/153 Esas - 2020/301 Karar sayılı kararının Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353/1-b-2 maddesi gereğince kaldırılmasına, yargılamanın iadesi talebinin reddine karar verilmiştir....
Boşanma davasının davalısı, kocasının boşanma davasında adresini bilerek yanlış gösterip, gösterdiği bu adrese tebligat yaptırmak suretiyle boşanmayı sağladığını ileri sürdüğüne göre, yargılamanın iadesi isteği, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 445/7. maddesinde yer alan "lehine hüküm verilen tarafın hükme etkisi olan bir hile kullanmış olması" sebebine dayanmaktadır. Bu sebeple yargılamanın iadesi, hilenin öğrenildiği tarihten itibaren üç ay içinde istenebilir. (HUMK. m. 447/1) Davalı, boşandığını 22.6.2000 tarihinde öğrendiğini bildirdiğine, bunun aksi de iddia ve ispat edilmediğine göre, 6.7.2000 tarihindeki yargılamanın iadesi isteği süresindedir. Yargılamanın iadesi davası açıldıktan sonra davalı (boşanma davasının davacısı) ...'in 23.8.2000 tarihinde öldüğü, geriye yasal mirasçısı olarak, boşanma kararından sonra (7.10.1998'de) evlendiği eşi Refika ve önceki eşlerinden olan çocukları ..., ...'nun kaldığı, yargılamanın iadesi davasının bunlara karşı yürütüldüğü görülmektedir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi Yargılamanın iadesini isteyen davacı vekili tarafından, yargılamanın iadesi istenen davalı aleyhine 20.07.2012 gününde verilen dilekçe ile yargılamanın iadesi istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; istemin reddine dair verilen 04.12.2012 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi yargılamanın iadesini isteyen davacılar vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Yargılamanın iadesi talep edilen 2009/621 E. - 2009/1541 K. sayılı dosyanın dosya içinde bulunmadığı anlaşıldığından aslı ya da onaylı örneğinin evraka eklenerek Dairemize gönderilmesi için dosyanın MAHALLİNE İADESİNE, 31.05.2013 tarihinde oybirliği ile karar verildi....
İlgili Hukuk 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 374. maddesinde “Yargılamanın iadesi, kesin olarak verilen veya kesinleşmiş olan hükümlere karşı istenebilir.” aynı Yasa'nın 375. maddesinde “Aşağıdaki sebeplere dayanılarak yargılamanın iadesi talep edilebilir: c) Vekil veya temsilci olmayan kimselerin huzuruyla davanın görülmüş ve karara bağlanmış olması.” ve yine aynı Yasa'nın 379. maddesinde “Yargılamanın iadesi talebi üzerine Mahkeme, tarafları davet edip dinledikten sonra; a) Talebin kanuni süre içinde yapılmış olup olmadığını, b) Yargılamanın iadesi yoluyla kaldırılması istenen hükmün kesin olarak verilmiş veya kesinleşmiş olup olmadığını, c) İleri sürülen yargılamanın iadesi sebebinin kanunda yazılı sebeplerden olup olmadığını, kendiliğinden inceler. (2) Bu koşullardan biri eksik ise hâkim davayı esasa girmeden reddeder. ” hükümlerine yer verilmiştir. 3. Değerlendirme 1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ......
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 02.08.2005 gününde verilen dilekçe ile yargılamanın iadesi istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 08.04.2008 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı ... tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne, duruşma isteminin değer yönünden reddine karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, yargılamanın iadesi istemine ilişkindir. Davalı, davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, yargılamanın iadesi istemi kabul edilmiştir. Hükmü, davalı temyiz etmiştir. Yargılamanın iadesi, bazı ağır yargılama hata ve eksikliklerinden dolayı ortaya çıkan haksızlıkların giderilmesi amacını güden, kesinleşmiş kararlara karşı başvurulabilen olağanüstü bir kanun yoludur....
Yargılamanın iadesi nedenleri ve bu davalarda izlenecek usul 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 374. ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Anılan Yasanın 378. maddesinde düzenlendiği şekilde, yargılamanın iadesi talep dilekçesi, kararı veren mahkemece incelenecektir. Önemli belirtilmelidir ki, yargılamanın iadesi önceki, hakkında yargılamanın yenilenmesi istenilen, davanın devamı niteliğinde olmayıp bilakis yeni bir davadır. Bu itibarla mahkemece eski davanın esas ve karar numarası üzerinden yargılama yapılıp "ek karar" şeklinde karar verilmiş olması isabetsizdir. Yargılamanın iadesi yeni bir dava olduğundan, gerekli dava, karar ve ilam harcının da alınması gerekmektedir. Yukarıdaki bilgiler ışığında, mahkemece yargılamanın iadesi talebini takiben, gerekli harç ve giderler tahsil edilmeden, eski esas ve karar numarası üzerinden, ek karar vermek suretiyle hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir....
