DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE; Dava, çek iptali istemine ilişkin olup, kaybolması sebebiyle boş çek yaprakları için iptal kararı verilmesi istemini kapsamaktadır. Dava dilekçesinde, davacının imzasız boş çek yaprağını kaybettiği, sadece çek numarasının bildirildiği, çekin ferdileştirilmediği, bu haliyle çek yaprağının zorunlu unsurları mevcut olmayıp, kambiyo senedi vasfi taşımadığı anlaşılmıştır. İptal kararı verebilmek için TTK. Hükümlerine göre anılan belgenin kıymetli evrak niteliğinde olması gerekeceği oysa; yüksek mahkemenin bu konudaki yerleşik içtihatlarında da belirtildiği gibi imzasız ve tamamen boş çek yaprağı niteliğinde bulunan belgeler kıymetli evrak niteliğinde bulunmadığından ve bu haliyle “açık çek” olarak da kabulü de mümkün görülmediği ve keşidecinin TTK'nun 651 -757 vd....
. - DAVALI : Hasımsız DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 17/01/2020 KARAR TARİHİ : 30/01/2020 GEREKÇELİ KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 29/02/2020 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: DAVA; Davacı asilin 16/01/2020 tarihli dava dilekçesini özetle; ... çek karnesinin .... seri nolu 17.507,09 YTL yazılı hakimiline düzenlenmiş çek üzerine ödeme yasağı kararı konulmasını ve iptalini talep ve dava etmiştir. İptal hükümleri TTK'nun 757. ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Davacının dilekçesinden anlaşıldığı üzere, davacı tarafın tarafın iptali talep olunan çekin keşidecisi olduğu, TTK'nun 757. Ve devamı maddeleri uyarınca keşidecisinin iptal isteminde bulunamayacağı, ayrıca boş çek yaprakları kıymetli evrak niteliğine sahip olmadığından davanın reddine karar vermek gerekmiştir....
ait çek hesabının kayıtlı olduğu------ bilgisinin sorulmasını ve bu hesaba bağlı çek karnesinden -------nolu boş düzenlenmemiş çek yaprağına ilişkin iptal kararı verilmesini talep ve dava etmiştir....
Türk Ticaret Kanunu'nun 818/s bendi yollaması ile aynı kanunun 757. maddesi ve devamı maddelerine göre açılacak olan zayi nedeniyle çek iptali davalarında, işin niteliği ve meydana getireceği hukuki sonuçlar itibariyle bu tür davayı açma yetkisi hamile ait olup, çek karnesi sahibi(keşideci ) davacının zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Ayrıca yazılmamış çek yaprakları, çek vasfını kazanmadıklarından bunlar yönünden zayi nedeniyle iptal isteminde bulunulamayacağı da gözetilerek, davacının hamili olmadığı çek yaprakları yönünden, iptal davası açmakta hukuki yararı ve aktif dava ehliyeti bulunmadığından açılan davanın dava şartı noksanlığından usulden reddine karar vermek gerekmiş , aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
Dava dilekçesi içeriğinden anlaşıldığı üzere iptali istenen çekler, davacı şirketin banka hesabı üzerinden aldığı çeklerdir.TTK nun 780.madde de çek'in senet metninde "çek" kelimesini, kayıtsız şartsız belirli bir bedelin ödenmesi için havaleyi, muhatabın ticaret unvanını, ödeme yerini, düzenleme tarihini ve yerini, düzenleyenin imzasını taşımak zorundadır. TTK nun 781. madde de bu unsurları taşımayan senedin çek sayılmayacağı düzenlenmiştir. Tamamen boş çek yaprağı çalınması halinde çek doldurularak ibraz edildiği takdirde, keşidecinin hak talep eden hamile karşı İİK.72.maddesi uyarınca olumsuz tespit davası açma imkanı mevcut bulunmaktadır. Hukuki yararının bulunması HMK.114/h maddesi uyarınca dava şartıdır. Yine TTK.651/2. maddesi uyarınca iptal davasını açmakta hukuki menfaati olan kişi senede bağlı alacak hakkı olan hamildir. TTK. 757-764. maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere göre çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır....
Dolayısıyla keşidecinin mahkemeden alacağı iptal kararı ile kendi kendisine başvurması söz konusu olamayacağına göre, doğan yasal boşluğun TTK’nundaki hasımsız iptal davası açabilecek kişileri genişleterek keşideciyi de buna dahil etmek suretiyle giderilmesi mümkün değildir. 6102 sıyılı TTK’nun 651. ve 657. maddeleri uyarınca dava açma yetkisi hamile ait olup keşidecinin hasımsız olarak çek veya senet iptali davası açmasına yasal yönden olanak bulunmamaktadır. Ayrıca davacının boş çekler için zayi davası açmakta hukuki yararı da yoktur. Madde 781- (1) 780 inci Maddede gösterilen unsurlardan birini içermeyen bir senet, ikinci ve üçüncü fıkralarda yazılı hâller dışında çek sayılmaz. Henuz keşide edilmemıs, çek vasfında olmayan boş çek yaprakları tedavüle konmuş sayılamayacağından zayi nedeniyle iptal davası açılamaz....
