Asliye Hukuk Mahkemesi 2016/334 E. 2018/86 K. sayılı davanın ikame edilerek Mahkemenin 14/02/2018 tarihli kararı ile müvekkilinin borçlu olmadığı tespit edilerek kararın kesinleştiğini, Ticari defterlerin delil olarak kullanılabilmesi için; uyuşmazlığın her iki tarafın da defter tutma yükümlülüğüne tâbi kişiler olması ve uyuşmazlığın konusunun, uyuşmazlığın her iki tarafının ticari işletmesi ile ilgili olması gerektiğini, ticari defterlerin delil olabilmesi için her iki tarafında esnaf işletmesi için öngörülen sınırı aşan gelir sağlamayı hedef tutması, faaliyetlerinin devamlı olması ve bağımsız olması gerektiğini, her iki taraf tacir olmasına rağmen aralarında ki uyuşmazlık ticari işletmeleri ile ilgili olmadığında ticari defterlerin delil olmasından bahsedilemeyecektir....
Mahkemece, iddia ve tüm dosya kapsamına göre, davacının, duruşmada "kapısı zorlanmadan ve hiçbir yerine zarar verilmeden defterlerin araçtan alındığını" beyan ettiği, defterlerin kendi başına bir kıymeti bulunmadığı, araçtan hiçbir zorlama olmadan ve araca bir zarar verilmeden defterlerin alınmasının inandırıcı görülmediği, davacının kendi ticari hacimine göre ciddi miktarda vergi borcunun ve hakkında takibatın olduğu, hırsızlık iddiasının hayatın olağan akışına uymadığı, şirkette bulunması gereken defterlerin araçta bulunmasının olağan görülmediği, aksi düşünülse dahi davacının ticari defterlerini saklamada kusurlu bulunduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Kararı, davacı temyiz etmiştir. Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davacının tüm temyiz itirazları yerinde değildir....
Davacı tarafın alacak iddiasına konu temel ilişki açık hesap ilişkisi (cari hesap) olmakla ticari defterlerin delil niteliğini açıklamak gerekmektedir.Ticari defterlerin delil olması için gerekli şartlar HMK'nın 222/2 maddesinde "Ticari defterlerin, ticari davalarda delil olarak kabul edilebilmesi için, kanuna göre eksiksiz ve usulüne uygun olarak tutulmuş, açılış ve kapanış onayları yaptırılmış ve defter kayıtlarının birbirini doğrulamış olması şarttır. " ifadesi ile sayılmıştır....
Hükme esas alınan bilirkişi raporuna göre; Davacı ....’ne ait 2018-2019 yılları ticari defterlerin usulüne uygun tutulduğu, açılış onayları ile yılsonu kapanış tasdiklerinin yasal süresinde yaptırıldığı, defter kayıtlarının ve bu kayıtlara dayanak belgelerin birbirini doğruladığı hususları tespit edilmiş olduğundan ticari defterlerin delil niteliğini bulunduğu, davalı ....’ne ait 2019 yılı ticari defterlerin usulüne uygun tutulduğu, defterlerin e-defter usulüne tabi olduğu, defter kayıtlarının birbirini teyit ettiği tespit edilmiş olup, e-defter berat belgeleri raporumuz ek’inde sunulmuştur....
Davanın esasına yönelik yapılan incelemede; Davacının incelenen ticari defter ve belgelerinden ...-... ve ... yılına ait ticari defterlerinin açılış tastiklerinin yapıldığı, ancak kapanış tasdiki yapılması zorunlu olan yevmiye defteri ve envanter defterlerinin kapanış tastiklerinin bulunmadığı, buna göre söz konusu defterlerin yasa gereği usulüne uygun olmadıkları görülmüştür. Davacı şirketin ...-... ve ... yıllarına ait tutmak zorunda olduğu ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdiklerinin yaptırılmış olduğu ve buna göre usulüne uygun olduğu, ... ve ... yıllarına ait ticari defterlerin elektronik ortamda tutulmaları nedeniyle kayıtlarının usulüne uygun olduğu anlaşılmıştır. Davacının ... yılı sonunda ticari defter ve kayıtlarına göre alacağının ise ... TL olduğu anlaşılmıştır. Davacının ...-... yıllarına ilişkin ticari defterlerinde davalı cari hesabının ... tarihi itibariyle ... TL olarak borçlu olduğu, davacı cari hesap alacağının ......
