Arsa sahibinin arsa paylarının satışını ve yüklenicinin de inşaat yapmayı taahhüt etmesi, arsanın tamamen yükleniciye devri, belirli arsa paylarının yükleniciye devri ve arsa paylarının inşaattaki aşamaya göre yükleniciye (veya göstereceği kişilere) devri şeklinde olmak üzere dört farklı uygulaması yaygın olarak kullanılmakta olup, her birinde karşılıklı edimlerin ifası farklılık arz etmektedir (Durak, Yasemin; Arsa Payı Karşılığı Kat Yapım Sözleşmesi, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Özel Sayı, Cilt 1, yıl 2015, s. 214-215). Karşılıklı taahhütlerin ağır basması halinde klasik eser sözleşmesinin, taşınmaz devrinin ağırlık kazanmasında ise taşınmaz satış sözleşmesinin öne çıktığını görmek mümkündür(Y15.HD, 18.01.2020, 2020/766, 2021/65).Davaya konu olayda da taraflar arasında ... 47. Noterliğinin 20. 10. 2011 tarihli ve 33888 yevmiye Nolu düzenleme şeklinde gayrimenkul satış vaadi ve kat karşılığı inşaat sözleşmesi düzenlenmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 21.11.2007 gününde verilen dilekçe ile tapu iptali tescil istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 16.06.2010 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı ... vekili ve davalı ... vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Davacı, davalı arsa malikleri ile davalı yüklenici arasındaki arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca davalı arsa maliki ...’a bırakılan E-17 numaralı bağımsız bölümü ...Noterliğinde 19.03.1997 tarihinde re’sen düzenlenen satış vaadi sözleşmesi ile satın aldığını, davalı ...’a karşı edimlerini yerine getirdiğini, satış vaadi sözleşmesi ile davalı yüklenici kooperatife başvurduğunda kat irtifakı kurulduğunda taşınmazın davacı adına tescil edileceğine dair 25.07.1998 günlü ve 179 sayılı...
Noterliğinin 19/10/2015 tarih 10811 yevmiye numaralı düzenleme şeklinde taşınmaz satış vaadi ve arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili olarak feshine, davalıya bu sözleşme kapsamında devredilen 1910 ada 2 parsel ve 1909 ada 3 parsel sayılı taşınmazların tapularının her türlü ipotek, haciz ve diğer kısıtlamalardan ari ve arınmış şekilde iptal edilerek davacılar adına tesciline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı davaya cevap vermemiş, duruşmalarda vekil aracılığıyla davanın reddine karar verilmesi istemiştir....
Noterliğinin .... tarih ... yevmiye nolu ve ... tarih ... yevmiye nolu Düzenleme Şeklinde Satış Vaadi Ve Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmelerinin geriye etkili olarak feshine, davacıların haklı fesihten kaynaklanan haklarının saklı tutulmasına karar verilmesini talep ve dava etmiş, bu talebini duruşmada tekrarlamıştır. Davalı şirkete usulüne uygun tebligat yapılmış olup, davalı şirket vekilinin ibraz ettiği cevap dilekçesinde özetle; öncelikle davacıların tacir yada tüketici olmaması nedeniyle ihtilafın Asliye Hukuk Mahkemelerinde görülmesi gerektiğini, görev itirazında bulunduklarını, davaya konu edilen .... Noterliğinin ... tarih .... yevmiye nolu ve .... tarih ....yevmiye nolu Düzenleme Şeklinde Satış Vaadi Ve Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmelerinde taraf olmadıklarını, davacılardan ..., ..., ..., ...'...
Ancak arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmeleri uyarınca yüklenicinin ve temlik suretiyle onun alacaklarına halef olan tapu payı ya da bağımsız bölüm temlik alan 3. kişinin tapu payı ya da bağımsız bölüme hak kazanabilmesi için yüklenicinin, sözleşme gereği arsa sahibine karşı üstlendiği inşaat yapma edimini sözleşme ve ekleri, tasdikli proje ve ruhsatı ile imar mevzuatına uygun olarak tamamlayıp teslim etmiş olması zorunludur ....
