"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Yargılamanın iadesini isteyen tarafından, yargılamanın iadesi istenenler aleyhine 06.03.2012 gününde verilen dilekçe ile yargılamanın iadesi istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; yargılamanın iadesi isteminin kabulü ile davanın kabulüne dair verilen 28.02.2013 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi yargılamanın iadesini isteyen tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, yargılamanın iadesi isteğine ilişkindir. Yargılamanın yenilenmesini isteyen ..., davalıların ... Sulh Hukuk Mahkemesinin 25.04.2005 tarihli 2004/300 E. 2005/78 K. sayılı lehlerine olan ilamını hileli tebligat ile elde ettiklerini, yargılamanın yenilenmesi yoluyla anılan ilamın ortadan kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir....
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ: Mahkemece tüm dosya kapsamına göre, yargılamanın iadesi talebinde bulunan tarafın davasını HMK m.375/ç maddesine dayandırdığı, hangi hallerde yargılamanın iadesine gidilebileceğinin HMK'da tadadi olarak sayıldığı, ancak yargılamanın iadesi talebinde bulunan taraf isteminin HMK'nın 375 ve devamı maddesinde sınırlı olarak belirtilen yargılamanın iadesi nedenlerinden hiçbirine uymadığı, yargılamanın iadesi isteminde bulunan tarafın iade sebebi olarak dayanmış olduğu yargı kararlarının bu kapsamda değerlendirilebilecek bir delil olamayacağı gibi sunulan bir tanesi hariç (Yargıtay 11. HD 21.01.2020 tarih 2019/2681 esas 2020/611 karar) tüm yargı kararlarıda nihai kararı veren Yargıtay 11....
Mahkemece; yargılamanın iadesi isteğinin son kararın esas ve karar numarası üzerinden 26/12/2014 tarihli ek kararla reddine karar verilmiş olup bu defa davacı tarafından "yargılamanın iadesi isteminin reddine" ilişkin ek karar temyiz edilmiştir. Hemen belirtilmelidir ki, yargılamanın iadesi talebi, ayrı bir dava olarak açılır ve incelenir. Başka bir deyişle, diğer davalarda olduğu gibi harçlandırılmış bir dava dilekçesi ile açılır. Hakkında yargılamanın yenilenmesi istenilen davanın devamı niteliğinde olmayıp bilâkis yeni bir davadır. Bu itibarla mahkemece yargılamanın iadesi istenilen davanın son esas ve karar numarası ile dosya üzerinden "Ek Karar" niteliğinde hüküm kurulmasının isabetli olduğunu söyleyebilme olanağı yoktur. Bilindiği üzere; yargılamanın iadesi davası, yargılamanın iadesi nedenleri ve bu davalarda izlenecek usul 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 374. ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir....
Böylece, yargılamanın iadesi sebeplerinin kıyas yoluyla genişletilmesi ve bunların haricindeki bir sebebe dayanılarak yargılamanın iadesi talep edilmesi mümkün olamayacaktır. Yargılamanın iadesi, hukuki niteliği itibariyle ayrı ve bağımsız bir davadır. Bu sebeple mutlaka duruşma yapılarak incelenmesi gerekir. Mahkeme öncelikle davanın dinlenmeye değer olup olmadığını kendiliğinden araştırır. Bu aşamada genel dava koşullarından ayrı olarak yargılamanın iadesi sebeplerine dayanılıp dayanılmadığı hususu incelenir. Bu bağlamda yargılamanın iadesi talebi üzerine mahkeme, tarafları davet edip dinledikten sonra; Talebin kanuni süre içinde yapılmış olup olmadığını, Yargılamanın iadesi yoluyla kaldırılması istenen hükmün kesin olarak verilmiş veya kesinleşmiş olup olmadığını, İleri sürülen yargılamanın iadesi sebebinin kanunda yazılı sebeplerden olup olmadığını, kendiliğinden inceler. Bu koşullardan biri eksik ise hâkim davayı esasa girmeden reddeder....
Davacı --------- tarihli beyan dilekçesinde özetle; yargılamanın iadesi talebine esas alınan belgelerin iade-i muhakeme talep eden ilgilinin yargılama sırasında elinde olmayan sebeplerle elde edilmeyip yargılamanın sona ermesinden sonra elde edilmesi söz konusu olması gerektiğini, dolayısıyla yargılamanın iadesi talebinin esasına girilmeden reddedilmesi gerektiğini, adresinin bildirdiği adres olup, yönetim kurulu üyeliğinin devam ettiğinden bahisle yargılamanın iadesine yönelik talebin esasına girilmeden reddini, aksi halde esastan reddini talep etmiştir....
