Asıl sözleşmenin bir parçası hâline getirilmek amacıyla tahkim şartı içeren bir belgeye yollama yapılması hâlinde de tahkim sözleşmesi yapılmış sayılır. (4)Tahkim sözleşmesine karşı, asıl sözleşmenin geçerli olmadığı veya tahkim sözleşmesinin henüz doğmamış olan bir uyuşmazlığa ilişkin olduğu itirazında bulunulamaz. (5)Yargılama sırasında tarafların tahkim yoluna başvurma konusunda anlaşmaları hâlinde, dava dosyası mahkemece ilgili hakem veya hakem kuruluna gönderilir." HMK'nın 413. Maddesinde Tahkim itirazı aşağıdaki gibi düzenlenmeştir. "MADDE 413- (1) Tahkim sözleşmesinin konusunu oluşturan bir uyuşmazlığın çözümü için mahkemede dava açılmışsa, karşı taraf tahkim ilk itirazında bulunabilir. Bu durumda tahkim sözleşmesi hükümsüz, tesirsiz veya uygulanması imkânsız değil ise mahkeme tahkim itirazını kabul eder ve davayı usulden reddeder. (2) Tahkim itirazının ileri sürülmesi, tahkim yargılamasına engel değildir."...
Asıl sözleşmenin bir parçası hâline getirilmek amacıyla tahkim şartı içeren bir belgeye yollama yapılması hâlinde de tahkim sözleşmesi yapılmış sayılır. (4)Tahkim sözleşmesine karşı, asıl sözleşmenin geçerli olmadığı veya tahkim sözleşmesinin henüz doğmamış olan bir uyuşmazlığa ilişkin olduğu itirazında bulunulamaz. (5)Yargılama sırasında tarafların tahkim yoluna başvurma konusunda anlaşmaları hâlinde, dava dosyası mahkemece ilgili hakem veya hakem kuruluna gönderilir." HMK'nın 413. Maddesinde Tahkim itirazı aşağıdaki gibi düzenlenmeştir. "MADDE 413- (1) Tahkim sözleşmesinin konusunu oluşturan bir uyuşmazlığın çözümü için mahkemede dava açılmışsa, karşı taraf tahkim ilk itirazında bulunabilir. Bu durumda tahkim sözleşmesi hükümsüz, tesirsiz veya uygulanması imkânsız değil ise mahkeme tahkim itirazını kabul eder ve davayı usulden reddeder. (2) Tahkim itirazının ileri sürülmesi, tahkim yargılamasına engel değildir."...
Mahkemeye açılan bir davada eğer sözleşmede tahkim şartı varsa veya ayrı bir tahkim sözleşmesinin varlığı ileri sürülüyor ise davalı tarafından ilk itiraz olarak davaya hakemde bakılması gerektiği ileri sürülmelidir. Tahkim itirazında bulunulmaması halinde mahkemenin kendiliğinden tahkim itirazını gözetip görevsizlik kararı vermesi mümkün değildir. Dava konusu olayda davalı davaya cevap vermemiş, duruşmalara katılmamış olup, tahkim itirazında bulunmamıştır. Tahkim itirazının varlığı kabul edilse dahi yanlar arasında imzalanan sözleşmenin 38. maddesinde düzenlenen tahkim şartı kesin nitelikte diğildir. Tahkim iradesinin hiçbir tereddüte yol açmayacak şekilde kesin olması gerekir. Bazı haller dışında ihtilâfın mahkemelerde görüleceğine dair açıklama kesin bir tahkim iradesini ortaya koymamaktadır. Bu durumda mahkemece verilen görevsizlik kararı usul ve yasaya uygun görülmemiştir. Yapılacak iş davanın esasının incelenerek sonucuna uygun karar vermekten ibarettir....
