Bazı ağır yargılama hatalarından ve eksikliklerinden dolayı, maddi anlamda kesin hükmün ortadan kaldırılmasını ve daha önce kesin hükme bağlanmış bir dava hakkında yeniden yargılama ve inceleme yapılmasını sağlayan olağanüstü bir yasa yolu niteliğindeki yargılamanın iadesi, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 374–381 (dâhil) maddelerinde düzenlenmiş, aynı Kanunun 375’inci maddesinde de yargılamanın yenilenmesi nedenleri sınırlı olarak sayılmış olup, kıyas yolu ile bunların genişletilmesi olanaksızdır. Eldeki davada, mahkemece yargılamanın iadesi talebi kabul edilerek yazılı şekilde hüküm kurulduğu anlaşılmakta ise de, davacı vekili tarafından yargılamanın iadesi nedeni olarak belirtilen yurt dışına çıkış ve yurda dönüş kayıtlarının davacıya ait olmadığı yönündeki iddianın ......
CEVAP: Aleyhine yargılamanın iadesi talep edilen davalı vekili dilekçesinde özetle; somut olayda yargılamanın iadesi şartlarının oluşmadığını, emsal olarak bildirilen dosyadaki davacı işçilerinin mesleklerinin, kıdemlerinin, çalışma koşulları ve görev tanımlarının birbirinden farklı olduğunu savunarak talebin reddine talep etmiştir. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ: İlk derece mahkemesi tarafından HMK'nın 379/1- c maddesi gereğince yargılamanın iadesi şartları oluşmadığı gerekçesi ile talebin reddine karar verildiği anlaşılmıştır. İlk Derece Mahkemesi kararına karşı yargılamanın iadesi talep eden davacı vekilince istinaf kanun yoluna başvurulmuştur....
Mahkemece, yargılamanın iadesi istenilen davanın son esas ve karar numarası üzerinden 14.12.2016 tarihli ek kararla HMK.'nun 375. maddesinde öngörülen hallerden hiçbirisinin gerçekleşmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Hemen belirtilmelidir ki, yargılamanın iadesi talebi, ayrı bir dava olarak açılır ve incelenir. Başka bir deyişle, diğer davalarda olduğu gibi harçlandırılmış bir dava dilekçesi ile açılır. Hakkında yargılamanın yenilenmesi istenilen davanın devamı niteliğinde olmayıp bilâkis yeni bir davadır. Bu itibarla mahkemece yargılamanın iadesi istenilen davanın son esas ve karar numarası ile dosya üzerinden "Ek Karar" niteliğinde hüküm kurulmasının isabetli olduğunu söyleyebilme olanağı yoktur. Bilindiği üzere; yargılamanın iadesi davası, yargılamanın iadesi nedenleri ve bu davalarda izlenecek usul 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 374. ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir....
Somut dosyada davacı vekili tarafından yukarıda safahati açıklanan davaya ilişkin olarak yargılamanın iadesi talebinde bulunulmuştur. Taraflar arasındaki işe iade davasına ilişkin yargılamanın iadesi talebinden dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince yargılamanın iadesi talebinin reddine karar verilmiştir. Kararın davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir. Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekilince temyiz edilmekle; yapılan ön inceleme sonucunda gereği düşünüldü: 25.10.2017 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 7036 ... ... Mahkemeleri Kanunu'nun (7036 ... Kanun) 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince 4857 ... ... Kanunu'nun 20 nci maddesi uyarınca açılan fesih bildirimine itiraz davalarında verilen kararlar hakkında temyiz yoluna başvurulamaz. Mahkemenin yargılamanın iadesi talebi sonucunda verdiği karar temyiz edilebilir....
Mahkeme birinci aşamada yargılamanın iadesi davasının dinlenmeye değer olduğu sonucuna varırsa, ikinci aşamada esasa girerek ileri sürülen yargılamanın iadesi sebeplerinin doğru olup olmadığını araştırır. Mahkeme,yargılamanın iadesi talebi üzerine,tarafları belirlediği duruşmaya davet edip dinledikten sonra;iade talebinin mesmu olup olmadığını araştırır.Mahkeme,burada genel dava şartlarından başka yargılamanın iadesi davacısının davayı süresi (m.377) içinde açıp açmadığını,yargılamanın iadesi yoluyla kaldırılması istenilen hükmün kesin veya kesinleşmiş olup olmadığını ve kanunda yazılı (m.375) bir yargılamanın iadesi sebebine dayanıp dayanmadığını kendiliğinden inceler.Mahkeme,bu şartlardan birinin mevcut olmadığı kanısına varırsa,yargılamanın iadesi davasını mesmu olmadığından dolayı(esasa girmeden) reddeder....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacılar vekili tarafından, davalı aleyhine 15.9.2006 gününde verilen dilekçe ile yargılamanın yenilenmesi istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın reddine dair verilen 5.12.2006 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacılar vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, yeni bir belgenin ele geçirilmiş olması nedeniyle yargılamanın iadesi istemine ilişkindir. Mahkemece yapılan inceleme sonucu istemin reddine karar verilmiştir. Hükmü yargılamanın iadesi talebinde bulunan Zabit ... ve arkadaşları vekili temyiz etmiştir. Yargılamanın iadesi sebepleri H.U.M.K.nun 445.maddesinde sınırlı olarak sayılmıştır. Davacı, yasanın 445/1.maddesine dayanmaktadır. Hiç kuşkusuz yargılamanın iadesi talebi yeni bir davadır....
