Buna mukabil sigortacı, denkleştirme talebinin hakkaniyete uygun olmadığını veya bedelin indirilmesi gerektiğini ispat yükü altındadır(Yargıtay 11. HD'nin 24/02/2020 Tarih ve 2019/1475 E.- 2020/1949 K. Sayılı kararı). TTK 122 m. uyarınca, acentenin talep edebileceği denkleştirme tazminatı miktarı, son beş yıllık faaliyeti sonucu aldığı tüm ödemelerin (komisyon, prim vs.) yıllık ortalamasını aşamaz. Beş yıldan daha az süren acentelik ilişkilerinde talep edilebilecek denkleştirme tazminatında azami miktar, faaliyet gösterilen sürenin yıllık ortalamasıdır....
Bu halde Altsoy denkleştirme alacağını kural olarak borçlunun ölümü halinde isteyebilir ise de kanunda öngörülen istisnai durumlarda borçlu sağ iken de denkleştirme alacağı istenebilir. Somut olayda ise davacı-davalı ..., borçlu olarak belirtilen babası öldükten sonra iş bu davayı açmıştır. Dosya kapsamından da terekenin taksim edilmediği anlaşılmaktadır. Maddede belirtildiği üzere denkleştirme alacağı kural olarak borçlunun ölümü halinde istenebileceğinden ve bu kalem olacaklar zamanaşımına uğramayacağından açılan davanın dinlenmesinde bir engel bulunmamaktadır. O halde davacı-davalı ...'ün denkleştirme alacağı istemiyle ilgili olarak tarafların usulüne uygun şekilde gösterdiği deliller toplanarak, gerçekleşecek sonucuna göre karar verilmek üzere hükmün bozulması gerektirmiştir. .Ne var ki bu husus ilk inceleme sırasında gözden kaçırıldığından davacı-davalı ...'...
öneline uyulmadan feshi nedeniyle TTK'nın 122. maddesine göre denkleştirme tazminatı talep etme hakkı bulunduğunu beyanla; belirsiz alacak davası olarak açılan iş bu dava ile fazlaya ilişkin dava ve talep hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000,00 TL denkleştirme tazminatının, acenteliğin feshi tarihinden itibaren işleyecek reeskont faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir....
Ancak; 1-Dava konusu taşınmazın kamulaştırılan kısmının 669 ada 6 parselden ifraz ile oluşan 669 ada 16 parsel numarasını almış olmasına rağmen infazda tereddüt meydana getirecek şekilde 669 ada 6 parselin tapusunun iptali ile yol olarak terkinine karar verilmiş olması, 2-Anayasa Mahkemesi 1. Bölümünün 19.12.2013 tarih ve 2013/817 sayılı kararında, kamulaştırma bedelinin tespiti için açılan davada uzun süren bir yargılama sonunda, dava tarihi itibarıyla belirlenen bedele hükmedilmesinin Anayasa'nın 35. maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkının ihlal edildiği kabul edilerek mal sahibine tazminat ödenmesi gerektiği belirtilmiştir....
Davacılar vekili tarafından verilen dava dilekçesinde, tarafların ortak mirasbırakanın, sağlığında bedelini ödeyerek davalıya taşınmaz alındığı ve üzerine inşaat yapıldığı iddia edildiğine ve davalıya sağlararası tasarrufla yapılan bu kazandırmadan hak talep edildiğine ve binanın tümü ile terekeye intikali istendiğine göre, davacıların talebi, mirasta denkleştirmeye ilişkindir (TMK md. 669). TMK’nun 669. maddesine göre; "Yasal mirasçılar, mirasbırakandan miras paylarına mahsuben elde ettikleri sağlararası karşılıksız kazandırmaları, denkleştirmeyi sağlamak için terekeye geri vermekle birbirlerine karşı yükümlüdürler.” Bu düzenlemeye göre, mirasta denkleştirme için; mirasbırakanın sağlararası kazandırması olmalıdır, bu kazandırmanın karşılıksız ve yasal mirasçılara yapılması gerekir, yine bu kazandırmanın miras paylarına mahsuben yapılmış olması gerekmektedir....
