Dava, kambiyo senetlerinden kaynaklanan menfi tespit davasıdır. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 39. maddesi uyarınca " Yanılma, aldatma sebebiyle ya da korkutma sonucunda sözleşme yapan taraf, yanılma veya aldatmayı öğrendiği ya da korkutmanın etkisinin ortadan kalktığı andan başlayarak bir yıl içinde sözleşme ile bağlı olmadığını bildirmez veya verdiği şeyi geri istemezse sözleşmeyi onamış sayılır. Aldatma veya korkutmadan dolayı bağlayıcılığı olmayan bir sözleşmenin onanmış sayılması, tazminat hakkını ortadan kaldırmaz" hükmüne yer verilmiştir. Hak düşürücü süre, hakim tarafından re'sen dikkate alınması gereken dava şartlarındandır....
Dairenin yerleşik uygulamasına göre, yanılma (hata), aldatma (hile), korkutma (ikrah) her türlü delille ispat edilebileceği gibi iptal hakkının kullanılması hiç bir şekle bağlı değildir....
Hakimler ve Savcılar Kurulu'nun 01/09/2021 tarihinden itibaren uygulanacak 02.06.2021 tarihli ve 431 sayılı kararı ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk ve Ceza Daireleri arasında yapılan iş bölümü kararına göre, uyuşmazlık konusu olan "Aşırı yararlanma, yanılma, aldatma ve korkutma gibi iradeyi sakatlayan sebeplere (TBK m. 28, 30 ila 39) dayanılarak açılmış tapu iptal davaları sonucu verilen hüküm ve kararların" yine "... muris muvazaası olarak adlandırılan hukuksal nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemli davaları sonucu verilen hüküm ve kararların" istinaf incelemesinin İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 1. ve 2. Hukuk Dairesine ait bulunduğu anlaşılmakla, dava dosyasının görevli daireye gönderilmesine dair aşağıdaki şekilde karar verilmiştir. KARAR: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere ; Dosyanın istinaf incelemesi için görevli İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davası sonunda, yerel mahkemece davanın reddine ilişkin olarak verilen karar davacı tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ...' ın raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü; -KARAR- Dava, hile hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir....
TBK' nun 39. maddesinde; "Yanılma veya aldatma sebebiyle ya da korkutulma sonucunda sözleşme yapan taraf, yanılma veya aldatmayı öğrendiği ya da korkutmanın etkisinin ortadan kalktığı andan başlayarak bir yıl içinde sözleşme ile bağlı olmadığını bildirmez veya verdiği şeyi geri istemezse, sözleşmeyi onamış sayılır. Aldatma veya korkutmadan dolayı bağlayıcılığı olmayan bir sözleşmenin onanmış sayılması, tazminat hakkını ortadan kaldırmaz." şeklinde hüküm altına alınmıştır. 6098 s. TBK' nun 611. maddesinde; "Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, bakım borçlusunun bakım alacaklısını ölünceye kadar bakıp gözetmeyi, bakım alacaklısının da bir malvarlığını veya bazı malvarlığı değerlerini ona devretme borcunu üstlendiği sözleşmedir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL Taraflar arasında görülen tapu iptal ve tescil davası sonunda, yerel mahkemece davanın, reddine ilişkin olarak verilen karar davacı vekili tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ... 'in raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü; -KARAR- Dava, hile (aldatma) hukuksal nedenine dayalı tapu iptal ve tescil isteğine ilişkindir....