İlk derece mahkemesince alınan bilirkişi raporu uyarınca davanın kabulüne karar verilmiş olup mahkeme kararında da belirtildiği üzere somut uyuşmazlıkta, 21.05.1991 tarihli Resmî Gazete'de yayınlanan 10.06.1958 tarihli Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve İcrası Hakkındaki New York Sözleşmesi'nin uygulanması gerekmektedir. 5718 sayılı MÖHUK'un 1.maddesinde, Kanun'un uygulama alanı düzenlenmiş, anılan maddede, yabancılık unsuru taşıyan özel hukuka ilişkin işlem ve ilişkilerde uygulanacak hukukun, Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisi, yabancı kararların tanınması ve tenfizinin bu kanunla düzenlendiği, Türkiye Cumhuriyetinin taraf olduğu milletlerarası anlaşmaların özel hükümlerinin saklı olduğu belirtilmiştir. Bu düzenlemeye göre MÖHUK hükümlerinin ve New York Sözleşmesi'nin yarıştığı durumlarda Sözleşme hükümleri uygulanmalıdır. İlke olarak yabancı hakem kararlarının tenfizi istemlerinde tenfizi istenen kararın şeklî ve maddi anlamda kesinleşmesi gerekir....
KANITLAR VE GEREKÇE / Dava; 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki Kanunun 50 ve izleyen maddelerine dayalı olarak açılmış yabancı mahkeme kararının tenfizi davasıdır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi DAVA TÜRÜ :Yabancı Mahkeme İlamının Tanınması ve Tenfizi Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm davalı tarafından temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü: Davacı ... devleti aile mahkemesininin 17.03.2014 tarihli boşanma kararının tanınması ve tenfizine karar verilmesini talep etmiş mahkemece isteğin kabulüne karar verilerek, tarafların boşanmalarına dair yabancı mahkeme kararının tanınması ve tenfizine karar verilmiştir. Yabancı mahkeme ilamında tarafların boşanmalarına, velayet planının bu kararın bir parçası olmasına karar verildiği anlaşılmaktadır. Dosya içerisinde velayet planı ve tercümesi bulunmamaktadır. Bu durumda davacıya velayet planı ve tercümesini ibraz etmesi için uygun süre verilmeli, eksiklik bu şekilde tamamlandıktan sonra işin esası incelenmelidir....
Tenfizi talep edilen Amerikan Tahkim Kurumu’nun kararında geçerli bir tahkim sözleşmesinin mevcut olup olmadığı tartışılmış, söz konusu kararda davalı tarafın cevabi faksında tahkim kuralını tadil etmediği, reddetmediği ya da itiraz etmediği, sadece ödeme şartları ve yükleme tarihlerine ilişkin olarak sözleşme şartlarına ilavelerde bulunduğu, davalının sözleşmenin şartlarını kabul etmiş gibi göründüğü, teslim ettiği mallar karşılığında ödemeyi kabul ettiği, böylece tahkim şartı da dahil olmak üzere sözleşmeyi kendi hareketiyle onayladığı, taraflar arasında anlaşmanın bulunmasının yeterli olduğu, ayrıca imzaya gerek olmadığı, Amerikan Tahkim Kurumu Ticari Kuralları’nın 8(a) maddesine göre hakemin kendi yetkisi, tahkim sözleşmesinin varlığı ile bu sözleşmenin kapsam ve geçerliliği hakkında karar verebileceği gerekçeleriyle uyuşmazlığın esası incelenerek tenfizi talep edilen karar verilmiştir. Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve İcrası Hakkındaki ......
İNCELEME ve GEREKÇE: Dava, yabancı --------kararının tenfizi istemine ilişkindir. Dosya içeresine ----tarihli tercüme evrakları ile birlikte belge aslının sunulduğu, taraflar arasında ---- numaralı, ---- nihai tahkim kararı sunulmuş ve tenfizi talep edilmiştir. Bahse konu yabancı ------kararının ---- tarihinde kesinleştiği görülmüştür. Dava konusu uyuşmazlık ,--------yabancı -------kararının tenfizine ilişkindir. --------- hükümleri saklı tutulmuştur. Yabancı --------kararlarının tanınması ve tenfizi konusunda bu kanunda hüküm bulunduğu gibi ayrıca ---- bulunmaktadır. Bu sözleşmeye ----taraf olmuştur, bu nedenle sözleşme hükümleri MÖHUK hükümlerine göre daha özel bir düzenleme niteliğinde bulunduğundan dava konusu --------kararlarının ----- kapsamında değerlendirilmesi gerektiği anlaşılmıştır. ----bazı çekincelerle onaylamıştır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Yabancı Mahkeme Kararının Tanınması ve Tenfizi Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü: Yabancı mahkeme kararlarının tanınmasına ve tenfızine ilişkin davalar basit yargılama usulüne tabidir (HMK m. 316). Basit yargılama usulüne tabi davalarda mahkeme mümkün olan hallerde tarafları duruşmaya davet etmeden dosya üzerinden karar verir (HMK m. 320). Şu halde basit yargılama usulüne tabi bir işin duruşmasız incelenebilmesi için evvela kanunen mümkün olmalıdır. Bu durum ve davanın niteliği talebin duruşma açılarak incelenmesini tarafların beyanlarının alınmasını ve gerekli araştırmaların yapılmasını zorunlu kılar. Dolayısıyla taraflara iddia, savunma ve ispat hakkı tanınmamış olup hukuki dinlenilme hakkı ihlal edilmiştir (HMK m. 27)....
