ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2021/717 Esas KARAR NO : 2022/169 DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 10/11/2021 KARAR TARİHİ : 08/03/2022 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: İDDİA: Davacı dava dilekçesinde özetle: Dava konusu; ---- ---- --- çekleri teslim etmediğinden kredi kullanmak için bankaya gittiğimde kırıldığını, çıkmadığı bu yüzden çeklerin İptal edilmesini talep ve dava ettiği anlaşılmıştır. İNCELEME ve GEREKÇE : Dava, TTK.nun 818/s, 757- 765. madde hükümlerine göre zayi nedeniyle çek iptali isteğine ilişkindir. Davacı --- dilekçesinde, çek hesabının kendisine ait olduğunu ve dava konusu çeklerin keşidecilerinin kendisi olduğunu belirtmiştir. TTK.757-765.maddelerinde yer alan yasal düzenlemeye, yerleşik uygulamaya ve ilmi açıklamalara göre çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır....
Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle senedin zayi edildiği durumlarda senede bağlı hakkın senetsiz de ileri sürülebilmesi için TTK 651 ve 652 maddelerinde hamile iptal davası açma hakkı getirtilmiştir. İptal kararı alan hamil hakkını senetsiz olarak ileri sürebilecek yada borçludan yeni bir senet tanzim edilmesini isteyebilecektir. Bu davayı açma hakkı hamile aittir. İptal davası açmakta hukuki menfaati olan kişi senede bağlı alacak hakkı olan hamildir. Keşidecinin iptal kararı almakta hiç bir hukuki yararı bulunmamaktadır. Dava şartı gerçekleşmediğinden davanın reddine dair aşağıdaki karar verilmiştir....
Davacı tarafından dava konusu çek hakkında İstanbul 5.Asliye Ticaret Mahkemesinin 2016/919 esas sayılı dosyası ile 07.09.2016 tarihinde hasımsız çek iptal davası açılmış, ödeme yasağı davalı bankaya tebliğ edildiği ,çek dava dışı hamil 3. kişi .... tarafından ibraz edilmiş ve çek bedeli takastan 19.09.2016 tarihinde ibraz edene ödenmiştir. İstanbul 5. Asliye Ticaret Mahkemesince zayi nedeni ile açılan iptal davasında çek bedeli tahsil edilmiş olmakla davanın reddine karar verilmiştir. Davacı tarafından yalnızca kusuru nedeniyle davalı banka taraf gösterilmek sureti ile eldeki dava açılmıştır. Yargıtay 11.Hukuk Dairesinin 2015/15478 E-2017/2791 K sayılı ilamı ve Dairemizin yerleşik uygulamasına göre, banka aleyhine dava açılabilmesi için öncelikle davacının zararının gerçekleşmiş olması gerekir. Davacının zararının gerçekleştiğinin kabulü ise, çeki ibraz eden hamile karşı öncelikle istirdat davası açılması ve açılacak dava sonucunda verilecek karara göre belirlenecektir....
madde hükümlerine göre açılmış zayi nedeniyle çek iptali isteğine ilişkindir.TTK'nın 757-764. maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere göre, çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK.'nın 651/2. maddesi uyarınca senet üzerinde hak sahibi bulunan hamile aittir. Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle, senedin zayi olması halinde hak sahibi hamile iptal kararı alarak, hakkını senetsiz olarak ileri sürme ya da yeni bir kıymetli evrak tanzimini isteme olanağı tanınmak istenmiştir. (TTK.652. madde)Keşidecinin, muhatap bankayı ödemeden men yetkisi bulunmamaktadır. Çek ibraz edildiği takdirde, hak talep eden hamile karşı İİK'nın 72. maddesi uyarınca olumsuz tespit davası açma imkanı da mevcuttur....
Güvenlik Teknolojileri A.Ş'ye şirketine borcuna karşılık Z5913699 seri numaralı aynı tarih ve tutarlı çeki keşide ettiğini belirterek, çekin bankadan tahsil edilmesini engellemek için tedbir amaçlı olarak ödeme yasağı konulmasını ve çek iptalinin gerçekleştirilmesini talep etmiştir. Dava zayi nedeniyle çek iptal istemine ilişkindir. Davaya konu çek örnekleri incelendiğinde keşidecisinin davacı şirket olduğu görülmüştür. 6102 sayılı TTK'nun 651 ve TTK 'nun 818/s bendi yollaması ile aynı Kanunun 757 ve devamı maddelerine göre açılacak kıymetli evrakın zayi nedeniyle iptali istemine ilişkin davalarda, dava açma yetkisinin hamile ait olup, keşidecinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır....
madde hükümlerine göre zayi nedeniyle çek iptali isteğine ilişkindir. Davacı vekili dava dilekçesinin ekinde sunmuş olduğu çek fotokopisi incelendi: ... 9230-... Şubesine ait, E1-... seri numaralı, keşidecisinin ... Turizm Otelcilik Ticaret Limite Şirketi olduğu, çekin keşide tarihi, keşide yeri ve miktarının belli olmadığı anlaşılmakla, TTK.757-765.maddelerinde yer alan yasal düzenlemeye, yerleşik uygulamaya ve ilmi açıklamalara göre çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK.651/2.maddesi uyarınca hamile aittir. Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle, senedin zayi olması halinde hak sahibine iptal kararı alarak, hakkını senetsiz olarak ileri sürme, ya da yeni bir kıymetli evrak tanzimini isteme olanağı tanınmak istenmiştir.(TTK.652.m) Keşidecinin, muhatap bankayı ödemeden men yetkisi bulunmamaktadır....
