IBAN no.lu hesaba ait ... çek no.lu, 31.12.2022 tarihli, 38.569,81-TL bedelli çek yönünden zayi hususunun ispatlanması ve ibraz edilmemiş olması dikkate alınarak iptaline karar verilmiştir. TTK'nun 758.maddesinde; "(1)Poliçeyi eline geçiren kişi bilindiği takdirde, mahkeme, dilekçe sahibine iade davası açması için uygun bir süre verir. 2)Dilekçe sahibi verilen süre içinde davayı açmazsa, mahkeme, muhatap hakkındaki ödeme yasağını kaldırır." hükmü yer almaktadır. Çek iptali davaları, özelliği itibari ile hasımsız açılan davalardan olup, yapılan yargılama sırasında çek hamilinin ortaya çıkması durumunda, çek iptali davasını açan davacıya, mevcut çek hamiline karşı çek istirdadı davası açması konusunda süre verilmeli, istirdat davasının açılması halinde, çek iptali davasının konusuz kaldığından bahisle karar verilmesine yer olmadığına, açılmaması halinde ise çek iptali davasının reddi yönünde hüküm kurulmalıdır.(Y11.H.D nin 17/06/2019tarih ve 2018/2811 E- 2019/4422 K) Keşideci ......
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE; Dava, çek iptali istemine ilişkin olup, kaybolması sebebiyle boş çek yaprakları için iptal kararı verilmesi istemini kapsamaktadır. Dava dilekçesinde, davacının imzasız boş çek yaprağını kaybettiği, sadece çek numarasının bildirildiği, çekin ferdileştirilmediği, bu haliyle çek yaprağının zorunlu unsurları mevcut olmayıp, kambiyo senedi vasfi taşımadığı anlaşılmıştır. İptal kararı verebilmek için TTK. Hükümlerine göre anılan belgenin kıymetli evrak niteliğinde olması gerekeceği oysa; yüksek mahkemenin bu konudaki yerleşik içtihatlarında da belirtildiği gibi imzasız ve tamamen boş çek yaprağı niteliğinde bulunan belgeler kıymetli evrak niteliğinde bulunmadığından ve bu haliyle “açık çek” olarak da kabulü de mümkün görülmediği ve keşidecinin TTK'nun 651 -757 vd....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE; Dava, çek iptali istemine ilişkin olup, kaybolması sebebiyle boş çek yaprakları için iptal kararı verilmesi istemini kapsamaktadır. Dava dilekçesinde, davacının imzasız boş çek yaprağını kaybettiği, sadece çek numarasının bildirildiği, çekin ferdileştirilmediği, bu haliyle çek yaprağının zorunlu unsurları mevcut olmayıp, kambiyo senedi vasfi taşımadığı anlaşılmıştır. İptal kararı verebilmek için TTK. Hükümlerine göre anılan belgenin kıymetli evrak niteliğinde olması gerekeceği oysa; yüksek mahkemenin bu konudaki yerleşik içtihatlarında da belirtildiği gibi imzasız ve tamamen boş çek yaprağı niteliğinde bulunan belgeler kıymetli evrak niteliğinde bulunmadığından ve bu haliyle “açık çek” olarak da kabulü de mümkün görülmediği ve keşidecinin TTK'nun 651 -757 vd....
Görüldüğü üzere çek iptal davası açma hakkı TTK 651.maddesi uyarınca, çeke bağlı alacağı bulunan hamile aittir. İptal kararını alan hamil, TTK 652.maddesinde düzenlendiği üzere, hakkını senetsiz ileri sürebilir ya da borçludan yeni bir kıymetli evrak düzenlenmesini isteyebilir. İptal davasının amacı budur. Çek keşidecisinin TTK 757 ve 818/s.maddesi gereğince iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. 6100 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu Dava Şartları Başlıklı madde 114/1-d) “Tarafların, taraf ve dava ehliyetine sahip olmaları; kanuni temsilin söz konusu olduğu hâllerde, temsilcinin gerekli niteliğe sahip bulunması.” 114/1-e maddesi "Dava takip yetkisine sahip olunması" ve 114/1-h maddesi "Davacının dava açmakta hukuki yararının bulunması" hükümleri ile aynı kanunun Dava Şartlarının İncelenmesi başlıklı 115/2.maddesi” Mahkeme, dava şartı noksanlığını tespit ederse davanın usulden reddine karar verir....
