çıkması durumunda hasımlı olarak açılacak bir dava ile çek iptali kararının iptali de talep edilebilecektir. Davacı, iptalini talep ettiği çekin keşidecisinin kim olduğunu, verildiği banka ve şubesini, çek numarasını ve çek tutarını mahkemeye bildirmiş olup, davacının daha fazlasını ispata zorlanması, zayi nedeniyle çek iptali hükümlerini uygulanmaz hale getirecektir....
Karar sayılı kararında "Dava, zayi nedeniyle çek iptali istemine ilişkin olup, mahkemece davacının iptali istenen çekte yetkili hamil olduğunu kanıtlayamadığı ve çekin elinde iken zayi olduğunu gösterir inandırıcı delilleri sunamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Esasen hasımsız olarak açılan ve kesin hüküm niteliği de taşımayacak olan bu tür davalarda, davacının yetkili hamil olduğu konusunda mahkemeye olumlu bir kanaat verecek kadar delil sunmasını yeterli saymak gerekir. Kaldı ki, dava sırasında yapılacak ilanlar neticesinde hak sahiplerinin daha sonradan ortaya çıkması durumunda hasımlı olarak açılacak bir dava ile çek iptali kararının iptali de talep edilebilecektir. Davacı, iptalini talep ettiği çekin keşidecisinin kim olduğunu, verildiği banka ve şubesini, çek numarasını ve çek tutarını mahkemeye bildirmiş olup, davacının daha fazlasını ispata zorlanması, zayi nedeniyle çek iptali hükümlerini uygulanmaz hale getirecektir....
TTK nun 757-765 maddelerinde yer alan hükümler uyarınca çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK 651/2. maddesi uyarınca çek hamiline aittir. Yine boş çek yaprakları kıymetli evrak niteliğinde olmadığından davacının boş çek yapraklarıyla ilgili kambiyo senetlerine özgü iptal davası açamayacağı açıktır. Bu itibarla, davacıya ait olan ve zayi edildiği bildirilen boş çek yapraklarının zayi nedeniyle iptali için davacının dava açamayacağı, davacının hamil kabul edilemeyeceği, boş çek yapraklarının çek niteliğinde olmadığı anlaşıldığından davanın reddine karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmakla, aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2024/497 Esas KARAR NO : 2024/575 DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 30/05/2024 KARAR TARİHİ : 31/05/2024 KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 27/06/2024 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: DAVA; Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Keşidecisi ... olan ...bank .... Şubesi ... Şubesine ait .... seri numaralı, 10/07/2024 ödeme tarihli 200.000,00 TL bedelli çekin müvekkilinin rızası dışında elinden çıktığını, müvekkilinin mağduriyetinin oluşmaması için işbu davayı açma zaruriyetinin hasıl olduğunu, söz konusu çek üzerine ödeme yasağı konularak zayi nedeniyle çekin iptaline karar verilmesini talep etmiştir....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2021/999 Esas KARAR NO : 2021/1164 DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 29/11/2021 KARAR TARİHİ : 10/12/2021 KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 16/12/2021 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının dosya üzerinden yapılan incelemesi sonunda; GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: DAVA; Davacı vekili tarafından sunulan dava dilekçesinde özetle;Müvekkilinin keşidecisi olduğu ... Bankası .... Şubesine ait, .... hesap numaralı, .... çek numaralı, 26.08.2021 tarihli, 12.500 TL bedelli çekin zayi olduğundan bahisle iptallerine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. DELİLLERİN DEĞERLENDİRMESİ VE GEREKÇE: Dava, keşideci tarafından açılan çek iptali istemine ilişkindir. 6102 Sayılı TTK' nın 818 maddesi yollamasıyla TTK' nın 757 vd. maddelerinde zayi nedeniyle çek iptali davası açılabileceği düzenlenmiştir....
İptali talep edilen çek yönünden nitelikleri belirtilerek Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde birer hafta ara ile, birinci ilan ... tarihinde, ikinci ilan ....tarihinde ve üçüncü ilan ... tarihinde olmak üzere toplam üç defa ilan yaptırılmıştır. ...İnşaat İthalat İhracat Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. Vekili tarafından müdahale talebinde bulunularak, iptali talep edilen çekin müvekkili tarafından icra takibine konu edildiğini ve çekin İskenderun İcra Dairesinin ... esas sayılı icra dosyasında muhafaza edildiği beyan edilmiştir. İskenderun İcra Dairesinden çek aslı celp edilmiştir. Çek iptali davaları, özelliği itibari ile hasımsız açılan davalardan olup, yapılan yargılama sırasında çek hamilinin ortaya çıkması durumunda, çek iptali davasını açan davacıya, mevcut çek hamiline karşı çek istirdadı davası açması konusunda süre verilmesi gerekir....
DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 12/06/2024 KARAR TARİHİ : 14/06/2024 K.YAZIM TARİHİ : 21/06/2024 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, DAVA: Davacı...dava dilekçesinde özetle:10.06.2024 tarihinde eşinin kanser tedavisi için .... geldiğini, aracını park ettikten sonra bagajdan çantalarını aldığını, o esnada laptobunu çantanın arabanın yan tarafına bıraktığını, geri almayı unuttuğunu, tekrar geldiğinde çantanın olmadığını, .... tutanak tutturduğunu, laptop çantasında .... Şubesine ait hiç kullanılmamış .... seri nolu ve çek koçanında bulunan ve iptal edilen ... seri nolu ve kestiği .... seri nolu çeklerinde çek hesabının kapatılması için iptali gerektiğini, bu çeklerinde zayi nedeni ile iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. CEVAP:Dava hasımsız olarak açılmıştır....
İNCELEME VE GEREKÇE: Talep, TTK.nun 818/s,757-765. madde hükümlerine göre zayii nedeniyle çek iptali isteğine ilişkindir.6102 sayılı TTK'nın 818/1-s maddesinin yollamasıyla çeklerde de uygulanması gereken 758 ve devamı maddeleri uyarınca; yapılan yargılama sırasında çek hamilinin ortaya çıkması durumunda, çek iptali davasını açan davacıya, mevcut çek hamiline karşı çek istirdadı davası açması konusunda süre verilmeli, istirdat davasının açılması halinde, çek iptali davasının konusuz kaldığından bahisle karar verilmesine yer olmadığı, açılmaması halinde ise çek iptali davasının reddi yönünde hüküm kurulmalıdır.Davacı vekili 21/08/2023 tarihli beyan dilekçesinde dava konusu çeklerin bulunduğunu, davanın konusuz kaldığını, çek hakkında verilen ödeme yasağının kaldırılmasını talep ettiği, ayrıca dosya arasında bankalardan gelen yazı cevabında çekin bankaya ibraz edilmediği anlaşılmıştır....