CEVAP:Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; HMK 375.maddede ön görülen yargılamanın iadesi koşullarının mevcut olmadığını, önceki davanın esasında da davacının haksız olduğunu belirterek, yargılamanın iadesi istemine ilişkin davanın reddini talep etmiştir. GEREKÇE: Dava, HMK 374 ve devamı maddelerine göre açılan yargılamanın iadesi talebine ilişkindir. 6100 sayılı HMK'nın 374. Maddesine göre yargılamanın iadesi kesin olarak verilen veya veya kesinleşmiş olan hükümlere karşı istenebilir. Davacı tarafça yargılamanın iadesi talep edilen karar mahkememizce 27/04/2011 tarihinde verilen ... karar sayılı karar olup, söz konusu kararın süresi içerisinde davacı tarafından temyiz edilmediği yönünde Yargıtay 15. Hukuk Dairesince 23/09/2011 tarihinde verilen karar ile kesinleşmiştir. Yargılamanın iadesi sebepleri HMK 'nın 375. Maddesinde sayılmış olup davacının dayandığı (h) bendine göre, lehine karar verilen tarafın, karara tesir eden hileli bir davranışta bulunmuş olması gerekir....
Mahkeme, burada genel dava şartlarından başka, yargılamanın iadesi davacısının davayı süresi içinde açıp açmadığını, teminat gösterip göstermediğini ve kanunda (HMK 375 ) yazılı bir yargılamanın iadesi sebebine dayanıp dayanmadığını resen inceler. Mahkeme bu şartlardan birinin mevcut olmadığı kanısına varırsa, yargılamanın iadesi davasını (esasa girmeden) mesmu olmadığından dolayı reddeder. Mahkeme, bu halde, yargılamanın iadesini isteyen tarafı para cezasına mahkum eder. b) Mahkeme, (birinci aşamada) yargılamanın iadesi davasının mesmu olduğu kanısına varırsa, esasa girerek, ileri sürülen yargılamanın iadesi sebebinin doğru (varit) olup olmadığını araştırır. Mahkeme, tarafların ikrar veya kabulü ile bağlı olmaksızın, ileri sürülen yargılamanın iadesi sebebinin varit olup olmadığını re'sen araştırır. Yargılamanın iadesi sebebinin varlığını ispat yükü, davacıya aittir....
Yargılamanın iadesi davasının konusunu ise, yargılamasının iadesi istenen dava teşkil eder. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 379. maddesinin 1. fıkrası gereği "Yargılamanın iadesi talebi üzerine mahkemenin tarafları davet edip dinledikten sonra; Talebin kanuni süre içinde yapılmış olup olmadığını, Yargılamanın iadesi yoluyla kaldırılması istenen hükmün kesin olarak verilmiş veya kesinleşmiş olup olmadığını, ileri sürülen yargılamanın iadesi sebebinin kanunda yazılı sebeplerden olup olmadığını kendiliğinden inceler" ve 2. fıkrası gereği "bu koşullardan birinin eksik olması halinde hakimin davayı esasa girmeden reddeder.". Kanunda açıklanan şekilde ön inceleme yapıldıktan sonra işin esası incelenerek karar verilir. Yargılamanın iadesi nedenleri HMK'nın 375. maddesinde sınırlı olarak sayılmıştır....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİMESİ VE GEREKÇE: Dava, HMK'nun 375. maddesi gereğince yargılamanın iadesi talebine ilişkindir. Bilindiği üzere yargılamanın yenilenmesi HMK 374 vd. maddelerinde düzenlenmektedir. HMK 374. maddesine göre yargılamanın iadesi, kesin olarak verilen veya kesinlemiş olan hükümlere karşı istenebilir. Yargılamanın yenilenmesine konu mahkememiz kararının temyiz incelemesinden geçerek kesinleştiği anlaşıldığından bu koşul yerine gelmiştir. Yine HMK 375.maddesi ise yargılamanın iadesi nedenlerini saymıştır. Bu sayılan nedenler sınırlı sayı ilkesi ile sayılmış olup kıyas veya yorum yolu ile genişletilmesi mümkün değildir....
