Somut olayımıza gelince; 492 Sayılı Harçlar Yasasında kira tesbit davalarında harcın aylık kira parasına göre mi, yoksa yıllık kira parasına göre mi hesap edileceğine dair bir açıklık bulunmamaktadır. 07.07.1965 tarih ve 5/5 Sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında, en kısa ve en az külfetli bir usul uygulanması, en az masraf yapılması ilkesinden hareket edilerek, aylık kira parası esas alınmak suretiyle görevli mahkemenin tayin edileceği kabul edildiğinden aylık kira parasının tesbitine ilişkin davalarda da aynı ilkelere dayanılarak aylık kira farkı üzerinden harç alınması gerekeceği sonucuna varılmıştır. Bu durumda, mahkemece aylık kira farkı üzerinden harç alınması gerekirken, fazla harca hükmedilmesi de hatalı olmuştur....
Bu sebeple taşınmazın tapu kaydında aile konutu şerhi bulunmasa bile o konut aile konutu özelliğini taşır (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 28/11/2019 tarih ve 2019/2- 318 Esas 2019/1238 Karar sayılı ilamı da bu yöndedir)....
ya satıldığını, davalı ... adına olan tapu kaydının iptali ile satış işlemi öncesinde olduğu gibi taşınmazın davalı eş adına tescilini ve taşınmazın tapu kaydına aile konutu şerhi konulmasını talep etmiştir. Aile konutu şerhi konulmasına yönelik istek maktu harca tabi ise de; tapu iptal ve tescil isteği taşınmazın aynına ilişkin olmakla değer ölçüsüne göre (nispi) harca tabidir. Nispi harçlarda karar ve ilam harcının dörtte biri işlem yapılmadan önce peşin ödenir (Harçlar Kanunu m. 28/a). Yargı işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe yargılamaya devam edilemez (Harçlar Kanunu m. 32). Tapu iptal ve tescil talebi yönünden dava dilekçesinde taşınmazın değeri 10.000 TL gösterilmiş, mahkemece maktu harçla dava görülmüştür. Oysa, mahkemece yapılan keşifle taşınmazın dava tarihi itibariyle değeri 127.557,00 TL olarak belirlenmiştir....
DELİLLER:Dava; tapu kaydı, ihtarname, kadastro tutanağı, keşif, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamı. GEREKÇE:Dava, kira bedelinin tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın reddine karar verilmesi üzerine davacılar vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmuştur. 6100 sayılı HMK'nın 355. maddesi gereğince; istinaf incelemesi, istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılır. Ancak, bölge adliye mahkemesi kamu düzenine aykırılık gördüğü takdirde bunu resen gözetir. Öncelikle belirtmek gerekir ki, kira parası, Borçlar Kanunu'nun 299. maddesinde yer alan, kira akdinin esaslı unsurlarındandır. Yine, kiralanan taşınmazın, niteliği itibarı ile çatılı(musakkaf) bulunması durumunda asıl olan, kira müddetinin sonunda da kira akdinin devam etmesidir. Ancak, kira parasına ilişkin olarak, tarafların ihtilafa düşmeleri halinde sözleşmede doğan bu boşluk, 18/11/1964 tarih 2/4 sayılı Yargıtay İnançları Birleştirme Kararı uyarınca hakim tarafından doldurulur....
A.Ş. hisselerinin devrinin önlenmesi için dava sonuna kadar ihtiyati tedbir şerhi işlenmesini, ... A.Ş.'nin dava konusu protokol tarihindeki hisse devirlerinin tespiti açısından şirket merkezinde keşfen bilirkişi incelemesi yapılmasını, İstanbul Şişli ilçesi, ... mahallesi,... ada, ... parsel, ... cilt no, ... sahifede kayıtlı,..., ... Cd. No:.., Şişli/İstanbul adresinde bulunan taşınmazın yarı hissesine tekabül eden hissesi üzerine dava sonuna kadar tedbir şerhi işlenmesini, dava konusu protokolde yer alan ... Hiz. A.Ş. ile yapılan kira sözleşmesine istinaden ödenen kira bedellerinin kiracıya yazı yazılarak taşınmaz kira bedellerinin dava sonuna kadar tedbiren mahkemece açtırılacak emanet banka hesabına yatırılması konusunda tedbir kararı verilmesini, ... plaka nolu aracın devrinin önlenmesi açısından tedbir kararı verilmesi ile taşıt sicil müdürlüğüne tedbir şerhi işlenmesini, davalı ... adına yatırılan kira bedelinin toplandığı ...A.Ş. Hasanpaşa Şubesindeki ... T.C....
