Tellallık (simsarlık) sözleşmesi mülga 818 sayılı Borçlar Kanununun 404-409 maddeleri, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunun 520-525 maddeleri arasında düzenlenmiştir. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunun 520/1. maddesinde simsarlık sözleşmesi "...simsarın taraflar arasında bir sözleşme kurulması imkanının hazırlanmasını veya kurulmasına aracılık etmeyi üstlendiği ve bu sözleşmenin kurulması halinde ücrete hak kazandığı sözleşmedir" şeklinde tanımlanmıştır. Bu hüküm, mehaza uygun olarak, "Simsarlık, simsarın bir ücret karşılığında, ya diğer tarafa bir sözleşmenin kurulması fırsatını göstermeyi ya da ona bir sözleşme görüşmesi için aracılık etmeyi borçlandığı bir sözleşmedir" şeklinde anlaşılmalıdır. Simsarlık sözleşmesinin unsurları şu şekildedir: a) Simsarlık ilişkisinin tarafları simsar ile iş sahibidir ve simsar, iş sahibi için, konusu özel olarak belirlenmiş bir vekalet edimi üstlenmiştir....
İNCELEME VE GEREKÇE Dava, simsarlık sözleşmesi kapsamında davalıya yapılan avans ödemesinin istirdadı istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince yapılan yargılama sonucunda davanın kaubulüne karar verilmiş; bu karara karşı, davalı vekilince, yasal süresi içinde istinaf başvurusunda bulunulmuştur. İstinaf incelemesi, HMK'nın 355. maddesi uyarınca, ileri sürülmüş olan istinaf nedenleriyle ve kamu düzeni yönüyle sınırlı olarak yapılmıştır. TBK'nın 520/3. maddesinde simsarlık sözleşmesinin yazılı şekilde yapılması gerektiği belirtilmiş olup yazılı şeklin unsurlarının mevcut olup olmadığının genel hükümlere göre belirlenmesi gerekir. TBK'nın 14. maddesi uyarınca, sözleşmede tarafların imzalarının bulunması şarttır. Diğer yandan, bu belgenin simsarlık sözleşmesi sayılabilmesi için simsarlık sözleşmesinin asli unsurlarını da içermesi gerekir....
İNCELEME VE GEREKÇE Dava, simsarlık sözleşmesinden kaynaklanan alacağın tahsili amacıyla başlatılan takibe yönelik itirazın iptali istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince yapılan yargılama sonucunda davanın reddine, karar verilmiş; bu karara karşı, davacı vekilince, yasal süresi içinde istinaf başvurusunda bulunulmuştur. İstinaf incelemesi, HMK'nın 355. maddesi uyarınca, ileri sürülmüş olan istinaf nedenleriyle ve kamu düzeni yönüyle sınırlı olarak yapılmıştır. Davacı, emlak komisyoncusu olarak çalıştığını ve davalılardan T5 ait taşınmazın satışı için davalı T4 ile sözlü olarak anlaşıldığını, taşınmazın alıcısı olan diğer davalı ile görüşülerek satış konusunda aracılık edildiğini ve simsarlık ücretine hak kazanıldığını ileri sürerek, simsarlık ücretinin tahsili amacıyla takip başlatmıştır. Simsarlık ücret alacağının doğması için öncelikle geçerli bir simsarlık sözleşmesinin bulunması gerekir....