Yargılamanın iadesi talebi üzerine mahkeme, ilk önce yargılamanın iadesinin mesmu olup olmadığını araştırır. Mahkeme burada genel dava şartlarından başka, yargılamanın iadesi davacısının davayı süresi içinde açıp açmadığını, teminat gösterip göstermediğini ve kanunda yazılı bir yargılamanın iadesi nedenine dayanıp dayanmadığını kendiliğinden inceler. Mahkeme, bu şartların birinin mevcut olmadığı kanısına varırsa, yargılamanın iadesi davasını mesmu olmadığından dolayı esasa girmeden reddeder (Kuru, Baki/ Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder; Medeni Usul Hukuku 25. Baskı, Ankara 2014, s. 687.). Davamıza gelince; davacı Antalya ... Ağır Ceza Mahkemesinin ... tarih ...E. ...K. sayılı dava dosyasından beraat ettiğini belirterek mahkememizin ...E. ...K. sayılı (bozma öncesi ...E.) dava dosyasında yargılamanın iadesine karar verilmesi istemi ile dava açmıştır....
Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 374. maddesi uyarınca yargılamanın iadesi, kesin olarak verilen veya kesinleşmiş olan hükümlere karşı istenebilir. Bu hüküm ortaya koymaktadır ki, kesin verilen veya kesinleşmiş olan kararlar hakkında sayılan sebeplerle yargılamanın yenilenmesi istenebilir. Önemle vurgulanmalıdır ki, ilke olarak, kesin hükme bağlanmış bir davaya yeniden bakılamaz. Bunun en önemli istisnası yargılamanın iadesi yoludur. Yargılamanın iadesi, bazı ağır yargılama hatalarında ve yanlışlıklarından dolayı, maddi anlamda kesinleşen hükmün ortadan kaldırılmasını ve daha önce kesin hükme bağlanan bir dava hakkında yeniden yargılama ve inceleme yapılmasını sağlayan olağanüstü bir kanun yoludur. Yargılamanın iadesi, sadece kesinleşmiş olan esasa ilişkin son kararlara karşı başvurulabilecek bir kanun yoludur. Maddi anlamda kesin hüküm gücü bulunmayan kararlara karşı (örneğin çekişmesiz yargıda verilen son kararlar) yargılamanın iadesi yoluna başvurulamaz....
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI Mahkemece, kesin olarak verilen veya kesinleşmiş olan hükümlere karşı yargılamanın iadesinin istenebileceği, yargılamanın iadesi sebeplerinin HMK'nun 375. maddesinde tahdidi olarak sayıldığı, davacı vekili tarafından yargılamanın iadesi olarak ileri sürülen sebebin sayılan sebepler arasında yer almadığı, yargılamanın iadesi koşullarının oluşmadığı gerekçesiyle yargılamanın iadesi talebinin reddine karar verilmiştir....
Bu aşamada genel dava koşullarından ayrı olarak tarafları davet edip dinledikten sonra yargılamanın iadesi davasının süresinde açılıp açılmadığının, teminat gösterilip gösterilmediğinin ve yasada sayılan yargılamanın iadesi sebeplerine dayanılıp dayanılmadığının incelenmesi gerekir. Bu koşullardan birisinin mevcut olmadığı sonucuna varılması halinde istem ret edilir. (HMK m.379) Mahkeme birinci aşamada yargılamanın iadesi davasının dinlenmeye değer olduğu sonucuna varırsa, ikinci aşamada esasa girerek ileri sürülen yargılamanın iadesi sebeplerinin doğru olup olmadığını araştırır. Dava dilekçesinde ileri sürülen sebebin gerçek olduğu kanısına varması halinde ise istem kabul edilerek asıl dava hakkında yeni bir karar verir. Mahkemece, HMK'nın 375/1- ğ maddesinin koşullarının oluşmadığı gerekçesiyle, yargılamanın iadesi talebinin reddine karar verildiği anlaşılmaktadır....
