Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle senedin zayi edildiği durumlarda senede bağlı hakkın senetsiz de ileri sürülebilmesi için TTK 651 ve 652 maddelerinde hamile iptal davası açma hakkı getirtilmiştir. İptal kararı alan hamil hakkını senetsiz olarak ileri sürebilecek yada borçludan yeni bir senet tanzim edilmesini isteyebilecektir. Bu davayı açma hakkı hamile aittir. Somut olayda iptali talep edilen çek dava dışı keşideci tarafından davacıya gönderilmek üzere verildiği kargoda henüz davacıya ulaşmadan kaybolduğu anlaşılmaktar. Talebe konu çek de lehtar olarak davacı yazılmış ise de çek henüz davacıya teslim edilmeden kaybolması ve teslim söz konusu olmamasına göre davacının yetkili hamil kabul edilmesi mümkün değildir. Bu durumda, davacının hamil olmadığı çek yönünden iptal davası açmakta hukuki yararı bulunmamaktadır....
Kişilerin haksız şekilde sebepsiz zenginleşmesine mahal vermemek amacıyla dava konusu çek için ihtiyati tedbir kararı verilerek ödeme yasağı konulmasını ve dava konusu çekin iptalini talep etmiştir. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE Dava konusu uyuşmazlık; çek hesabı sahibinin çekin kargo aşamasında kaybolduğu iddiasına dayalı açtığı zayi nedeniyle çek iptal isteminden kaynaklanmaktadır. 6102 sayılı TTK'nun 651 ve TTK 'nun 818/s bendi yollaması ile aynı Kanunun 757 ve devamı maddelerine göre açılacak kıymetli evrakın zayi nedeniyle iptali istemine ilişkin davalarda, dava açma yetkisinin hamile ait olduğu, keşidecinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmadığı anlaşılmakla, davanın reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur. HÜKÜM....
Diğer yandan, henüz keşide edilmemiş, çek vasfında olmayan tamamen boş çek yaprakları tedavüle çıkmış sayılmayacağından, hesap sahibi tarafından zayi nedeniyle iptal davası açılamayacağı, ele geçirenlerce imzalanıp doldurulması sonrasında, çeke dayalı hak iddia edene karşı menfi tespit davası açılabileceği, bu nedenle boş çek yapraklarına dayanarak iptal isteminde bulunmakta hukuki yarar bulunmadığı kabul edilmelidir. Somut olayda talebe konu çekin davacıya ait boş çek yaprağı olduğu anlaşılmakla keşidecinin çek iptali talep hakkı olmadığı gibi boş çek yaprağı için iptal talebinde hukuki yararın bulunmadığı görülmekle talebin tensiben reddine karar vermek gerekmiştir....
Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle senedin zayi edildiği durumlarda senede bağlı hakkın senetsiz de ileri sürülebilmesi için TTK 651 ve 652 maddelerinde hamile iptal davası açma hakkı getirtilmiştir. İptal kararı alan hamil hakkını senetsiz olarak ileri sürebilecek yada borçludan yeni bir senet tanzim edilmesini isteyebilecektir. Bu davayı açma hakkı hamile aittir. Somut olayda iptali talep edilen çek dava dışı keşideci tarafından davacıya gönderilmek üzere verildiği kargoda henüz davacıya ulaşmadan kaybolduğu anlaşılmaktar. Talebe konu çek de lehtar olarak davacı yazılmış ise de çek henüz davacıya teslim edilmeden kaybolması ve teslim söz konusu olmamasına göre davacının yetkili hamil kabul edilmesi mümkün değildir. Bu durumda, davacının hamil olmadığı çek yönünden iptal davası açmakta hukuki yararı bulunmamaktadır....
Somut olayda davacı çek hesabı sahibi keşideci sıfatını taşıdığından çek iptali davası açamayacağı gibi bu çekler nedeniyle ödemeden men yasağı kararı verilmesini istemesi de mümkün değildir. Kaldı ki somut olayda davaya konu edilen çekler boş çek yaprağı olarak kaybedildiği beyan edilmekle TTK. 780 gereğince çek vasfına sahip olmadıklarından ve dolayısıyla kıymetli evrak sayılamayacaklarından zayi nedeniyle iptale konu olmaları da mümkün değildir. Binaenaleyh gerçekleşen bu durumun 6100 sayılı HMK’nın 114/1-h maddesi gereğince dava şartı olduğu ve dava şartı eksikliğinin giderilmesinin de mümkün olmadığı ve davacı keşidecinin çek iptal davası açma hakkı ve hukuki yararı bulunmadığı sonuç ve kanaatiyle davanın dava şartı yokluğundan usulden reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir....