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Y A R G I T A Y K A R A R I Dava, yanılma ve aldatma hukuksal nedenlerine dayalı tapu iptal ve tescile ilişkindir. Davanın bu niteliğine göre, inceleme görevi Yargıtay 1. Hukuk Dairesinindir. Ancak 11.04.2015 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 2797 Sayılı Yargıtay Kanunu'nun 6644 sayılı Kanun ile değiştirilen 60. maddesinin üçüncü fıkrası gereğince dosyanın gerekli inceleme yapılmak üzere Hukuk İşbölümü İnceleme Kurulu'na gönderilmesine, 15.03.2016 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Özkaya, Yanılma, Aldatma, Korkutma Davaları,sayfa, 437-438) Sözleşmeyle bağlı olmadığı bildirimi, sözleşmeyi kesin olarak geçersiz hale getiren bozucu yenilik doğurucu ”inşai” bir haktır( ... Özkaya, Yanılma, Aldatma, Korkutma Davaları,sayfa, 436-437). Bu niteliği itibariyle de, şarta bağlı tutulamaz ve bu bildirimden dönülemez. İrade açıklaması, karşı tarafın hakimiyet alanına ulaştığı anda istenen sonucu kendiliğinden doğurmaya yeterlidir. Ayrıca bir iptal davası açmaya, dolayısıyla iptali dava yoluyla ileri sürmeye gerek yoktur." ( Prof. Dr. ... Eren Bonçlar Hukuku Genel Hükümler 18.Baskı. 412 vd. Sayfalar) . Yargıtay 19. Hukuk Dairesinin 2012/6338Esas, 2012/11554Karar sayılı, 11.7.2012 günlü Kararında da, “B.K 31 madde hükmü uyarınca ikrah ile akit yapmak zorunda kalan kişi, iptal hakkını bir yıllık hak düşürücü süre içinde kullanmak zorunda olup, bu beyanın bir yıllık hak düşürücü süre dolmadan karşı tarafın hakimiyet alanına ulaşması gerekir....
TBK'nun 36. maddesi uyarınca taraflardan biri diğerini aldatma sonucu bir sözleşme yapmışsa yanılması esaslı olmasa bile sözleşme ile bağlı olmayacağı düzenlenmiştir. Hilenin sözleşmeyi sakatlayabilmesi için bazı şartların bulunması gerekir. Öncelikle bir aldatma olmalıdır. Aldatma kural olarak sözleşmenin karşı tarafından yapılır ve bu aldatma sayesinde hileye uğrayan tarafın gerçek iradesi bertaraf edilerek kötü bir amaca ulaşmak için sözleşme yapılması sağlanır. Hile bazan sözleşmenin tarafından değil, üçüncü bir kişiden gelebilir. Eğer, üçüncü kişinin hilesi de iradeyi sakatlamış, sözleşme yanıltma sonucu yapılmışsa üçüncü kişinin bu davranışı da sözleşmenin hile sebebiyle iptali için yeterlidir. Ancak, Borçlar Kanunu'nun 36/2. maddesi gereğince, üçüncü kişi tarafından yapılan hileyi diğer taraf bilmiyor ya da bilmesi gerekmiyorsa sözleşme yapan kişi hileye rağmen sözleşmenin feshini isteyemez....
Bu duruma göre, hilenin varlığından ve hile ile bir sözleşmenin sakatlanmasından söz edebilmek için, hilenin sözleşmenin tarafları arasında yapılmış olması gerekir. Bundan dolayıdır ki, aldatma kural olarak sözleşmenin karşı tarafından yapılır ve bu aldatma sayesinde hileye uğrayan tarafın gerçek iradesi bertaraf edilerek kötü bir amaca ulaşmak için sözleşme yaplması sağlanır. Hile, üçüncü kişi tarafından yapılmışsa, üçüncü kişinin amacı taraflardan birinin hilenin varlığını bilse idi yapmayacağı sözleşmenin yapılmasını sağlamak olduğundan önemli değildir. Somut olayda; bağımsız bölüm satış sözleşmesi davalı ile dava dışı üçüncü kişi... arasında düzenlendiğinden bu hukuki işlemin tarafı olmayan davacı hile savına dayanamaz. Ancak dava konusu taşınmazın satış bedelini kendisinin ödediğini kanıtlarsa, davalıya karşı açacağı davada satış bedelinin istirdadını isteyebilir....
