Vasiyet alacaklısı, miras bırakanın külli halefi olmayıp, cüzi halefi olduğu için vasiyet olunan mal üzerinde doğrudan hak kazanması mümkün değildir. Vasiyet alacaklısının alacak hakkının hukuki sebebi olan vasiyet her ne kadar miras bırakanın sağlığında yapılıyorsa da, bu bir ölüme bağlı tasarruf olduğundan, vasiyet alacağı ancak miras bırakanın ölümü ile doğar. Vasiyet alacaklısı, kendisine vasiyet edilen şey üzerindeki mülkiyet hakkını ancak bu malın vasiyetinin yerine getirilmesi (tenfizi) yoluyla kendisi adına tescili sonucunda kazanır. Vasiyetnamenin tenfizi davası, vasiyeti yerine getirme görevlisi varsa ona, yoksa yasal veya atanmış mirasçılara karşı açılır. Vasiyetnamenin tenfizi ve buna bağlı olarak tapu iptal ile tescil davası vasiyetnamenin açılıp okunduğu, itiraza uğramadan veya itiraz edilmiş ise itirazların reddedilmesi sonucunda kesinleştiğine dair bir tespit davasıdır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ Taraflar arasındaki yabancı mahkeme kararının tanınması- vasiyetnamenin tenfizi davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü: Y A R G I T A Y K A R A R I Davacı, murisi ... ...'nün 04.10.2011 tarihinde vefat ettiğini, muris tarafından 17.09.2011 tarihinde hazırlanan vasiyetnamenin Leverkusen Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 24.10.2011 tarih ve 11 IV256/11 sayılı kararı ile açılarak okunduğunu, vasiyetnamenin kesinlik kazandığını ileri sürerek, Leverkusen Asliye Hukuk Mahkemesinin 24.10.2011 tarih ve 11 IV 256/11 Karar sayılı kararı ile açılan vasiyetnamenin tanıma ve tenfizi ile Aydın Merkez ......
Vasiyetnamenin tenfizi davası vasiyet alacaklısı tarafından açılabilir. (a.g.e.sh.1062- 1064.) Vasiyetnamenin tenfizi davası, "vasiyeti yerine getirme görevlisi" varsa ona, yoksa "yasal" veya "atanmış" mirasçılara karşı açılır. Vasiyetnamenin tenfizi davası hasımsız olarak açılamaz. Vasiyetnamenin tenfizi davası "pasif husumet ehliyeti" olmayana karşı da açılamaz. Vasiyetnamenin tenfizi davasına koşulları varsa müdahil olunabilir. (a.g.e.sh.1070- 1071) Ancak, müdahale talebi için taraf sıfatına uyulması gerekir. Ayrıca, müdahale talebinde bulunan için hüküm ittihaz olunamaz. (Prof.Dr.Baki Kuru H.M.U.K. 2100. İstanbul sh.3472- 3479 c.4) (Yargıtay 3. Hukuk Dairesinin 2012/10030 Esas - 2012/14072 Karar) Dava, belirli mal bırakmaya ilişkin vasiyetnamenin yerine getirilmesi isteğine (4721 s. TMK m. 600) ilişkin olup, değer esasına göre nispi harca tabidir. Değer ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde (1) sayılı tarifede yazılı değerler esas alınır....
İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARARININ ÖZETİ: Osmancık Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/2314 esas, 2021/546 karar sayılı kararında: Davanın vasiyetnamenin tenfizi istemine ilişkin olduğu, davalının itiraz sebepleri yukarıda değerlendirilmiş olup vasiyetnamenin tenfizi için aranan dava şartınının; geçerli bir vasiyetnamenin olması, bu vasiyetnamenin zamanaşımına uğramaması, vasiyetnamenin iptali veya tenkis davası açılmış ise bunun sonucunun beklenilmesi gerekmektedir....
Noterliğinin 02.08.1994 tarih ve 19264 sayılı vasiyetnamesinde "mahfuz payı oranında" miras alacağını belirttiğini ileri sürerek bunun belirlenmesinde vasiyetnamenin yapıldğı tarihteki yasal düzenlemenin gözetilmesi ve saklı payının miras hissesinin 3/4'ü olarak kabulü ile 9/64 olarak belirlenmek suretiyle vasiyetnamenin tenfizi ile vasiyetnamenin 5. maddesinin iptalini talep ve dava etmiştir. Davacı, duruşma sırasında vasiyetnamenin 5. maddesinin iptaline ilişkin davasından feragat ettiğini bildirmiştir. Davalı, ölüm tarihinde yürürlükte olan Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre davacının mahfuz hissesinin, miras payının yarısı olduğu (6/64) nedeniyle, davacının tenfiz isteminin reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Vasiyetnamenin tenfizi istemine ilişkin davada ... 11. Asliye Hukuk Mahkemesi ile ... 2. Asliye Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi gereği düşünüldü: - K A R A R - Dava,vasiyetnamenin tenfizi istemine ilişkindir.... 11. Asliye Hukuk Mahkemesince, davanın gayrimenkulün aynına ilişkin olduğu ve davaya konu taşınmazın ... 'te bulunduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir. ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesi ise, TMK'nun 576. maddesine göre miras hukuku ile ilgili davalarda yer itibariyle yetkili mahkemenin miras bırakanın yerleşim yeri mahkemesi olduğu, miras bırakanın ise ölmeden önce ...'...
