Davalıya yapılan tasarrufun tenkisine sıra geldiği takdirde tasarrufun tümünün değeri ile davalıya yapılan fazla teberru arasında kurulan oranda (SABİT TENKİS ORANI) tasarrufa konu malın paylaşılmasının mümkün olup olamayacağı (MK.564) araştırılmalıdır. Bu araştırma sonunda tasarrufa konu mal sabit tenkis oranında bölünebilirse bu kısımların bağımsız bölüm halinde taraflar adına tesciline karar verilmelidir. Tasarrufa konu malın sabit tenkis oranında bölünmezliği ortaya çıktığı takdirde sözü geçen 564. maddedeki tercih hakkı gündeme gelecektir. Böyle bir durum ortaya çıkmadan davalının tercih hakkı doğmadan davalının tercihinin kullanması söz konusu olamaz. Daha önce bir tercihten söz edilmişse sonuç doğurmaz....
HUKUK DAİRESİ DAVA TÜRÜ: TAPU İPTALİ VE TESCİL-TENKİS Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil, tenkis davası sonunda ilk derece mahkemesince davanın reddine dair verilen kararın davacılar vekilince istinafı üzerine ... Bölge Adliye Mahkemesi 1....
O zaman davalıdan tercihi sorulmak ve 11.11.1994 günlü 4/4 sayılı içtihadı birleştirme kararı uyarınca sür'atle dava konusu olup sabit tenkis oranına göre bölünemeyen malın, tercih hakkının kullanıldığı gündeki fiatlara göre değeri belirlenmeli ve bu değerin sabit tenkis oranıyla çarpımından bulunacak NAKTİN ödetilmesine karar verilmelidir. Somut olaya gelince; mahkemece tenkis isteği yönünden yukarıda belirtilen ilkeleri kapsar biçimde bir inceleme ve araştırma yapıldığını söyleyebilme olanağı yoktur. O halde, tenkis isteği yönünden yukarıda belirtilen ilkeler doğrultusunda bir değerlendirme yapılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yetinilerek yazılı olduğu üzere hüküm kurulmuş olması da doğru değildir. Bir kısım davacılar vekilinin bu yöne değinen temyiz itirazları yerindedir. Kabulü ile hükmün açıklanan nedenlerle (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK.'...
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ:ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ: TENKİS Taraflar arasında görülen tenkis davası sonunda, yerel mahkemece davanın kabulüne ilişkin olarak verilen karar davalı tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ...'nin raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü; -KARAR- Dava, tenkis isteğine ilişkindir.Davacılar, mirasbırakan babaları ...’un, ilk eşi ...’den intikal eden 391 ada 20 parsel sayılı taşınmazdaki kat irtifakı tesis edilen bağımsız bölümler ile henüz kat irtifakı tesis edilmemiş bağımsız bölümlerdeki 1/4 payını ... 6....
O zaman davalıdan tercihi sorulmak ve 11.11.1994 günlü 4/4 sayılı içtihadı birleştirme kararı uyarınca sür'atle dava konusu olup sabit tenkis oranına göre bölünemeyen malın, tercih hakkının kullanıldığı gündeki fiatlara göre değeri belirlenmeli ve bu değerin sabit tenkis oranıyla çarpımından bulunacak NAKTİN ödetilmesine karar verilmelidir. Somut olaya gelince; miras bırakana ait terekenin aktifine dahil edilmesi gereken başka taşınmazları olduğu halde, bu husus araştırılmamış yukarıdaki ilkeleri kapsar biçimde bir tenkis hesabıda yapılmamıştır. Hal böyle olunca, yukarıda açıklanan ilkeleri kapsar biçimde hükme yeterli bir araştırma yapılarak denetime elverişli rapor alınması ve sonucuna göre tenkis isteğiyle ilgili bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yetinilerek yazılı olduğu üzere karar verilmiş olması doğru değildir. Davalının, temyiz itirazları yerindedir. Kabulüyle, hükmün açıklanan nedenlerden ötürü HUMK.'...