Görüldüğü üzere çek iptal davası açma hakkı TTK 651.maddesi uyarınca, çeke bağlı alacağı bulunan hamile aittir. İptal kararını alan hamil, TTK 652.maddesinde düzenlendiği üzere, hakkını senetsiz ileri sürebilir ya da borçludan yeni bir kıymetli evrak düzenlenmesini isteyebilir. İptal davasının amacı budur. Çek keşidecisinin TTK 757 ve 818/s.maddesi gereğince iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. 6100 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu Dava Şartları Başlıklı madde 114/1-d) “Tarafların, taraf ve dava ehliyetine sahip olmaları; kanuni temsilin söz konusu olduğu hâllerde, temsilcinin gerekli niteliğe sahip bulunması.” 114/1-e maddesi "Dava takip yetkisine sahip olunması" ve 114/1-h maddesi "Davacının dava açmakta hukuki yararının bulunması" hükümleri ile aynı kanunun Dava Şartlarının İncelenmesi başlıklı 115/2.maddesi” Mahkeme, dava şartı noksanlığını tespit ederse davanın usulden reddine karar verir....
DAVACI : DAVALI : HASIMSIZ DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : KARAR TARİHİ : KARARIN YAZILDIĞI TARİH : KARARIN MAHİYETİ : RET Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı dava dilekçesinde özet olarak; 2002 yılında kırtasiye sektöründe başlamış olduğu ticaret faaliyetinde kullanmak üzere ... Bankasından çek defteri temin etmeye başladığını, 2006 yılında almış olduğu ... nolu çek yaprağını kaybettiğini belirterek; çek yaprağının zayi nedeniyle iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Yargıtay . Hukuk Dairesi'nin E K sayılı ilamı; Davacı vekili, Kızılay Derneği Marmara Afet Yönetimine ait ... Bankası ......
Dava dilekçesinde, davacıya ait iki bankadan alınan toplam 28 adet boş çek yapraklarının zayi edildiği belirtilmiştir. Mahkemece, zayi nedeniyle iptal ve tedbir isteminin esas yerine değişik iş dosyasında incelenerek karar verilmesi doğru değil ise de varılan sonuca göre bu husus kararın kaldırılması nedeni yapılmamıştır. Kıymetli evrakta hakkın çeke bağlı olması nedeniyle, çekin zayi edildiği durumlarda, çeke bağlı hakkın çeksiz de ileri sürülebilmesi için TTK'nın 651. ve 652.maddelerinde hamile iptal davası açma hakkı getirilmiştir. İptal kararı alan hamil hakkını çek olmadan ileri sürebilecek ya da borçludan yeni bir senet tanzim edilmesini isteyebilecektir. Bu davayı açma hakkı hamile aittir. Çek keşidecisinin TTK'nın 757 ve 818/s.maddesi gereğince iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Bu nedenle, eldeki davayı açmakta hukuki yararı yoktur....
Yasa koyucunun iptal davasına gerek duymasının nedeni; iptal kararı sonrası hakkın hamil tarafından senetsiz tahsilini veya yeni bir senet düzenlenmesini sağlamak (TTK'nun 652)iyi niyetle, iptal kararı getiren hamile ödeme yapan borçluyu, seneti ele geçiren üçüncü kişilere karşı senetten kaynaklanan borç nedeniyle sorumluluktan kurtarmaktır. 3-Somut olayda davacı şirket daha önce kendisi tarafından keşide edilmiş ... çek nolu 10/11/2022 keşide tarihli ve 6.200,00-Euro bedelli çekin iptali için dava açmış ise de kanunda çek keşidecisine iptal davası açma hakkı verilmemiştir. Dava konusu çekle ilgili iptal davası ancak meşru hamil tarafından açılabilecektir....
Kıymetli evrakta hakkın çeke bağlı olması nedeniyle, çekin zayi edildiği durumlarda, çeke bağlı hakkın çeksiz de ileri sürülebilmesi için TTK'nın 651. ve 652. maddelerinde hamile iptal davası açma hakkı getirilmiştir. İptal kararı alan hamil hakkını çek olmadan ileri sürebilecek ya da borçludan yeni bir senet tanzim edilmesini isteyebilecektir. Bu davayı açma hakkı hamile aittir. Çek keşidecisinin TTK'nın 757 ve 818/s. maddesi gereğince iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Somut olayda iptali istenen keşidecisi olan davacı .... Tic....