Davada, vasiyetnamenin tenfizi istenilmiştir. Vasiyetnamenin tenfizine karar verilebilmesi için, vasiyetnamenin usulüne uygun açılıp okunması ve vasiyetnameye ilişkin bir itirazın bulunmaması gerekir. Oysa, davalı cevap dilekçesinde; söz konusu vasiyetname ile ilgili olarak tenkis davası açtığını, derdest bulunduğunu ileri sürmüştür. Tenkis davası, TMK'nun 560-562 maddelerinde düzenlenen, mirasbırakanın saklı payları zedeleyen gerek ölüme bağlı ve gerekse sağlararası kazandırmalarının kural olarak saklı paylarının karşılığını alamayan mirasçılar tarafından mirasbırakanın tasarruf edebileceği sınıra çekilmesini amaçlayan, öncesine etkili, yenilik doğurucu davalardandır. Bu yönüyle bakıldığında tenkis davası Miras Hukukuna özgü bir iptal davası olarak kabul edilmelidir. (G.Antalya, Miras Hukuku, İstanbul, 2003, s.305). Tenkis, açıkladığımız sebeplerle saklı payın yaptırımıdır (H.Hatemi, Miras Hukuku, İstanbul, 2004, s.23)....
Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 2013/639 esas 2014/125 karar sayılı ilamı ile açılıp okunan vasiyetnamenin aynen tenfizine.... 455 Ada, 13 parselde kain taşınmazın .... olan 1/2 hissesinin tapu kaydının iptal edilerek davacılar Şakir oğlu ... ve Şakir oğlu ... adına 1/2 hisse oranında tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş, hüküm davalılarca temyiz edilmiştir. Dava, vasiyetnamenin tenfizi (yerine getirilmesi) istemine ilişkindir. Vasiyetnamenin tenfizi (yerine getirilmesi) davaları, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 13.02.1991 gün, 648-65 sayılı kararında açıklandığı gibi, bir ayni hakkın tesisi için değil, yalnızca Sulh Hukuk Mahkemesince açılıp okunan vasiyetnamenin TMK.nun 595 vd. (MK.nun 535. vd.) maddelerinde düzenlenen tebliğ işlemlerinin tamamlanmasından ve gerekli yasal sürelerin geçmesinden sonra, herhangi bir itiraza uğramadığı ve iptalinin istenmediği (istenmiş ise reddedildiği) bu nedenle de kesinleşmiş olduğunun tespiti içindir....
Birleştirilen davada davalılar vekili cevap dilekçesinde; dava harcının tamamlanması gerektiğini, vasiyetnamenin açılması kararının henüz kesinleşmediğini, müvekkillerinin vasiyetnamenin iptali için dava açtıklarını, mirasçıların davaya konu taşınmazları tapuda intikalini gerçekleştirdiğini, tereke taksim edildiğinden vasiyet alacaklısı olan davacının dava açmakta hakkı olmadığını, vasiyetnamenin tenfizi hakkında açılan davanın vasiyetnamenin iptali davası ile birleştirilmesi gerektiğini ileri sürerek davanın reddini istemiştir. III. MAHKEME KARARI 1. Mahkemenin 2018/300 Esas sayılı dava dosyasında, 23.10.2018 tarihli celsede Ankara 10. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/310 Esas sayılı dava dosyasındaki vasiyetnamenin tenfizi dosyasının asıl dava dosyasından tefrikine karar verilmiş, vasiyetnamenin tenfizine yönelik yargılamaya Ankara 21. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/625 Esas sayılı dava dosyasında devam olunmuştur. 2....
Vasiyetnamenin tenfizi (yerine getirilmesi) davasının görülebilmesi için, vasiyetnamenin açılıp okunmasından sonra itiraza uğramaması veya itiraz edilmiş ise buna ilişkin vasiyetnamenin iptali veya tenkisine yönelik davaların kesinleşmesi gerekir. Bu nedenle, aynı dava dosyası içinde hem vasiyetnamenin iptali veya tenkisi ile birlikte vasiyetnamenin tenfizi davasının birlikte görülmesi mümkün değildir. ( Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2013/1595 Esas 2013/5942 Karar ) İlk derece mahkemesince, vasiyetnamenin tenfizi talepli ile açılan davanın vasiyetnamenin iptali davası kesinleştikten sonra görülebileceği gözetilerek tenfiz talebine yönelik davanın tefrik edilerek ayrı bir esasa kaydedilmesi, vasiyetnamenin iptali talebi ile açılan dava hakkında karar verilerek bu karar kesinleştikten sonra vasiyetnamenin tenfizi davasına devam edilmesi gerekir....
