"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL KANUN YOLU: TEMYİZ Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay'ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ: Kadastro sonucu, .... Mahallesi çalışma alanında bulunan 123 ada 10 parsel sayılı 1.478,84 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, tapu kaydı nedeniyle davalı ... adına tespit ve tescil edilmiştir. Davacı ..., çekişmeli taşınmazın bir bölümünün yol olduğu iddiasına dayanarak, tapu iptali ve yol olarak tescil harici bırakılması istemiyle dava açmıştır. Mahkemece yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne, çekişmeli taşınmazın bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen bölümünün yol olarak terkinine karar verilmiş; hüküm, davalı ... tarafından temyiz edilmiştir....
Yukarıdaki yargısal ilkeler doğrultusunda somut olay incelendiğinde: Lehine geçit hakkı tesisi istenen; Aydın İli, Kuyucak İlçesi, Aydınoğlu Mahallesi 477 ada 5 parsel sayılı taşınmazın genel yollara çıkışının olmadığı ve mutlak bir geçit ihtiyacı içerisinde olduğu, yapılan keşif ve bilirkişi incelemelerinden anlaşılmıştır. Yargılama sırasında yapılan iki ayrı keşif ve bilirkişi incelemesinde; bu taşınmazı ve komşu taşınmazları gösteren en geniş pafta ile belirlenen tespitlere göre, lehine geçit hakkı tesisi istenen taşınmazın batı, güney ve kuzeyinin DSİ servis yolları ile çevrili olduğu, doğusunda ise 1 kilometre ötesinde dahi genel kadastral yol bulunmadığı anlaşılmıştır. Dosyadaki geniş krokili paftaya ve bilirkişi raporlarındaki tespitlere göre; taşınmazın doğu tarafında daha uzak mesafede bile geçit hakkı kurulabilecek herhangi bir kadastral yolun görülmediği belirlenmiştir....
Alternatif yol ile gösterilen 78,47 ve 134,63 m²lik alanlarda GEÇİT HAKKI TESİSİNE, fen bilirkişilerinin raporlarının kararın eki sayılmasına, -Tesis edilen geçit hakkının 4721 sayılı TMK'nın 748/3 maddesi gereğince, tapunun beyanlar hanesinde gösterilmesine, -Geçit hakkı bedeli olarak mahkememiz veznesine depo edilen 6.610,36 TL'nin, Samsun İli, Salıpazarı İlçesi, Karaman Mahallesi, 152 ada 2 parsel ve 152 ada 15 parsel sayılı taşınmaz sahibi olan dahili davalılara tapudaki paylarına göre karar kesinleştiğinde ödenmesine, -Davalı T3 ve davalı T10ye açılan davanın REDDİNE," karar verilmiştir....
Mahkemece, uzman bilirkişi raporunda (C) harfi ile gösterilen alternatif tercih edilerek 4486 parsel sayılı taşınmaz lehine, 4488 parsel sayılı taşınmazdan geçit ... kurulmasına ve tapuya tesciline karar verilmiştir. Hükmü, dava konusu 4488 parsel sayılı taşınmazın maliklerinden davalı ... ve ... temyiz etmiştir. 1- Yapılan yargılamaya, toplanan delillere ve tüm dosya içeriğine göre davalı ... ve ...’in aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir. 2- Türk Medeni Kanununun 748. maddesi gereğince doğrudan doğruya kanundan kaynaklanan geçit hakları tapu kütüğüne tescil edilmeksizin doğar. Fakat bunlardan sürekli olanlar varsa tapu kaydının beyanlar sütununda gösterilmesiyle yetinilmesi gerekir. Bu itibarla "geçit ... tesisine ve tapuya tesciline" şeklinde geçit yerinin taşınmazdan ayrılması anlamını verecek biçimde hüküm kurulması doğru değildir....
125 ada 106, 105, 104 ve 131 parsel sayılı taşınmazlardan geçit hakkı alınması gerektiğini, bu nedenle geçit hakkı tesis edilmesini talep ve dava etmiştir....
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ : Yerel Mahkemece 16/09/2022 tarihli karar ile "...1- Davanın KABULÜ ile; İstanbul ili Şile ilçesi Değirmençayırı mahallesi 1704 Ada 165 (eski 1982) Parsel lehine, aynı yerde kain 1704 ada 163 parsel ( eski 1988) ve 1704 ada 162 ( eski 1984) parsel sayılı taşınmazlar aleyhinde fen bilirkişisi AHMET BURAK ÖNER'in 19/01/2021 tarihli ek raporuna ekli krokide "B" ve "C" harfi ile gösterilen "B" harfi ile gösterilen 1988 parselde 37.82 m2 'nin "C" harfi ile gösterilen 1984 parselde 9 m2 alanın YOL OLARAK KULLANILMAK ÜZERE GEÇİT HAKKI TESİSİNE ve tapu sicilinde taşınmazların İRTİFAK SÜTUNUNA KAYDEDİLMESİNE, 2- Geçit hakkı bedeli olarak belirlenen ve mahkememiz veznesine davacı tarafça depo edilen 6.497,50 TL 'nin hisseler oranında 1704 ada 163 parsel ( eski 1988) ve 1704 ada 162 ( eski 1984) parsel sayılı taşınmaz maliklerine iş bu karar kesinleştiğinde talep halinde nemalarıyla birlikte ödenmesine," şeklinde karar verilmiştir....
