Ancak yedinci ila on birinci bölümlerin uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar için, görevli makamın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir.” 6356 sayılı Kanun'un 2/1- c maddesine göre görevli makam; işyeri toplu iş sözleşmesi için işyerinin, işletme toplu iş sözleşmesi için işletme merkezinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünü, aynı Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünün yetki alanına giren işyerleri için yapılacak grup toplu iş sözleşmelerinde bu işyerlerinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünü, birden fazla Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünün yetki alanına giren işyerlerini kapsayacak grup toplu iş sözleşmesi için ise Bakanlıktır. Yetki tespiti ve yetki itirazı konusu 6356 sayılı Kanun'un, “Toplu İş Sözleşmesinin Yapılması” başlıklı sekizinci bölümünde düzenlenmiştir....
Davalı Sendika vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı işveren sendikasına üye olan Esper Esenler Belediyesi Personel A.Ş işyerinde yeterli sayıda üyeleri bulunduğu için yetki başvurusunda bulunulduğunu, davalı Bakanlığın 07/10/2020 tarih sayılı kararı ile yetki verildiğini, üye sayısının yeterli olduğunu, iddiaların doğru olmadığını ve ayrıca davaya bakma yetkisinin Ankara İş Mahkemelerine ait olduğunu beyanla davanın reddini savunmuştur. Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde özetle; yetki tespiti işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı için davanın reddini savunmuştur. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ : Dava, yetkili sendikanın tespiti kararının iptali davası olup, ilk dereceli mahkemece, yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile karar, davacı vekili tarafından istinaf edilmiştir....
Davacı tarafça, davalı Bakanlık tarafından davalı şirkete 13/04/2019 tarihinde tebliğ edilen davalı sendikanın Toplu İş Sözleşmesi yapılması için yeterli çoğunluğun sağlandığına ilişkin Yetki Tespitinin iptali talep edilmiştir. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu' nun Yedinci Bölümünde yer alan "Toplu iş sözleşmesinin kapsamı ve düzeyi" başlıklı 34. maddesinde, bir toplu iş sözleşmesinin aynı iş kolunda bir veya birden çok işyerini kapsayabileceği ve bir gerçek tüzel kişiye veya bir kamu kurum ve kuruluşuna ait aynı iş kolunda birden çok işyerinin bulunduğu iş yerlerinde, toplu iş sözleşmesinin ancak işyetme düzeyinde yapılabileceği belirtilmiştir....
Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir: “İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.” 2. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası da şöyledir: “Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.” 3. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir: “(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister....
Gerekçe: Toplu iş sözleşmesi yetkisi, toplu iş sözleşmesi ehliyetine sahip kuruluş veya kişinin belli bir toplu iş sözleşmesi yapabilmesi için Kanunun aradığı niteliğe sahip olmasını gösterir.(GÜNAY, Cevdet İlhan: İş Hukuku Yeni İş Yasaları, Ankara, 2013, s. 942.) 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun “Yetki” başlıklı 41. maddesinin birinci fıkrasına göre “Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu iş sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkilidir.” 6356 sayılı Kanun'un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” başlıklı 42. maddesine göre ise “Toplu iş sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister....
Dolayısı ile yetki tespiti davasında bir gerçek ve tüzel kişiye ait aynı işkolunda birden çok işyerinden oluşan bir işletme olduğu iddiası var ise, işletme düzeyinde ancak tek bir TİS yapılacak olması (işletme toplu iş sözleşmesi) ve bu hususun kamu düzeni ile ilgili olması karşısında, işverene ait işyerlerinin işletme oluşturup oluşturmadığının tespiti için, iddia konusu işyerlerinde bakanlıkça 6356 sayılı Yasanın 5. maddesi uyarınca yapılmış işkolu tespit kararları var ise buna göre, yoksa yapılacak işkolu tespiti bekletici mesele yapılarak sonucuna göre değerlendirme yapılarak karar verilmesi gerekecektir. Her ne kadar 6356 sayılı Yasanın 5/(2).fıkrasında “Yeni bir toplu iş sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur....
GEREKÇE: İstinafa konu uyuşmazlık; yetkili mahkemenin doğru tespit edilip edilmediği ve olumlu yetki tespitinin hatalı olup olmadığı hususuna ilişkindir. 6356 sayılı Kanun’un "Toplu iş sözleşmesinin kapsamı ve düzeyi" kenar başlıklı 34 üncü maddesi şöyledir: "(1) Bir toplu iş sözleşmesi aynı işkolunda bir veya birden çok işyerini kapsayabilir. (2) Bir gerçek ve tüzel kişiye veya bir kamu kurum ve kuruluşuna ait aynı işkolunda birden çok işyerinin bulunduğu işyerlerinde, toplu iş sözleşmesi ancak işletme düzeyinde yapılabilir. (3) Grup toplu iş sözleşmesi, tarafların anlaşması üzerine bir işçi sendikası ile bir işveren sendikası arasında, birden çok üye işverene ait aynı işkolunda kurulu işyerleri ve işletmeleri kapsamak üzere yapılır. (4) İşletme toplu iş sözleşmesi yapılacak işyerlerinin aranılan niteliğe sahip olup olmadıklarına ilişkin uyuşmazlıklar, işletme merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemede on beş gün içinde karara bağlanır....
Nitekim uygulamada da, alt işveren tarafından toplu iş sözleşmesi bağıtlansa dahi, hizmet alım sözleşmeleri ve kamu ihale mevzuatı sebebiyle, idarece fiyat farkının temini söz konusu olamadığından, işçilerin toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan haklarının akim kaldığı müşahade edilmektedir. Bu itibarla, belirtilen aksaklıkların giderilmesi amacıyla, kamu işveren sendikasının, üyelik ilişkisi bulunmayan alt işvereni temsilen toplu iş sözleşmesi yapma ehliyetine sahip olması 6356 sayılı Kanun ile öngörülen sisteme getirilen önemli bir istisnadır (BAŞBUĞ, ...: “Alt İşveren ile Toplu İş Sözleşmesi Yapılması ve 6552 sayılı Kanunla Getirilen Üçlü Toplu İş İlişkisi Sistemi”, İş ve Hayat, Yıl 2 Sayı 3, s.126)....
Yetki tespiti talebinde bulunulan 10/03/2022 tarihindeki sendikalı işçi sayısının dikkate alınmasında usulsüzlük bulunmamaktadır. İşçilere üyelik konusunda baskı yapıldığına ilişkin iddianın kanıtı yönünde delil bulunmamaktadır. Bakanlığın 11/03/2022 tarihli yetki tespiti kararında görevli makam ve işyeri toplu iş sözleşmesi yapılacağının belirtildiği yönetmeliğe aykırı bir durum bulunmadığı anlaşılmıştır....
(2) Yeni bir toplu iş sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz. (3) İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu iş sözleşmesini etkilemez.''şeklindedir. Somut uyuşmazlıkta davalı Dev Turizm İş Sendikasının davalı T3 davacı işverenliğe ait işyeri düzeyinde yetki tespitine yönelik 16/02/2018 tarihli talebi üzerine 22/02/2018 tarihinde verilen yetki tespiti yazısı sonrası davacı işverenlikçe 26/02 /2018 tarihli dilekçe ile T3 izafeten İstanbul Çalışma ve İşkur İl Müdürlüğüne iş kolunun 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunun 5.md.gereği belirlenmesine yönelik talepte bulunmuş olması aynı kanunun 5.maddesinin 2.fıkrasındaki ' Yeni bir toplu iş sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur....