Davalı yapılan yargılamada takibe konu kira akdinin geçersiz olduğunu, taraflar arasında takip dayanağı sözleşmenin imzalanmasından sonra beş yıllık kira 1.000.000,00 TL olduğu halde dayanak sözleşmede bir yıllık kira olarak yazıldığı hususu fark edilerek yeni bir sözleşme düzenlendiğini beyanla, 15/12/2019 başlangıç tarihli yıllık kira miktarının stopaj dahil 250.000,00 TL olarak düzenlendiği yazılı kira sözleşmesini dosyaya sunmuş, ayrıca bu sözleşmenin noter onaylı olduğunu ve taşınmazın tapu kaydına da şerh verildiğini bildirmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasının yapılan duruşması sonunda kurulan hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı ve davalılar tarafından istenilmekle, süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya incelendi, gereği düşünüldü: K A R A R Kadastro sırasında ... Köyü 130 ada 29 parsel sayılı 14.750 m2 yüzölçümündeki taşınmaz, senetsiz ve belgesizden tarla niteliği ile kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği nedeniyle ½ şer pay itibariyle davalılar ... ... ve ... ... adlarına tespit ve tescil edilmiştir.12.10.2001 tarihinde tapu kaydının beyanlar hanesine T.P.A.O lehine kira şerhi, 04.02.2005 tarihinde Tedaş lehine 31/b şerhi konulmuştur. Davacı ..., çekişmeli taşınmazın orman sayılan yerlerden olduğu iddiasıyla dava açmıştır. Hazine; taşınmazın devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olduğu savıyla davaya katılmıştır....
Öte yandan, şikayetçi 3. kişinin, 11.03.2015 tarihinde ihalesi gerçekleştirilen 2939 ada 7 sayılı parseldeki 40 numaralı bağımsız bölümün tapu kaydına aile konutu şerhi konulması için yaptığı başvuru üzerine, İstanbul Anadolu 13. Aile Mahkemesi'nin 11.02.2014 tarih ve 2012/1038 E., 2014/70 K. sayılı kararıyla talebin kabul edilerek, şikayete konu bağımsız bölümün kaydına TMK'nun 194. maddesi gereğince aile konutu şerhi konulmasına karar verilmiş olup, anılan kararın 17.12.2014 tarihinde kesinleştiği, ancak, şerhin, şikayetçi 3. kişi adına tapu siciline henüz işlenmediği görülmektedir. Bu durumda, şikayet tarihi olan 20.05.2015 tarihi itibariyle, taşınmazın tapu kaydına şikayetçi 3. kişi lehine henüz aile konutu şerhi konulmadığından, şikayetçinin şikayet hakkı bulunmamaktadır. Zira, şikayetçinin tasarruf işlemlerini yapabilmesi, aile konutu şerhinin tapu siciline şerh verilmesi şartına bağlı bulunmaktadır....
Kat 28 bağımsız bölüm numaralı taşınmazın davalı T3 adına olan tapu kaydının İPTALİ ile taşınmazın davalı T5 adına tapuya KAYIT ve TESCİLİNE, -Davacının aile konutu şerhi konulmasına ilişkin isteminin iş bu dosyadan tefriki ile ayrı esasa kaydına, iş bu dosyanın tefrik edilen dosya yönünden bekletici mesele yapılmasına, Mahkememizce taşınmazın kaydına konulan tedbir şerhinin karar kesinleşinceye kadar devamına, dair karar verilmiştir....
Olayda, kira sözleşmesinin yer aldığı kağıdın ayrıca, sözleşmenin tarafları dışında üçüncü kişilerin müşterek kefalet şerhini de içerdiği; inceleme elemanınca da, kira sözleşmesi için hesaplanan vergi yanında kefalet şerhi dolayısıyla hesaplanacak vergi için, aynı kağıtta yer alan kira sözleşmesinde gösterilen bedelin esas alınarak damga vergisi tarh edilmesinin önerildiği ve işlemin de bu öneri doğrultusunda tesis edildiği hususları tartışmasızdır....