Boş çek yapraklarına dayanarak iptal isteminde bulunmakta hukuki yarar bulunmamaktadır. TTK'nun 818 inci maddesi yollaması ile aynı yasanın 680. madde uyarınca bir çekin kısmen doldurulmuş veya sadece imzalanmış olması hâlinde tedaüle çıkarılması mümkün ve geçerli olup böyle bir çek için TTK'nun 757,758,759 ve devamı maddeleri uyarınca iptalini istemek hakkı sadece hamile aittir. Böyle bir iddiaya sahip keşideci yani imzasını içeren fakat kaybettiği çekin bedelinin kendisinden istenmesi hâlinde aynı kanunun 792. maddesi uyarınca borçlu olmadığının tespiti yönünde dava açmak hakkına sahiptir. Çek iptali davası ile amaçlanan hamilin belgesiz olarak borçludan çek bedeli tahsil hakkı sağlamaktır. Keşidecinin böyle bir alacağı da söz konusu değildir....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2019/342 Esas KARAR NO : 2021/803 DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız) DAVA TARİHİ : 17/05/2019 KARAR TARİHİ : 19/10/2021 KARAR YAZIM TARİHİ : 01/11/2021 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle;.............. Gıda Tarım Ltd. Şti. Keşidecili ............ Bank ............. Şubesine ait ................ hesap nolu 27.08.2019 vadeli .............. çek nolu 63.000 TL tutarlı çek, .............. Gıda Tarım Ltd. Şti. Keşidecili ............ Bank ............. Şubesine ait ................ hesap nolu 27.09.2019 vadeli-........... çek nolu 63.000 TL tutarlı çek, ............. Demir Çelik Ltd. Şti. Keşidecili ........... Bankası ............ Şubesine ait ........... hesap nolu 20.07.2019 vadeli ............. Çek Nolu 30.000 TL tutarlı çek, .............. Keşidecili .......... Bankası .............
IBAN no.lu hesaba ait ... çek no.lu, 31.12.2022 tarihli, 38.569,81-TL bedelli çek yönünden zayi hususunun ispatlanması ve ibraz edilmemiş olması dikkate alınarak iptaline karar verilmiştir. TTK'nun 758.maddesinde; "(1)Poliçeyi eline geçiren kişi bilindiği takdirde, mahkeme, dilekçe sahibine iade davası açması için uygun bir süre verir. 2)Dilekçe sahibi verilen süre içinde davayı açmazsa, mahkeme, muhatap hakkındaki ödeme yasağını kaldırır." hükmü yer almaktadır. Çek iptali davaları, özelliği itibari ile hasımsız açılan davalardan olup, yapılan yargılama sırasında çek hamilinin ortaya çıkması durumunda, çek iptali davasını açan davacıya, mevcut çek hamiline karşı çek istirdadı davası açması konusunda süre verilmeli, istirdat davasının açılması halinde, çek iptali davasının konusuz kaldığından bahisle karar verilmesine yer olmadığına, açılmaması halinde ise çek iptali davasının reddi yönünde hüküm kurulmalıdır.(Y11.H.D nin 17/06/2019tarih ve 2018/2811 E- 2019/4422 K) Keşideci ......
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE; Dava, çek iptali istemine ilişkin olup, kaybolması sebebiyle boş çek yaprakları için iptal kararı verilmesi istemini kapsamaktadır. Dava dilekçesinde, davacının imzasız boş çek yaprağını kaybettiği, sadece çek numarasının bildirildiği, çekin ferdileştirilmediği, bu haliyle çek yaprağının zorunlu unsurları mevcut olmayıp, kambiyo senedi vasfi taşımadığı anlaşılmıştır. İptal kararı verebilmek için TTK. Hükümlerine göre anılan belgenin kıymetli evrak niteliğinde olması gerekeceği oysa; yüksek mahkemenin bu konudaki yerleşik içtihatlarında da belirtildiği gibi imzasız ve tamamen boş çek yaprağı niteliğinde bulunan belgeler kıymetli evrak niteliğinde bulunmadığından ve bu haliyle “açık çek” olarak da kabulü de mümkün görülmediği ve keşidecinin TTK'nun 651 -757 vd....