Asliye Ticaret Mahkemesince, uyuşmazlığın telalık (simsarlık) sözleşmesinden kaynaklandığı ve bunun TTK 4 anlamında ticari iş olmadığı, Asliye Hukuk Mahkemesinin görevli olduğu gerekçesiyle görevsizlik yönünde hüküm kurmuştur. Asliye Hukuk Mahkemesince, uyuşmazlık konusu alacağın davacının ticari faaliyetinden kaynaklandığı gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiştir 6098 sayılı TBK’nın 532 vd maddelerindeki düzenlemeye göre komisyon sözleşmesi “ücret karşılığında kendi adına ve vekalet verenin hesabına kıymetli evrak ve taşınırların alım satımını üstlendiği sözleşmedir.” Aynı yasanın 520–525 maddelerinde düzenlenen simsarlık sözleşmesi ise “simsarın (tellalın), taraflar arasında bir sözleşme kurulması imkanını hazırlamasını veya kurulmasına aracılık etmeyi üstlendiği ve bu sözleşmenin kurulması halinde ücrete hak kazandığı sözleşmedir. Simsar, ancak yaptığı faaliyet sonucunda sözleşme kurulursa ücrete hak kazanır”....
Tellallık (simsarlık) sözleşmesinden doğan hukuk davaları ise, TTK'nın 4. maddesi anlamında ticari dava sayılmamıştır. Somut olayda, taraflar arasındaki uyuşmazlığın, emlak satışına yapılan aracılık karşılığında sözleşme ile kararlaştırılan ücretten kaynaklandığı anlaşılmaktadır. Buna göre taraflar arasında 6098 sayılı TBK’nın 520 vd. maddelerinde düzenlenen simsarlık (tellâllık) sözleşmesi bulunmaktadır. TTK'nın 4. maddesi anlamında ticari iş sayılmayan tellallık sözleşmesinden kaynaklanan uyuşmazlığın, ... 6. Asliye Hukuk Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri gereğince ... 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE 29.02.2016 gününde oy birliğiyle karar verildi....
Asliye Ticaret Mahkemesi ise, uyuşmazlığın tellalık (simsarlık) sözleşmesinden kaynaklandığı ve bunun T.T.K.'nun 4. maddesi anlamında ticari iş olmadığı, Asliye Hukuk Mahkemesinin görevli olduğu gerekçesiyle görevsizlik yönünde hüküm kurmuştur. 6098 sayılı TBK’nın 532 vd maddelerindeki düzenlemeye göre komisyon sözleşmesi, ücret karşılığında kendi adına ve vekalet verenin hesabına kıymetli evrak ve taşınırların alım satımını üstlendiği sözleşmedir. "Aynı Kanunun 520–525 maddelerinde düzenlenen simsarlık sözleşmesi ise " simsarın(tellalın), taraflar arasında bir sözleşme kurulması imkanını hazırlamasına veya kurulmasına aracılık etmeyi üstlendiği ve bu sözleşmenin kurulması halinde ücrete hak kazandığı sözleşmedir. Simsar, ancak yaptığı faaliyet sonucunda sözleşme kurulursa ücrete hak kazanır". TTK'nun 4/1-c. maddesine göre, tarafların tacir olup olmadıklarına bakılmaksızın komisyon sözleşmesinden (532-545 maddeler) doğan hukuk davaları ticari dava sayılır....
GEREKÇE : Dava, simsarlık sözleşmesine dayalı olarak verilen kaporanın iadesi davasıdır. İstinafa gelen uyuşmazlık temelde, görevin hangi mahkemeye ait olduğu noktasındadır. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun(TKHK)'un 3/1 maddesinin (k) bendinde ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden gerçek veya tüzel kişi, tüketici; (l) bendinde ise mal veya hizmet piyasalarında kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere ticari veya mesleki amaçlarla hareket eden veya onun adına ya da hesabına hareket eden gerçek veya tüzel kişiler ile tüketiciler arasında kurulan, eser, taşıma, simsarlık, sigorta, vekâlet, bankacılık ve benzeri sözleşmeler de dâhil olmak üzere her türlü sözleşme ve hukuki işlem, tüketici işlemi olarak tanımlanmıştır. TKHK'un 73/1. Maddesinde de, tüketici işlemleri ile tüketiciye yönelik uygulamalardan doğabilecek uyuşmazlıklara ilişkin davalarda tüketici mahkemelerinin görevli olduğu düzenlenmiştir....
