- K A R A R - Davacılar vekili, müvekkilleri aleyhine davalı yanca ilamsız takibe girişildiğini, kambiyo senedi vasfını yitirdiği sabit olan bonoya istinaden temel ilişkiye dayanarak ilamsız takip başlatan davalının aslında müvekkilinden alacaklı olmadığını, taraflar arasında herhangi bir temel ilişkinin bulunmadığını ileri sürerek icra takibi nedeniyle müvekkillerinin davalıya borçlu olmadığının tespiti ile takibin iptaline, davalının %40 tazminata mahkum edilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, takip konusu bononun davacıların sahibi olduğu dava dışı ... Ltd. Şirketinin borcuna yönelik olarak düzenlendiğini belirterek davanın reddini ve kötü niyet tazminatına karar verilmesini istemiştir....

- K A R A R - Davacı vekili, müvekkili aleyhine 08.07.2009 tanzim, 11.06.20102 vadeli 50.000 USD meblağlı senet nedeniyle 92.328,98.-TL üzerinden 2012/5565 esas sayılı takip dosyası ile kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile icra takibi başlatıldığını, takibe konu kambiyo senedi altındaki imzaların müvekkiline ait olmadığını, cebri icra tehdidi altında 30.000,00.-TL ödeme yaptığını, senet nedeniyle borçlu olmadığının tespiti ile ödenen 30.000,00.-TL'nin yasal faizi ile birlikte iadesine ve lehlerine tazminat ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, davacı tarafça henüz ödeme süresi dolmadan, haciz isteme hakkı yokken ödeme yapıldığını, bu nedenle cebri icra tehdidi altında ödeme yapıldığı iddiasını kabul etmediklerini, senet altındaki imzanın davacıya ait olduğunun bilirkişi incelemesi ile ortaya çıkacağını, davanın reddini ve lehlerine %20 tazminat ödenmesini istemiştir....

Dava; Kambiyo senedinden kaynaklı menfi tespit istemine ilişkin olup, uyuşmazlık senedin teminat olarak alınıp alınmadığı hususlarına ilişkindir. Bütün mücerret alacaklarda olduğu gibi kambiyo senedi alacağı da kural olarak uygun bir asıl borç ilişkisine, bir illi ilişkiye dayanır. Bir kambiyo senedi düzenleyip veren ve bu senedi alan herkes, bütün hukuki işlemlerin yapılmasına temel teşkil eden bir gayeye ulaşmak istemektedir. İşte bu gaye bir kambiyo senedinde mündemiç hakkın doğumu ve devri açısından hukuki sebebi teşkil eder. Kambiyo senedi düzenlenmesi dolayısıyla ortaya çıkan ilişki “kambiyo ilişkisi” ismiyle anılmaktadır. Kambiyo senedi vermek suretiyle borç altına giren borçlu “kambiyo taahhüdü”nde bulunmuş olur. Kambiyo ilişkisinin altında esas itibariyle bir asıl /temel borç ilişkisi vardır....

DELİLLERİN TARTIŞILMASI VE GEREKÇE: Dairemizce HMK'nın 355. maddesi kapsamında istinaf dilekçesinde belirtilen hususlarla sınırlı olmak üzere ve kamu düzenine ilişkin hususlar resen dikkate alınarak yapılan inceleme neticesinde; Dava; tüketici işlemi nedeniyle verildiği bildirilen emre yazılı bonolardan dolayı borçlu olunmadığının tespiti ve bonoların iptali istemine ilişkindir....

Mahkemece, iddia, savunma, benimsenen bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre; takibe konu senedin, davacı ile davalılar arasında bulunan protokol çerçevesinde bir teminat senedi olduğu, davacı ve davalıların ekonomik, sosyal durumu, tarafların yerleşik oldukları yerleşim yerinin özellikleri de dikkate alındığında, senedin herhangi bir mal, ticari münasebet ya da nakit karşılığı düzenlenmediği, yerleşik Yargıtay içtihatlarına göre teminat senetlerinin takip konusu yapılamayacağı gerekçesiyle, davanın kabülü ile davacının takibe konu senet nedeniyle borçlu olmadığının tespitine karar verilmiştir. Kararı, davalılar vekili, temyiz etmiştir. 1) Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalılar vekilinin aşağıdaki bent kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir. 2) Dava, takibe konu kambiyo senedi nedeniyle borçlu olunmadığının tespiti istemine ilişkindir....

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun ...... esas, 2021/1426 karar sayılı ilamında; " Dava, icra takibine konu edilen senet nedeniyle borçlu olunmadığının tespiti istemine ilişkindir. 2004 sayılı İcra İflas Kanunu’nun (İİK) 170/b maddesinin aynı Kanun’un 72. maddesine yaptığı yollama gereğince kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile takipte de menfi tespit davası açılabileceği açıkça anlaşılmaktadır. İİK’nın 72/1 maddesi, “Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir” hükmünü haizdir. Buna göre borçlu, henüz aleyhine başlatılmış bir icra takibi yokken alacaklıya karşı borçlu bulunmadığının tespiti için menfi tespit davası açabileceği gibi aleyhine icra takibine başlanmasından sonra da menfi tespit davası açması mümkündür. Kambiyo senetleri illetten mücerret kıymetli evrak niteliğine sahip olduklarından bu senetlerde yer alan hak, temel borç ilişkisinden bağımsızdır....