Hukuk Dairesi MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi Taraflar arasındaki TMK'nun 370. maddesine dayalı altsoyun denkleştirme alacağından kaynaklanan tapu iptal ve tescil davasından dolayı mahal mahkemesinden verilen hüküm davalılar ... ve ... vekili ve davacı vekili tarafından ayrı ayrı temyiz edilmekle, dosya incelendi, gereği düşünüldü: K A R A R Temyiz harca tabi olup hükmü temyiz eden davalılar ... ve ... vekili tarafından eksik temyiz harcı yatırıldığı anlaşılmışsa da, dava değeri üzerinden nispi temyiz harcı alındığına ilişkin kayıt ve belge dosyada yer almamaktadır....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından davalılar aleyhine 02.11.2010 gününde verilen dilekçe ile mirasta iade denkleştirme talebi üzerine yapılan muhakeme sonunda davalı ... yönünden davanın husumetten reddine, diğer davalılar yönünden davanın reddine dair verilen 24.05.2016 günlü hükmün Yargıtayca, duruşmalı olarak incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle, tayin olunan 01.10.2019 günü için yapılan tebligat üzerine temyiz eden davacı vekili Av. ... ile karşı taraftan davalı ... vekili Av. ... ile davalı ... vekili Av. ... geldiler. Açık duruşmaya başlandı. Süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra gelenlerin sözlü açıklamaları dinlenildi. Duruşmanın bittiği bildirildi. İş karara bırakıldı. Bilahare dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü. KARAR Dava mirasta denkleştirme ve iade istemine ilişkindir....
GEREKÇE: Dava; 30/04/2020 tarihinde feshedilen acentelik sözleşmesine dayalı olarak davacı acentenin TTK'nın 122. gereğince denkleştirme tazminatı istemine ilişkindir. Taraf vekillerinin duruşma sırasındaki beyanları kapsamında derdest olduğu belirtilen ... Asliye Ticaret Mahkemesinin 2020/... esas sayılı dosyası UYAP üzerinden celp ve tetkik edilmiştir. Mahkememiz dosyasının ve celp edilen dava dosyasının tetkiki neticesinde; ... Asliye Ticaret Mahkemesinin 2020/... esas sayılı dosyası ile huzurdaki dosyanın taraflarının aynı olup aralarında hukuki/fiili irtibat bulunduğu, huzurdaki dava dosyası yönünden ileri sürülen denkleştirme tazminatı isteminin tetkik edilebilmesi adına fesih sebebinin haklı /haksız olduğunun irdelenmesi ile fesih ve ibra protokolünün geçerlilik şartlarının ......
Davacı vekilinin istinaf başvurusunun incelenmesinde; Davacı vekilince denkleştirme tazminatı hesaplaması yönünden hatalı hesaba dayalı bilirkişi raporuna göre karar verildiği ileri sürülerek karar istinaf edilmiştir. Genel olarak portföy tazminatı, acentelik sözleşmesi sona erdikten sonra, bu ilişki devamı boyunca acentenin kişisel gayretiyle yarattığı müşteri çevresinden akidinin halen yararlanması, acentenin ise yararlanmaması nedeniyle uğradığı kaybın karşılığıdır....
"İçtihat Metni"Mahkemesi : Mustafakemalpaşa Asliye Hukuk Mahkemesi - K A R A R - Dava TTK.' nun 669. vd. maddelerine dayalı bono iptali davası olup, kararın temyiz incelemesi Dairemizin görevi dışındadır. SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle dosyanın temyiz incelemesini yapmakla görevli Yüksek 11.Hukuk Dairesi Başkanlığına gönderilmesine, 17.12.2007 gününde oybirliğiyle karar verildi....