Buna göre; vasiyetnamenin açılmasına ilişkin yabancı mahkeme ilamlarının, kısmen ya da tamamen tanınması (veya tenfizi) istenebilir(MÖHUK md. 56). Somut olayda; tanınması istenen yabancı mahkeme ilâmı ile ilamın kesinleştiğini gösteren o ülke makamlarınca usulen onanmış asılları veya ilâmı veren yargı organı tarafından onanmış örnekleri ile onanmış tercümeleri, davacı tarafça dava dilekçesine eklenilmemiştir(MÖHUK md. 53). Hal böyle olunca, mahkemece; davacı tarafa tanıma için gerekli belgelerin sunulması konusunda usulünce önel verilmesi, tereddüt halinde davaya konu belgenin ilam niteliğinde olup olmadığı hususunun ... Bakanlığı (Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü) aracılığıyla kararın verildiği devletten sorulması ve ulaşılacak sonuca göre uyuşmazlığın esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırıdır....
Anılan maddede, yabancılık unsuru taşıyan özel hukuka ilişkin işlem ve ilişkilerde uygulanacak hukukun, Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisi, yabancı kararların tanınması ve tenfizinin bu kanunla düzenlendiği, Türkiye Cumhuriyetinin taraf olduğu milletlerarası özel hükümlerin saklı olduğu belirtilmiştir. Bu düzenlemeye göre MÖHUK hükümlerinin ve New York Sözleşmesi'nin yarıştığı durumlarda Sözleşme hükümleri uygulanmalıdır (AKINCI, Ziya, Milletlerarası Tahkim, İstanbul, 2020, s.450-451). Bu açıklamalar ışığında, iş bu istinaf incelemesine konu davada MÖHUK hükümleri değil, New York Sözleşmesi hükümlerinin uygulanması gerektiği belirlenmiştir. Prensip olarak yabancı hakem kararlarının tenfizi istemlerinde tenfizi istenen kararın şeklî ve maddi anlamda kesinleşmesi gerekir. New York Sözleşmesi'nin IV/1-e maddesinde de yabancı hakem kararının tenfizi için, kararın taraflar açısından bağlayıcı hâle gelmiş olması şartına bağlanmıştır....
Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesi TARİHİ : 23/01/2014 NUMARASI : 2013/80-2014/40 Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü: Dava münhasıran, nafaka yükümlülüğü konusundaki yabancı mahkeme kararının tanınması ve tenfizi isteğine ilişkindir. Mahkemece, nafaka alacaklarının tahsili ile ilgili uluslararası sözleşmeye göre tenfize yada tanımaya lüzum olmaksızın doğrudan Türkiye'de icra ettirilebilmesi mümkün bulunduğu gerekçe gösterilerek istek reddedilmiş, kararı davacı temyiz etmiştir. Özel hukuka ilişkin yabancı mahkeme ilamlarının Türkiye'de icrası tenfiz kararının alınmasına bağlıdır (5718 sayılı MÖHUK md. 50)....
“Tanıma” başlıklı 58.maddesinde; “(1) Yabancı mahkeme ilâmının kesin delil veya kesin hüküm olarak kabul edilebilmesi yabancı ilâmın tenfiz şartlarını taşıdığının mahkemece tespitine bağlıdır. Tanımada 54 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi uygulanmaz, (2) İhtilâfsız kaza kararlarının tanınması da aynı hükme tâbidir, (3) Yabancı mahkeme ilâmına dayanılarak Türkiye'de idarî bir işlemin yapılmasında da aynı usul uygulanır.” 5718 sayılı Yasanın 53.maddesi gereğince tenfiz ve tanıma davalarında; dava dilekçesine yabancı mahkeme ilamının ve kesinleşme şerhinin o ülke makamlarınca usulen onanmış aslının veya ilamı veren yargı organı tarafından onanmış örneği ve o ülke yargı makamı, noter veya konsolosluk makamı tarafından onanmış tercümesinin eklenmesi gerekmektedir. Mahkemece bu hususa uyulmaması isabetsizdir. MÖHUK 55. "Madde Tenfiz istemine ilişkin dilekçe, duruşma günü ile birlikte karşı tarafa tebliğ edilir....