Hakem önündeki yargılamada davacı vekili cevap dilekçesinde, davacının işbu iptal davasında ileri sürdüğü iptal sebeplerinin, tahkim yargılama sürecini uzatmaya ve müvekkilinin alacağının tahsilini geciktirmeye yönelik sebepler olduğunu, tahkim şartı içeren sözleşme maddesinin geçerli olduğunu, tahkim yargılaması başlatılmadan önce karşı tarafa bir çok kez ihtarname çekilerek talepte bulunulduğunu, ancak karşı tarafın ısrarla tahkim koşulu ileri sürerek edimini yerine getirmekten kaçındığını, duruşmalar sırasında tahkim koşulunun geçersiz olduğuna dair bir iddia ileri sürmediğini, sözleşmenin 15. maddesinde kararlaştırılan tahkim şartının açık bir düzenleme olup sözleşmeden kaynaklanan tüm ilgili mali ve hukuki ihtilafların tahkim usulüne göre çözüleceğinin belirtildiğini, tahkim usulünün açıkça düzenlendiğini, tahkim şartının içerik olarak herhangi bir koşula bağlı olmadığını, hakemdeki yargılama boyunca da böyle bir savunma ileri sürülmediğini, müvekkilinin iş bu davayı açmadan önce karşı...
İnşaat arasındaki tahkim anlaşmasının yazılı olduğunu, tahkim anlaşmasının şekli anlamda geçerli olduğunu, tahkim anlaşmasının maddi geçerliliğinin ise New York Konvansiyonu m. 5/ 1-a gereği hakem kararının verildiği ülke hukukuna belirlenmesi gerektiğini, hakem kararının İsviçre'de tesis edildiğini bu nedenle tahkim anlaşmasının maddi geçerliliğinin İsviçre hukukuna göre belirlenmesinin gerektiğini, tahkim anlaşmasında, Ana Şirket Garantisi'nden doğacak uyuşmazlıkların Cenevre Milletlerarası Tahkim Divanı'nın usul kuralları uyarınca çözüme kavuşturulacağı yönünde bir ifade geçiyor olsa da davalı tarafça uyuşmazlığın, MTO tahkim kurallarına göre çözümlenmesine itiraz edilmediğini, hakem kararında tahkim anlaşmasında yer alan bu ifadenin davalı tarafından tartışma konusu yapılmadığını, tahkim anlaşması uyarınca yetkilendirilen hakem heyetinin yetkili olduğunu, tahkim anlaşmasının geçerli olduğunu, kaldı ki davalı ......
İline tarafların talebi ile duruşma için gidilmiştir”, açıklamasının yazıldığı, diğer bölümlerde ise, tahkim yargılamasının sulh nedeniyle sonlandırıldığı belirtilerek, 15.01.2022 tarihli sulh protokolü aynen karara geçirildiği, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 439 uncu maddesi uyarınca iptal davasının tahkim yeri Bölge Adliye Mahkemesinde açılacağı, 6100 sayılı Kanun'un 425 inci maddesi uyarınca hakem veya hakem kurulunun tahkim yeri dışında toplanabileceği, duruşma ve keşif gibi benzeri işler yapabileceğinin düzenlendiği, bu düzenlemenin tahkim yerinin dışında duruşma vb. işlemler yapıldığında belirlenen tahkim yerinin değişmeyeceği anlamına gelmekte olduğu, tahkim yeri dışında başka yerde duruşma yapılması, duruşmanın veya keşfin yapıldığı yere tahkim yeri sıfatı kazandırmayacağı, karar başlığında tahkim yeri olarak ... ibaresinin eklenmesinin ... İlinin tahkim yeri olduğunu göstermeyeceği, bu ibarenin ...'...
Tahkim anlaşması veya tahkim şartındaki uyuşmazlığın hakem veya hakemler kurulunca çözümlenmesine ilişkin irade beyan ve açıklaması tahkim şartı sözleşmesinin temel unsurudur. (HMK m. 412). Tahkim şartı veya anlaşmasının geçerli olabilmesi için tarafların tahkim iradesini açıkladıkları tahkim şartı ya da sözleşmede tartışma ve karışıklığa neden olmayacak biçimde açık ve kesin olarak belirtmiş olmaları zorunludur. Dairemiz ve yerleşik Yargıtay içtihatlarında geçerli bir tahkim şartı varlığı veya tahkim anlaşmasının geçerli sayılabilmesi için uyuşmazlığın kesin olarak hakemde çözüleceğinin kararlaştırmış olması gerektiği kesin iradeyi ortadan kaldıran ya da zayıflatan kayıtların tahkim sözleşmesi veya şartını geçersiz-hükümsüz kılacağı kabul edilmektedir. Taraflar sözleşmeden kaynaklanan uyuşmazlıkların tümünün tahkim yoluyla çözülebileceğini kararlaştırabilecekleri gibi sadece bir bölümünün tahkim yoluyla çözülebileceğini de kararlaştırabilirler....