Satın aldığı takdirde satış bedelinin %3+KDV'si, kiralamalarda ise kira bedelinin %12+KDV'sinin hizmet bedeli olarak davacıya ödeneceğinin taahhüt edildiğinin anlaşıldığı, davacı tellalın, davalıya taşınmazı gösterdiği, davalı, davacı ile yaptığı sözleşmeyi ortadan kaldırmadan, 1 yıl içerisinde davacı tarafından gösterilen taşınmazı, mülk sahiplerinden kiraladığının anlaşıldığı, davacının yer göstermesi ve davalı tarafından aynı taşınmazın kiralanması ile davacının simsarlık görevinin yerine getirmiş olması nedeniyle sözleşmede belirlenen ücrete hak kazanmış olacağının kabulü gerektiğinden, davalı tarafından dosyaya sunulan kira sözleşmesine göre taşınmazı aylık 10.000 TL'ye kiraladığının anlaşıldığı, Her ne kadar taraflar arasında yapılan Gayrimenkul Gösterme ve Hizmet Sözleşmesinde aylık kira bedeli 17.000 TL olarak belirlenmiş ise de taşınmazın 10.000 TL'ye kiralanmış olması, bilirkişi raporu ile taşınmazın 10.000- 12.000 TL'ye kiralanacağı yönündeki görüşü nazara alınarak 10.000 TL...
Tüm dosya kapsamı, toplanan deliller, tanık beyanları ve bilirkişi raporu hep birlikte değerlendirildiğinde; taraflar arasındaki uyuşmazlığın davalılara finans kurumları tarafından sağlanan kredi limit artışlarının davacı tarafından simsarlık faaliyetleri sonucu olup olmadığı ve davacının simsarlık ücretine hak kazanıp kazanmadığı noktasında toplandığı anlaşılmış olup; tarafların ticari defter ve kayıtlarının usulüne uygun olarak tutulduğu ve lehlerine delil vasfına haiz olduğu, davacı tarafından davaya konu alacağın sözlü anlaşmaya istinaden verilen hizmete ilişkin olduğunun iddia edildiği, Davalı şirketlerin defterlerine göre Davacı ... ile borç/alacak bakiyesinin bulunmadığı, taraflar arasında yazılı bir simsarlık sözleşmesi bulunmadığı, simsarlık sözleşmesinin bir şekle tabi olmadığı, davacının 2017 yılından itibaren simsar olarak görev yaptığı, kendisine 2019 yılı Şubat ayına kadar aylık danışmanlık ücreti ödendiği, somut olayda davacının ücrete hak kazanabilmesi için kredi sözleşmelerinin...
A.Ş. arasında 14.12.2016 tarihli iki adet simsarlık sözleşmesinin geçerli olduğu, 14.12.2016 tarihli simsarlık sözleşmeleri bakımından davacı ... A.Ş.'nin simsarlık vazifesini yerine getirmiş olduğu, Davalı ... A.Ş. ile dava dışı ... Ltd. Şti. arasında organik bağ olduğunun herhangi tereddüde mahal vermeyecek açıklıkta olduğu, Aralarında bulunan organik bağ dolayısıyla davalı ... A.Ş.'nin dava dışı ... Ltd. Şti.'nin bağımsız bir tüzel kişilik olduğu, dolayısıyla ... Ltd. Şti. tarafından imzalanan sözleşme bakımından kendilerinin hukuki anlamda sorumlu tutulamayacağı yönündeki iddiasının hukuken kabule şayan olmadığı, Davalı ... A.Ş. ile dava dışı ... Ltd. Şti. arasındaki sarih organik bağ dolayısıyla ... Ltd. Şti. ile dava dışı .... arasında imzalanan sözleşme bakımından davacı ... A.Ş.'nin simsarlık sözleşmesinden doğan ücrete hak kazanmış olduğu, Davalı ... A.Ş.'...