Madde 83- (1): "Ticari uyuşmazlıklarda mahkeme, yabancı gerçek veya tüzel kişi bile olsalar, tarafların ticari defterlerinin ibrazına, resen veya taraflardan birinin istemi üzerine karar verebilir."Ticari defterler, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu madde 222 ve devamı ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu madde 64 ve devamında açıkça düzenlenmiştir.Ticari defterlere anılan Kanun'larda delil olarak hüküm ve sonuç bağlanmıştır. Tacirle, Türk Ticaret Kanunu'nun amir hükmü uyarınca ticari defter tutmak zorundadır.Mahkeme, ticari davalarda tarafların ticari defterlerinin ibrazına kendiliğinden veya taraflardan birinin talebi üzerine karar verebilir (HMK. m. 222/1).Yine Türk Ticaret Kanunu madde 83/1'de ticari uyuşmazlıklarda Mahkemenin ticari defterlerin re'sen ibrazına karar verebileceği, Mahkeme re'sen ticari defterlerin ibrazına karar vermese dahi taraflardan birinin istemi üzerine ticari defterlerin ibrazına Mahkemece karar verilebileceği hüküm altına alınmıştır....
Açıklanan bu durum karşısında mahkemece, davalı vekilinin, bilirkişi incelemesi yapılacağı günde ticari defterlerin ibrazı için kesin süre ihtaratını içerir davetiyenin tebliği nedeniyle ticari defterleri ibraz edememedeki haklı mazereti gözetilerek, davalı defterleri üzerinde yeniden bilirkişi incelemesi yapılmasına karar verilip, ticari defterlerin ibrazı sağlanarak, konusunda uzman bir bilirkişiden veya bilirkişi heyetinden ayrıntılı ve Yargıtay denetimine elverişli rapor alınıp sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulmasında isabet görülmemiştir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, bozma nedenine göre davacı vekilinin sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin harcın istek halinde iadesine, 19.11.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Somut olayda; dava konusu ticari defterlerin --------, davanın 15 günlük hak düşürücü sürede açılmadığı, hak düşürücü sürede açıldığı kabul edilse dahi davacının -------- gibi gerekli özeni göstermediği,----- gerekli önlemlerin alınmadığı ------ ticari defterlerin davacının kendisinden kaynaklanmayan mücbir sebepten zayi olduğunun ispatlanamadığı (Benzer yönde; ------ aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir....
Ticari defterlerin incelenmesi neticesinde yapılan değerlendirme; Hukuk Muhakemeleri Kanununun ticari defterlerin ibrazı ve delil olması başlıklı 222. maddesi; "(1)Mahkeme, ticari davalarda tarafların ticari defterlerinin ibrazına kendiliğinden veya taraflardan birinin talebi üzerine karar verebilir. (2)Ticari defterlerin, ticari davalarda delil olarak kabul edilebilmesi için, kanuna göre eksiksiz ve usulüne uygun olarak tutulmuş, açılış ve kapanış onayları yaptırılmış ve defter kayıtlarının birbirini doğrulamış olması şarttır. 3)İkinci fıkrada belirtilen şartlara uygun olarak tutulan ticari defter kayıtlarının sahibi ve halefleri lehine delil olarak kabul edilebilmesi için, diğer tarafın aynı şartlara uygun olarak tutulmuş ticari defterlerindeki kayıtların bunlara aykırı olmaması veya diğer tarafın ticari defterlerini ibraz etmemesi yahut defter kayıtlarının aksinin senet veya diğer kesin delillerle ispatlanmamış olması gerekir....
ne ait incelenen 2020 yılı yevmiye defterinin açılış ve kapanış tasdiklerinin süresinde yapıldığı, bunun dışında ticari defterlerin muhasebe usul ve esaslarına uygun şekilde tutulduğu ve ticari defterlerin kendi içerisinde birbirini teyit eder nitelikte olduğu tespit edilmiştir. Davalı ... Ltd.şti.'ne ait incelenen 2020 yılı ticari defterlerinin E-Defter olduğu, defterlerin GİB onaylı beratlarının usulüne uygun olarak alındığı şematron kontrolünden geçtiği bu durumun açılış ve kapanış tasdiki anlamına geldiği, ticari defterlerin birbirini teyit ettiği, TTK ve VUK hükümlerine uygun tutulduğu kendi tehine delil olarak kullanabileceği, Davacıya ait incelenen ticari defterlerde, Çumra İcra Müdürlüğü ... E....