Sözleşme ilişkisi yanlar arasında çekişmesiz olup uyuşmazlık, davalının cevap dilekçesini süresinde ibraz edip etmediği, süresinde ibraz edilmiş olması durumunda, geçerli bir tahkim itirazının bulunup bulunmadığı, sözleşmede kararlaştırılan tahkim şartının geçerli olup olmadığı noktasında toplanmıştır. Tahkim yoluna gidilebilmesi için tarafların tahkim sözleşmesi yapmaları ya da düzenledikleri sözleşmede tahkim şartına yer vermeleri gerekir. Tahkim anlaşması veya tahkim şartındaki uyuşmazlığın hakem veya hakemler kurulunca çözümlenmesine ilişkin irade beyan ve açıklaması tahkim şartı sözleşmesinin temel unsurudur. (HMK m. 412). Tahkim şartı veya anlaşmasının geçerli olabilmesi için tarafların tahkim iradesini açıkladıkları tahkim şartı ya da sözleşmede tartışma ve karışıklığa neden olmayacak biçimde açık ve kesin olarak belirtmiş olmaları zorunludur....
Tahkim sözleşmesi, tarafların iradesine tabi olan uyuşmazlıklar için mümkündür (6100 sayılı HMK m. 408/I). Başka bir deyişle, tarafların dava konusu üzerinde kabul veya sulh yolu ile serbestçe tasarruf edemeyecekleri hallerde, tahkim mümkün değildir. Örneğin, boşanma ve ayrılık davaları, iflas davaları ve çekişmesiz yargı işleri için tahkim sözleşmesi yapılamaz. Aynı şekilde taşınmaz mallar üzerindeki ayni haklardan veya iki tarafın iradelerine tabi olmayan işlerden kaynaklanan uyuşmazlıklar tahkimin konusu olamaz (HMK m. 408/I). Tahkim yoluna gidilebilmesi için tarafların tahkim sözleşmesi yapmaları ya da düzenledikleri sözleşmede tahkim şartına yer vermeleri gerekir. Tahkim anlaşması veya tahkim şartındaki uyuşmazlığın hakem veya hakemler kurulunca çözümlenmesine ilişkin irade beyan ve açıklaması tahkim şartı sözleşmesinin temel unsurudur. (HMK m. 412)....
Asıl sözleşmenin bir parçası hâline getirilmek amacıyla tahkim şartı içeren bir belgeye yollama yapılması hâlinde de tahkim sözleşmesi yapılmış sayılır. (4) Tahkim sözleşmesine karşı, asıl sözleşmenin geçerli olmadığı veya tahkim sözleşmesinin henüz doğmamış olan bir uyuşmazlığa ilişkin olduğu itirazında bulunulamaz. (5) Yargılama sırasında tarafların tahkim yoluna başvurma konusunda anlaşmaları hâlinde, dava dosyası mahkemece ilgili hakem veya hakem kuruluna gönderilir." 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 413. maddesi gereğince; ''(1) Tahkim sözleşmesinin konusunu oluşturan bir uyuşmazlığın çözümü için mahkemede dava açılmışsa, karşı taraf tahkim ilk itirazında bulunabilir. Bu durumda tahkim sözleşmesi hükümsüz, tesirsiz veya uygulanması imkânsız değil ise mahkeme tahkim itirazını kabul eder ve davayı usulden reddeder. (2) Tahkim itirazının ileri sürülmesi, tahkim yargılamasına engel değildir."...