İlçesi 262 ada 11 parsel sayılı taşınmazla ilgili olarak yüklenicinin arsa sahipleri ile yaptığı 20.04.2004 günlü 2915 yevmiye numaralı gayrimenkul satış vaadi ve kat karşılığı inşaat sözleşmesinde yükleniciye düşen 5 numaralı bağımsız bölümün satışı ile ilgili olarak davalı yüklenici ile ... Noterliğinin 02.06.2005 gün ve 4628 yevmiye sayısı ile taşınmaz satış vaadi sözleşmesi yaptığını, satış bedelinin 70.000,00 TL olduğunu, bu bedelin 65.000,00 TL'sinin ödendiğini, bakiye bedelin ise bağımsız bölümün teslim edildiğinde ödeneceği hususunda anlaşıldığını, davalı arsa sahiplerinin mülkiyetinde bulunan dava konusu bağımsız bölümün tapusunun verilmediğini ileri sürerek; tapu iptal ve tescil, 22.06.2010 tarihli ıslah dilekçesi ile de 2. kademede tazminat istemiştir....
Her ne kadar dava tarihi itibariyle yürürlükte bulunan 6502 Sayılı Yasa'nın 3/l bendi ile tüketici işlemi kapsamına eser sözleşmeleri alınmışsa da, somut olayda olduğu gibi arsasına karşılık bağımsız bölüm alacak olan arsa sahibinin ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket ettiğinden söz edilemeyeceği, amacının salt kişisel ihtiyaçları için kullanma, tüketme amacını aştığı, Yasa'nın 3/k maddesindeki "Tüketici" tanımına uymadığı anlaşılmaktadır. Bünyesinde taşınmaz satış vaadi ve inşaat sözleşmesi olan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinde, arsa sahibi açısından güdülen amaç kullanmak için konut edinmek değildir. Güdülen amaç, arsanın değerlenmesini sağlayacak yapının arsa üzerine yapılmasıdır. Bu nedenle arsa sahibinin arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzalarken güttüğü iş bu saikinin, 6502 Sayılı Yasa'da tanımlanan tüketicinin saikinden farklı olduğu gözden kaçırılmamalıdır....
Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerine konu işin üst düzey teknolojiyi gerektirmesi, sözleşme kapsamında taşınmaz satış vaadi ve inşaat sözleşmelerinin de bulunduğu nazara alındığında 6502 sayılı Kanunda kanun koyucunun salt kullanma ve tüketme amacına yönelik mutfak, dolap yaptırmak araç tamiri yapmak gibi dar kapsamlı eser sözleşmelerini kastettiği, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinin ise bu kapsamda olmadığının kabulü gerekir....
Noterliği 06.03.2017 tarih ve 1975 yevmiye nolu düzenleme şeklinde taşınmaz satış vaadi ve arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin yüklenici tarafından dava dışı Uytunlar İnşaat firmasına devrinin kararlaştırıldığı ve inşaatın yeni müteahhit tarafından tamamlandığı, bu suretle arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshinden vazgeçildiğinin kabulü gerektiği, bu devir sözleşmesinde inşaatı davalı yükleniciden devralan dava dışı yüklenicinin Edremit 1....
Davacı, 09.02.1995 tarihli arsa payı devri karşılığı inşaat yapım sözleşmesi gereğince 3826 parselde inşa olunan 1 nolu dubleks daireyi 22.06.2000 tarihli satış vaadi sözleşmesi ile satın alan ...'ten 18.08.2005 tarihli sözleşme ile temlik aldığını belirterek tapu iptal tescil isteğinde bulunmuştur. Gerçekten, dava konusu bağımsız bölüm S.S. ... Konut ... Kooperatifinin 25.03.2000 tarihli yönetim kurulu kararı ile kooperatifin 2.başkanı ...'e satılmasına dair verdiği karara istinaden anılan satış vaadi sözleşmesine konu edilmiştir. Gerek taşınmaz satış vaadi sözleşmesinin yapıldığı 22.06.2000 ve gerekse temlik sözleşmesinin yapıldığı 18.08.2005 tarihinde kooperatif ferdileşmeye gitmemiştir. Öte yandan, Yargıtay 11.Hukuk Dairesince onanarak 10.05.2005 tarihinde kesinleşen ......