Davalıya yapılan tasarrufun tenkisine sıra geldiği takdirde tasarrufun tümünün değeri ile davalıya yapılan fazla teberru arasında kurulan oranda (Sabit Tenkis Oranı) tasarrufa konu malın paylaşılmasının mümkün olup olamayacağı (TMK m.564) araştırılmalıdır. Bu araştırma sonunda tasarrufa konu mal sabit tenkis oranında bölünebilirse bu kısımların bağımsız bölüm halinde taraflar adına tesciline karar verilmelidir. Tasarrufa konu malın sabit tenkis oranında bölünmezliği ortaya çıktığı takdirde sözü geçen 564. maddedeki tercih hakkı gündeme gelecektir. Böyle bir durum ortaya çıkmadan davalının tercih hakkı doğmadan davalının tercihini kullanması söz konusu olamaz. Daha önce bir tercihten söz edilmişse sonuç doğurmaz....
Davacılar; vasiyetnamenin elyazısı ile hazırlanmadığı, geçerlilik koşullarını taşımadığı iddiası ile vasiyetnamenin iptali olmadığı taktirde tenkis isteği ile eldeki davayı açmışlardır. Açıklamak gerekir ki; vasiyetnamenin geçerlilik koşullarını taşıdığı kabul edilerek tenkis bakımından kurulan hüküm sadece davalılar tarafından temyiz edilmiş, Yargıtay 2. Dairesince de vasiyetnamenin geçerli olduğu benimsenerek tenkis bakımından araştırma bozması yapılmıştır. O halde “vasiyetnamenin iptali isteminin” reddine ilişkin bozma ilamı öncesinde verilen hükmün kesinleştiği, böylelikle mahkemece çözümlenmesi gereken ihtilafın tenkis isteği noktasında toplandığı sonucuna varılmaktadır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL-TENKİS Taraflar arasında görülen davada; Davacılar, mirasbırakanları...'un 84 parseldeki 1/2 payını eşi davacı ...'a satış vaadiyle sattığını, satış vaadinin tapuya şerh edildiğini, taşınmazın 1/2 payını ise ...Derneğine bağışladığını ancak satış vaadi şerhinin 30.05.2005 tarihinde ... Derneğinin yetkilisinin yazılı talebi ile terkin edildiğini ileri sürerek tapu kaydının iptali ile taşınmazın 1/2 payının davacı ... adına tesciline, kalan 1/2 pay için de yapılan bağışın iptali ile miras payları oranında tapuya tesciline, mümkün olmadığı takdirde tenkis hükümlerinin uygulanmasına karar verilmesini istemişlerdir. Davalı, davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, ...'un, satış vaadi sözleşmesine dayalı tapu iptal ve tescil talebinin husumetten reddine, davacı ...'nın tenkis talebinin kısmen kabulüne; diğer davacılar ... ve ...'...
Davanın hukuki niteliği değerlendirildiğinde davanın HMK 6 ve devamı maddelerine göre genel yetki kurallarına göre çözümü gerektiği, buna göre genel yetkili mahkemenin davalının ikametgahı mahkemesi olan...AHM olduğu, tazminat talebi kabul edilmediği taktirde davaya tenkis davası olarak devamında tenkis davalarında kesin yetkili mahkemenin murisin ölmeden önceki son ikametgah mahkemesi olduğu, bu kuralın HMK 11.maddede düzenlendiği ve bu madde hükmüne göre son yerleşim yeri mahkemesinin kesin yetkili olduğu anlaşılmakla davanın tazminat ve terditli olarak açılan tenkis davası olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir....
den tenkis alacağı olan 249,22TL'ye mahsuben davalılar vekilince ... Bankası'na depo edilen miktardan 249,22TL'nin kararın kesinleşmesinden sonra davacı ...'a ödenmesine, b) Davacı ...'in davalı ...'den tenkis alacağı olan 10,82TL'ye mahsuben davalılar vekilince ... Bankası'na depo edilen miktardan 10,82TL'nin kararın kesinleşmesinden sonra davacı ...'a ödenmesine, c) Davacı ...'in davalı ...'den tenkis alacağı olan 249,22TL'ye mahsuben davalılar vekilince ... Bankası'na depo edilen miktardan 249,22TL'nin kararın kesinleşmesinden sonra davacı ...'e ödenmesine, d) Davacı ...'in davalı ...'den tenkis alacağı olan 10,82TL'ye mahsuben davalılar vekilince ... Bankası'na depo edilen miktardan 10,82TL'nin kararın kesinleşmesinden sonra davacı ...'...
