İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; yargılamanın yenilenmesi (iadesi) kurumu HMK m.374'de, "Yargılamanın iadesi, kesin olarak verilen veya kesinleşmiş olan hükümlere karşı istenebilir." şeklinde düzenlendiğini, taraflarınca açılan davada, Gölcük İcra Hukuk Mahkemesi'nin 2020/144 esas ve 2021/52 karar sayılı dosyası ile kesinleşmiş olan hükme karşı yargılamanın iadesi istemi ile açıldığını, bununla birlikte HMK'nun yargılamanın iadesi sebepleri başlıklı 375 inci maddesinde aşağıdaki sebeplere dayanılarak yargılamanın iadesi talep edilebilir şeklinde belirtilerek yargılamanın iadesi sebeplerinin sayıldığını, işbu hükme göre; yargılama sırasında, aleyhine hüküm verilen tarafın elinde olmayan nedenlerle elde edilemeyen bir belgenin, kararın verilmesinden sonra ele geçirilmiş olması yargılamanın iadesini talep etme sebebi olarak belirtildiğini, yargılamanın iadesinin, mahkemece verilmiş kararın değişmesine neden olabilecek yeni delillerin ve olayların...
CEVAP Davalı ... mirasçıları vekili, yargılamanın yenilenmesi talebinin 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 375. ve devamı maddelerinden sayılan hallerden hiçbirisine uymadığını, kararın kesinleşmesinden itibaren 10 yıl geçtikten sonra yargılamanın yenilenmesi talebinde bulunulamayacağını, kararın infaz edildiğini belirterek yargılamanın yenilenmesi talebinin reddini savunmuştur. III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI Samsun 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 14.01.2020 tarihli ve 1997/275 E.- 1998/718 K. sayılı kararıyla; Mahkeme kararının 15/01/1999 tarihinde kesinleştiği, yasanın 377. maddesinde düzenlenen 10 yıllık yargılamanın iadesi talebine ilişkin hak düşürücü süresinin geçtiği, yine HMK'nın 375. maddesinde yargılamanın iadesi sebeplerinin sınırlı olarak sayıldığı ve eldeki vaki taleplerin sayılan sebeplere uymadığı, yargılamanın iadesi sebeplerinin yorum yoluyla genişletilemeyeceği gerekçesiyle yargılamanın yenilenmesi talebinin reddine karar verilmiştir. IV. İSTİNAF A....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2022/870 Esas KARAR NO : 2022/1043 DAVA : Yargılamanın iadesi. DAVA TARİHİ : 15/12/2016 KARAR TARİHİ : 28/12/2022 Mahkememizde görülmekte olan yargılamanın iadesi davasının dosya üzerinden yapılan incelemesi sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı asiller dava dilekçesinde özetle; Mahkememizin ... esas sayılı dosyasından verilen kararın Yasa ve Anayasa' ya aykırı olduğunu, sahteciliğe ait somut deliller bulunduğunu, yargılamanın iadesi talep etmişlerdir. Davacılar Mahkememizin ... Esas sayılı dosyasından yine Mahkememize ait ... esas sayılı dosya nedeniyle yargılamanın iadesi davacı açmış olup Mahkememizce yargılamanın iadesi talebinin reddine dair verilen karar henüz kesinleşmemiştir. Davacılar yine aynı dosya olan Mahkememizin ... esas sayılı dosyasından verilen kararın yenilenmesini talep etmişler ise de Mahkememizin ... esas sayılı dosyasında belirtilen yargılamanın iadesi sebeplerden ayrı bir sebebe dayanmamışlardır....
Ancak aleyhine yargılamanın iadesi yoluna başvurulan karar kanundan dolayı kesin ise yargılamanın iadesi üzerine verilen karar da asıl karar gibi kesindir; yani temyiz edilemez (Baki Kuru, Hukuk Muhakemeleri Usulü, 6. Baskı, Cilt: V, ..., 2001, s. 5263). Her ne kadar Bölge Adliye Mahkemesince temyiz yolu açık olmak üzere verildiği belirtilen karar hakkında yargılamanın iadesini talep eden taraf vekilince temyiz dilekçesi verilmiş ve dosya incelenmek üzere Dairemize gönderilmişse de yargılamanın iadesi talebine ilişkin davanın yeni ve bağımsız bir dava olduğu, işe iade talepli davanın ise 7036 sayılı Kanun'un 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca kesin olduğu anlaşılmaktadır....
Yargılamanın iadesi sonucu verilen karar eski hükmü kaldırdığından geçmişe etkili yenilik doğuran bir karardır. Kural olarak yargılamanın iadesine kararın tarafları başvurabilir. Yargılamanın iadesi olağanüstü bir kanun yolu olsa da, bir üst yargı organından değil aynı mahkemeden talep edilmektedir. Yargılamanın iadesi talebi bir dava niteliğindedir. Bu sebeple yargılamanın iadesinin gerektirdiği özellikler dikkate alınarak davanın açılmasında verilmesi gereken dilekçe verilecektir. Yargılamanın iadesi bir dava açarak ileri sürülebileceğinden dava şartları ve davaya ilişkin genel hükümler geçerli olacak, yapılması gereken tüm işlemler yapılacaktır. Gerekli tüm harç ve giderler ödenmelidir. Mahkemece talep edilirse teminat da yatırılmalıdır. Yargılamanın iadesi talebini inceleyen mahkeme tarafları davet ederek dinler ve bir ön inceleme yapar. Yargılamanın iadesi talebinin kabulü halinde, yenileme sebebine göre farklı kararlar verilebilecektir....