Dava, el atmanın önlenmesi ve kal davasında davanın kabulüne dair verilen karara karşı yargılamanın yenilenmesi istemine ilişkindir. Mahkemece, yargılanmanın yenilenmesi talebinin reddine karar verilmiştir. Hükmü, davacı vekili temyiz etmiştir. Yargılamanın iadesi, yargılama hataları ve noksanlarından dolayı, maddi anlamda kesin hükmün bertaraf edilmesini ve daha önce kesin hükme bağlanmış olan bir dava hakkında yeniden yargılama ve inceleme yapılmasını sağlayan olağanüstü bir kanun yoludur. Yargılamanın iadesi sonucu verilen karar eski hükmü kaldırdığından geçmişe etkili yenilik doğuran bir karardır. Kural olarak yargılamanın iadesine kararın tarafları başvurabilir. Yargılamanın iadesi olağanüstü bir kanun yolu olsa da, bir üst yargı organından değil aynı mahkemeden talep edilmektedir. Yargılamanın iadesi talebi bir dava niteliğindedir. Bu sebeple yargılamanın iadesinin gerektirdiği özellikler dikkate alınarak davanın açılmasında verilmesi gereken dilekçe verilecektir....
Yargılamanın iadesi talebinin ön incelemesi HMK'nın 379. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre; ''(1)Yargılamanın iadesi talebi üzerine mahkeme, tarafları davet edip dinledikten sonra; A)Talebin kanuni süre içinde yapılmış olup olmadığını, B)Yargılamanın iadesi yoluyla kaldırılması istenen hükmün kesin olarak verilmiş veya kesinleşmiş olup olmadığını, C)İleri sürülen yargılamanın iadesi sebebinin kanunda yazılı sebeplerden olup olmadığını, kendiliğinden inceler. (2)Bu koşullardan biri eksik ise hakim davayı esasa girmeden reddeder.'' Somut olayda mahkememizce verilen karar kesinleşmiştir. Yargılamanın iadesi sebepleri 6100 Sayılı HMK'nun 375/1 maddesinde düzenlenmiştir....
Davalı vekili, iddiaların doğru olmadığını, davacı vekilinin ileri sürdüğü hususların HMK’da öngörülmüş yargılamanın iadesi sebepleri arasında yer almadığını savunarak, davacının yargılamanın iadesi isteminin reddine karar verilmesini istemiştir. Mahkemece, iddia, savunma, toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına göre; davacının talebine konu ileri sürdüğü hususların HMK’da öngörülen yargılamanın iadesi sebepleri içerisinde yer alamadığı gerekçesiyle, davacının yargılamanın iadesi isteminin reddine karar verilmiştir. Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir. Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davacı vekilinin temyiz itirazları yerinde görülmemiştir....
Hukuk Dairesi DAVA TÜRÜ : Yargılanmanın İadesi Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda bölge adliye mahkemesi hukuk dairesince verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm aleyhine yargılamanın iadesi talep edilen ... tarafından temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü: Boşanma davasının davalısı, boşanma kararına karşı yargılamanın iadesi talebinde bulunmuş, ... 4. Aile Mahkemesi tarafından, yargılamanın iadesi davasının HMK 378/1 maddesi uyarınca “kararı veren mahkeme” olan ... 6. Aile Mahkemesi tarafından incelenmesi gerektiği gerekçesiyle dosyanın ... 6. Aile mahkemesine gönderilmesine karar verilmiş, verilen karar aleyhine yargılamanın iadesi talep edilen tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir. Bölge Adliye Mahkemesince verilen karar, aleyhine yargılamanın iadesi talep edilen tarafından temyiz edilmiştir....
Dosya içeriğine göre yargılamanın iadesine konu edilen ... 11. ... Mahkemesinin 2008/601 Esas ve 2009/383 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiş, bu karar Dairemizin 15.02.2012 tarihli 2009/42728 Esas, 2012/4146 Karar sayılı kararıyla onanarak kesinleşmiştir. Davalı karşı davacı vekili tarafından bu davaya ilişkin olarak yargılamanın iadesi talebinde bulunulmuş olup ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi tarafından talebin reddi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir. Mahkemenin yargılamanın iadesi talebi sonucunda verdiği karar temyiz edilebilir. Ancak aleyhine yargılamanın iadesi yoluna başvurulan karar kanundan dolayı kesin ise yargılamanın iadesi üzerine verilen karar da asıl karar gibi kesindir; yani temyiz edilemez (Baki Kuru, Hukuk Muhakemeleri Usulü, Cilt V, ..., 6. Baskı, 2001, s. 5263)....