Görüldüğü üzere çek iptal davası açma hakkı TTK 651.maddesi uyarınca, çeke bağlı alacağı bulunan hamile aittir. İptal kararını alan hamil, TTK 652.maddesinde düzenlendiği üzere, hakkını senetsiz ileri sürebilir ya da borçludan yeni bir kıymetli evrak düzenlenmesini isteyebilir. İptal davasının amacı budur. Çek keşidecisinin TTK 757 ve 818/s.maddesi gereğince iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. 6100 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu Dava Şartları Başlıklı madde 114/1-d) “Tarafların, taraf ve dava ehliyetine sahip olmaları; kanuni temsilin söz konusu olduğu hâllerde, temsilcinin gerekli niteliğe sahip bulunması.” 114/1-e maddesi "Dava takip yetkisine sahip olunması" ve 114/1-h maddesi "Davacının dava açmakta hukuki yararının bulunması" hükümleri ile aynı kanunun Dava Şartlarının İncelenmesi başlıklı 115/2.maddesi” Mahkeme, dava şartı noksanlığını tespit ederse davanın usulden reddine karar verir....
"Senedin iptaline karar verilmesini mahkemeden zayi olduğu veya ziyanın ortaya çıktığı anda senet üzerindeki hak sabihi olan lehtarın veya senedin devri halinde yetkili hamilin isteyebileceği (TTK 651/2) sabit olduğundan TTK'nın bu düzenlemesi uyarınca senedi düzenleyerek tedavüle çıkaran "keşidecinin" iptal davası açma hakkı yoktur, (Prof. Dr. .... , Prof. Dr. .... Kıymetli Evrak Hukuku Güncellenmiş ve Genişletilmiş 7. Baskı -Ekim 2017 Kitabı) " hükmü ile Adana BAM . HD.'nin 28/12/2018 Tarih, .... , .... Karar sayılı ilamı ile "iptal davası açma hakkı, TTK'nın 651. Maddesi uyarınca, çeke bağlı alacağı bulunan hamile aittir, iptal kararını alan hamil, TTK'nın 652. Maddesinde düzenlendiği üzere hakkını senetsiz ileri sürebilir ya da borçludan yeni bir kıymetli evrak düzenlemesini isteyebilir, iptal davasının amacı budur. Çek keşidecisinin TTK'nın 818/1-s maddesi yollamasıyla TTK'nın 757. Maddesi gereğince iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır" demektedir....
"Senedin iptaline karar verilmesini mahkemeden zayi olduğu veya ziyanın ortaya çıktığı anda senet üzerindeki hak sabihi olan lehtarın veya senedin devri halinde yetkili hamilin isteyebileceği (TTK 651/2) sabit olduğundan TTK'nın bu düzenlemesi uyarınca senedi düzenleyerek tedavüle çıkaran "keşidecinin" iptal davası açma hakkı yoktur, (Prof. Dr. .... , Prof. Dr. .... Kıymetli Evrak Hukuku Güncellenmiş ve Genişletilmiş 7. Baskı -Ekim 2017 Kitabı) " hükmü ile Adana BAM . HD.'nin 28/12/2018 Tarih, .... , .... Karar sayılı ilamı ile "iptal davası açma hakkı, TTK'nın 651. Maddesi uyarınca, çeke bağlı alacağı bulunan hamile aittir, iptal kararını alan hamil, TTK'nın 652. Maddesinde düzenlendiği üzere hakkını senetsiz ileri sürebilir ya da borçludan yeni bir kıymetli evrak düzenlemesini isteyebilir, iptal davasının amacı budur. Çek keşidecisinin TTK'nın 818/1-s maddesi yollamasıyla TTK'nın 757. Maddesi gereğince iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır" demektedir....
Bu hukuki gerekçelerle, çek iptali davalarında dava dilekçesi üzerinden duruşma açılmadan davanın reddine karar verilebilecektir. Bilindiği üzere doldurulmamış boş çek yaprakları kambiyo vasfı taşımazlar, ancak bu husus davanın esasıyla ilgili olup öncelikle, davacının davacı sıfatını değerlendirilmesi gerekir. İptal davası açma hakkı, TTK'nın 651.maddesi uyarınca, çeke bağlı alacağı bulunan hamile aittir. İptal kararını alan hamil, TTK'nın 652. maddesinde düzenlendiği üzere, hakkını senetsiz ileri sürebilir ya da borçludan yeni bir kıymetli evrak düzenlenmesini isteyebilir. İptal davasının amacı budur....