Yargılamanın iadesi talebi, madde gereğince taraflar davet edip dinledikten sonra; a) Talebin kanuni süre içinde yapılmış olup olmadığı, b) Yargılamanın iadesi yoluyla kaldırılması istenen hükmün kesin olarak verilmiş veya kesinleşmiş olup olmadığı, c) İleri sürülen yargılamanın iadesi sebebinin kanunda yazılı sebeplerden olup olmadığı, yönünden mahkemece resen incelenmelidir. Bu koşullardan biri eksik ise hâkim davayı esasa girmeden reddeder. O halde mahkemece öncelikle yargılamanın iadesi isteminin koşulları olup olmadığı yönünden incelenmeli, koşulları var ise yargılamanın iadesi istemi kabul edildikten sonra davanın esası hakkında bir karar verilmelidir. Somut uyuşmazlıkta mahkemece özellikle 379. Maddedeki ön inceleme yapılmadan, kısaca yargılamanın iadesi şartlarının olup olmadığı tartışılmadan, işin esasına girilerek karar verilmesi usule aykırıdır. Kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir....
Davacı vekili tarafından bu davaya ilişkin olarak yargılamanın iadesi talebinde bulunulmuş, olup, ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi tarafından talebin reddine karar verilmiştir. 7036 sayılı Yasanın 8. maddesinde temyiz edilmeyen kararlar başlığı altında 4857 sayılı Kanunun 20. maddesi uyarınca açılan fesih bildirimine itiraz davalarında verilen kararların kesin olduğu belirtilmiştir. Mahkemenin yargılamanın iadesi davası sonucunda verdiği karar temyiz edilebilir. Ancak aleyhine yargılamanın iadesi yoluna başvurulan karar kanundan dolayı kesin ise yargılamanın iadesi üzerine verilen karar da asıl karar gibi kesindir; yani temyiz edilemez (KURU, Baki Hukuk Muhakemeleri Usulü, 6. Baskı, Cilt: V, ..., 2001, s. 5263)....
Dava, ilk derece mahkemesince yapılan yargılama sonucu verilen hüküm nedeniyle HMK. 375 ve devamı maddelerinde düzenlenen yargılamanın iadesi talebine ilişkindir. Mahkemece; yargılamanın iadesi talebinin reddine dair karar verilmiştir. 6100 sayılı HMK'nın 374. maddesi kapsamında yargılamanın iadesi (yenilenmesi), kesin olarak verilen veya kesinleşmiş olan hükümlere karşı istenebilir. Bu hüküm ortaya koymaktadır ki, kesin verilen veya kesinleşmiş olan kararlar hakkında sayılan sebeplerle yargılamanın yenilenmesi istenebilir.Yargılamanın iadesi, bazı ağır yargılama hatalarında ve yanlışlıklarından dolayı, maddi anlamda kesinleşen hükmün ortadan kaldırılmasını ve daha önce kesin hükme bağlanan bir dava hakkında yeniden yargılama ve inceleme yapılmasını sağlayan olağanüstü bir kanun yoludur. Yargılamanın iadesi talebi, bir dava olarak açılır ve incelenir. Hukuki niteliği itibariyle ayrı ve bağımsız bir dava olup mutlaka duruşma yapılarak iki aşamada incelenmesi gerekir....
HMK'nun 378. maddesine göre, yargılamanın iadesi talebini içeren dilekçe, kararı veren mahkemece inceleneceğinden ilk derece Mahkemesinin kararının kaldırılarak yeniden esas hakkında karar verilmesi sebebiyle talep bakımından Dairemiz görevlidir. Yargılamanın iadesi sebepleri HMK'nun 375. maddesinde sayılmış olup HMK'nun 379/1-c ve2 maddeleri uyarınca ileri sürülen yargılamanın iadesi sebebinin, kanunda yazılı sebeplerden olmaması halinde davanın esasa girilmeden reddedileceği düzenlenmiştir. Öte yandan yargılamanın iadesi sebeplerinin kanunda sınırlı olarak sayılması sebebiyle bunun dışında başka bir sebebe dayalı olarak yargılamanın iadesi talebinde bulunulamaz. Somut olayda, yargılamanın iadesine yönelik talep dilekçesinde ileri sürülen sebebin, HMK'nun 375. maddesinde sınırlı olarak sayılan sebeplerden olmadığı ve bu nedenle yargılamanın iadesi şartlarının bulunmadığı anlaşılmakla davanın, esasa girilmeden reddedilmesi gerekir....
Kural olarak yargılamanın iadesine kararın tarafları başvurabilir. Yargılamanın iadesi olağanüstü bir kanun yolu olsa da, bir üst yargı organından değil aynı mahkemeden talep edilmektedir.Yargılamanın iadesi talebi bir dava niteliğindedir. Bu sebeple yargılamanın iadesinin gerektirdiği özellikler dikkate alınarak talebin dava dilekçeleriyle yapılması gerekir. Yargılamanın iadesi, dava açılarak ileri sürülebileceğinden dava şartları ve davaya ilişkin genel hükümler geçerli olacak, yapılması gereken tüm işlemler yapılacaktır. Gerekli tüm harç ve giderler ödenmelidir. Mahkemece talep edilirse teminat da yatırılmalıdır. Yargılamanın iadesi talebini inceleyen mahkeme tarafları davet ederek dinler ve bir ön inceleme yapar. Yargılamanın iadesi talebinin kabulü halinde, yenileme sebebine göre farklı kararlar verilebilecektir. Yargılamanın iadesi bir dava olduğundan bu davada haksız çıkan taraf, asıl davada olduğu gibi yargılama giderlerine ve vekalet ücretine mahkum edilir....