Bir kambiyo senedi düzenleyip veren ve bu senedi alan herkes, bütün hukuki işlemlerin yapılmasına temel teşkil eden bir gayeye ulaşmak istemektedir. İşte bu gaye bir kambiyo senedinde mündemiç hakkın doğumu ve devri açısından hukuki sebebi teşkil eder. Kambiyo senedi düzenlenmesi dolayısıyla ortaya çıkan ilişki “kambiyo ilişkisi” ismiyle anılmaktadır. Kambiyo senedi vermek suretiyle borç altına giren borçlu “kambiyo taahhüdü”nde bulunmuş olur. Kambiyo ilişkisinin altında esas itibariyle bir asıl /temel borç ilişkisi vardır. Kambiyo senedinden kaynaklanan talebin geçerliliği, temel ilişkiden kaynaklanan temel talebin ve bununla ilgili olarak taraflar arasında varılmış amaca ilişkin mutabakatın geçerliliğinden tamamen bağımsızdır. Kambiyo senedinden doğan talep hakkına kambiyo hukuku, temel talebe ise bu talebin ait olduğu hukuk kuralları uygulanır....

. - K A R A R - Davacı vekili, müvekkili ile davalı arasında ticari alışveriş bulunduğunu, davalıdan gübre aldığını ve açık hesap usulü çalıştıklarını, müvekkili tarafından aralarındaki ticari ilişkide teminat olmak kaydıyla 2012 yılında, tanzim tarihi, alacaklı bölümü ve ödeme tarihi boş olarak verilmiş olan teminat senedinin davalı tarafından doldurularak icra takibine konulduğunu, müvekkilinin herhangi bir borcu bulunmadığını ileri sürerek, müvekkilinin davalıya borçlu olmadığının tespitine, icra takibine konu edilen bononun geçersizliğine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, davacının müvekkiline borçlu olduğunu, borcuna karşılık senedi verdiğini, teminat senedi olduğu iddialarını kabul etmediklerini savunarak, davanın reddini istemiştir. Mahkemece toplanan delillere göre, taraflar arasında ticari bir ilişkinin mevcut olduğu bu ilişki nedeniyle senedin düzenlendiği, davacı senedi teminat olmak kaydıyla vermiş olduğunu iddia etmiş ise de, Yargıtay 19....

Yapı İnşaat şirketine borçlu olmadığının tespiti ve iş bu senetlerin davacı ... yönünden geçersizliğine ilişkin verilen karar uyarınca; davacının senetlerin geçersiz olduğunun, senet sebebiyle kimseye borçlu olmadığının kesinleşen mahkeme hükmü ile tespit edildiği iddiası ile açtığı, İstanbul ... İcra Dairesi'nin ... Esas sayılı takibe konu senet sebebiyle davacının davalıya 5.309,29-TL borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkin ''menfi tespit davası''dır. Senetlerden bir tanesi (emre yazılı olarak, keşidecisi davacı ... - lehtarı dava dışı ... Yapı... - 04.11.2014 keşide tarihli- 05.12.2016 ödeme tarihli- 5.160-TL bedelli- malen kayıtlı- son cirantası- hamili davalı ...) İstanbul ... İcra Dairesi'nin ... Esas sayılı takip dosyasında davalı tarafından davacı aleyhine takibe konulmakla, davacının menfi tespit talebinin incelenmesinde; davacı paranın davalıya verilmesi lazım gelmediğini ispat etmesi gerekmektedir....

Hatır senetleri, ticari hayatta karşılıksız kambiyo senedi düzenlemesi olarak karşılaşılan bir durumdur. Gerçekte borçlu olmamakta birlikte, lehine kambiyo senedi düzenlediği kişinin kredi alması mali durumunu daha iyi göstermesini sağlamak amacıyla senedi düzenlenmişse bu kambiyo senedi hatır senedi olarak anıldığını, hatır senetlerinin tedavül kabiliyetine sahip bir kambiyo senedi olduğunu, borçlu tarafından hatır için kabul edildiğini ve düzenleyen için bir karşılık ilişkisi olmaksızın düzenlendiğini, senedi düzenleyen ile lehine düzenlenen kişi arasında göreceli bir güven ilişkisi bulunduğunu, güven ilişkisinde düzenleyen hatır için verdiği kambiyo senedinin lehdarının senedi elinde çıkarmayacağını ya da senet tedavül etse bile bir şekilde senetteki borcu ödeyeceğine itimat ettiğini, senedi devralanın bilerek borçlu zararına hareket etmesinde bu senedin hatır bonosu olduğunu bilmesi esastır....