. - DAVALI : Hasımsız DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 17/01/2020 KARAR TARİHİ : 30/01/2020 GEREKÇELİ KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 29/02/2020 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: DAVA; Davacı asilin 16/01/2020 tarihli dava dilekçesini özetle; ... çek karnesinin .... seri nolu 17.507,09 YTL yazılı hakimiline düzenlenmiş çek üzerine ödeme yasağı kararı konulmasını ve iptalini talep ve dava etmiştir. İptal hükümleri TTK'nun 757. ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Davacının dilekçesinden anlaşıldığı üzere, davacı tarafın tarafın iptali talep olunan çekin keşidecisi olduğu, TTK'nun 757. Ve devamı maddeleri uyarınca keşidecisinin iptal isteminde bulunamayacağı, ayrıca boş çek yaprakları kıymetli evrak niteliğine sahip olmadığından davanın reddine karar vermek gerekmiştir....
Yine TTK.651/2. maddesi uyarınca iptal davasını açmakta hukuki menfaati olan kişi senede bağlı alacak hakkı olan hamildir.TTK. 757-764. maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere göre çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK.651/2.maddesi uyarınca senet üzerinde hak sahibi bulunan hamile aittir. Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle, senedin zayi olması halinde hak sahibi hamile iptal kararı alarak, hakkını senetsiz olarak ileri sürme, ya da yeni bir kıymetli evrak tanzimini isteme olanağı tanınmak istenmiştir. (TTK.652.m) Çek imzalı ise, doldurulması mümkün olduğundan iptali talep edilebileceği, yargı uygulamasında kabul edilmektedir. Ancak, imzalı çekin de iptalini yine hamil isteyebilecektir....
Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle, senedin zayi olması halinde hak sahibi hamile iptal kararı alarak, hakkını senetsiz olarak ileri sürme, ya da yeni bir kıymetli evrak tanzimini isteme olanağı tanınmak istenmiştir(TTK m.652). 6102 sayılı TTK'nın 651/2. Maddesi gereğince kıymetli evrak zayi olduğu anda ancak çek üzerinde hak sahibi olan kişinin iptal davası açma hakkının bulunduğu keşidecinin çek iptal davası açma hakkının bulunmadığı (Yargıtay 11.Hukuk Dairesinin 30/10/2013 tarih 2013/3036 esas 2013/19155 karar sayılı ilamınında aynı yönde olduğu) anlaşılmakla davanın reddine karar vermek gerekmiş ve davacı keşidecinin dava açma hakkı olmadığından davacıya çeki elinde bulunduran ...'...
Dava dilekçesi içeriğinden anlaşıldığı üzere iptali istenen çekler, davacı şirketin banka hesabı üzerinden aldığı çeklerdir.TTK nun 780.madde de çek'in senet metninde "çek" kelimesini, kayıtsız şartsız belirli bir bedelin ödenmesi için havaleyi, muhatabın ticaret unvanını, ödeme yerini, düzenleme tarihini ve yerini, düzenleyenin imzasını taşımak zorundadır. TTK nun 781. madde de bu unsurları taşımayan senedin çek sayılmayacağı düzenlenmiştir. Tamamen boş çek yaprağı çalınması halinde çek doldurularak ibraz edildiği takdirde, keşidecinin hak talep eden hamile karşı İİK.72.maddesi uyarınca olumsuz tespit davası açma imkanı mevcut bulunmaktadır. Hukuki yararının bulunması HMK.114/h maddesi uyarınca dava şartıdır. Yine TTK.651/2. maddesi uyarınca iptal davasını açmakta hukuki menfaati olan kişi senede bağlı alacak hakkı olan hamildir. TTK. 757-764. maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere göre çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır....
Dolayısıyla keşidecinin mahkemeden alacağı iptal kararı ile kendi kendisine başvurması söz konusu olamayacağına göre, doğan yasal boşluğun TTK’nundaki hasımsız iptal davası açabilecek kişileri genişleterek keşideciyi de buna dahil etmek suretiyle giderilmesi mümkün değildir. 6102 sıyılı TTK’nun 651. ve 657. maddeleri uyarınca dava açma yetkisi hamile ait olup keşidecinin hasımsız olarak çek veya senet iptali davası açmasına yasal yönden olanak bulunmamaktadır. Ayrıca davacının boş çekler için zayi davası açmakta hukuki yararı da yoktur. Madde 781- (1) 780 inci Maddede gösterilen unsurlardan birini içermeyen bir senet, ikinci ve üçüncü fıkralarda yazılı hâller dışında çek sayılmaz. Henuz keşide edilmemıs, çek vasfında olmayan boş çek yaprakları tedavüle konmuş sayılamayacağından zayi nedeniyle iptal davası açılamaz....
ait çek hesabının kayıtlı olduğu------ bilgisinin sorulmasını ve bu hesaba bağlı çek karnesinden -------nolu boş düzenlenmemiş çek yaprağına ilişkin iptal kararı verilmesini talep ve dava etmiştir....