Buna göre davalının tekrar beyanı alınarak fen bilirkişi raporu ve eki krokide gösterilen hangi seçenekten geçit verilmesini kabul ettiği açıklattırılmalı, 5 No'lu seçenekten geçit kurulmasını istediği takdirde bu seçenek üzerinden, 4 No'lu seçenekten geçit kurulmasını istemesi halinde ise bu seçenekte 2 numaralı parselden de geçilmesi gerektiğinden 2 No'lu parsel maliki de davaya dahil edilmek suretiyle ve yukarıda açıklanan ilkeler uyarınca fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesi de gözetilerek davacı taşınmazı yararına geçit hakkı kurulmalıdır. Geçit hakkı kurulacak güzergah belirlenince ziraatçi bilirkişiden ek rapor alınarak güncel geçit bedeli saptanmalı ve davacıya depo ettirilmeli, yargılama giderleri de davacı üzerinde bırakılmak suretiyle sonuca gidilmelidir. Değinilen bu yönler gözardı edilerek, yazılı olduğu şekilde davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün bozulması gerekmiştir....
Somut olayımıza gelince; Dosya arasında mevcut tapu kayıtlarına göre Denizli ili, Pamukkale ilçesi, Tekkeköy Mahallesi 8246 ada 5 parsel sayılı taşınmaz tarla niteliği ve 5.880,77 m2 yüzölçümü ile 1/2 payla davacılar adına tapuda kayıtlı olup taşınmazın genel yollara bağlantısı bulunmadığından mutlak geçit ihtiyacı içerisinde olduğu, mahallinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda alınan bilirkişi raporlarına göre 4 adet alternatif geçit güzergahının tespit edildiği, mahkemece bunlardan 4 nolu alternatif geçit güzergahı üzerinden davacılara ait 8246 ada 5 parsel sayılı taşınmaz lehine geçit hakkı tesis edildiği anlaşılmaktadır. Zorunlu geçit hakkının hukuki niteliği gereği leh ve aleyhine geçit tesisi istenen taşınmazların tapu siciline kayıtlı olmaları gerekir....
Bu haliyle geçit, kesintisizlik ilkesi göz ardı edilerek kurulmuş, açıkçası davacı 127 parsel genel yola bağlanmamıştır. Diğer yandan, Türk Medeni Kanununun 748/son maddesince kanundan kaynaklanan geçit haklarının tapu kütüğüne tescili zorunlu olduğundan bu tescil, sadece tapu kütüğünde kayıtlı olan taşınmazlar bakımından yapılabilir. Krokide (A) harfli ve orman olduğu anlaşılan bölüm tapu kütüğünde kayıtlı olmadığından her ne kadar mahkemece geçidin kütüğün beyanlar hanesine işlenmesine karar verilmişse de böylesine bir hükmün infaz olanağı yoktur. Ayrıca; Dairemizin yerleşik ilkesine göre, geçit istisnalar dışında en fazla 3 metre enindeki bir sahadan verilebileceğinden mahkemenin 5 metre eninde geçit kurması da uygulamaya uygun düşmemiştir. Geçit davalarında amaç, bir taşınmazın genel yola çıkışını sağlamak olduğundan davacıya en fazla 3 metre eninde geçit yerine 5 metre eninde geçit tanınması geçit davalarının amacına uygun düşmez ve kabul şekli bakımından bozmayı gerektirir....
Mahallesi 448 ada 54 parsel sayılı taşınmaz lehine; davalılar T9 T7 T6, T8 maliki olduğu Tokat İli, Zile İlçesi, Minareisağır Mahallesi, 448 ada 20 parsel sayılı taşınmaz aleyhine, fen bilirkişisi Metin Ünsal ve İsmail Taşdemir'in hazırladığı 08/01/2020 tarihli rapor ve krokisinde D harfi ile gösterilen yol genişliği 3 metre olan ve 649,70 metrekare alanda ZORUNLU GEÇİT HAKKI KURULMASINA ve TAPUYA TESCİLİNE," karar verilmiştir....
