İŞ MAHKEMESİ TARİHİ : 04/08/2021 NUMARASI : 2020/475 ESAS - 2021/856 KARAR DAVA KONUSU : Tespit (Sendika Kanunlarından Kaynaklanan) KARAR : GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; T.C. Aile, T5 Hizmetler Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğü'nün 18.08.2020 tarihinde tebellüğ edilen, 12.08.2020 tarih ve 74038328- 553.02- E 1785178 sayılı yazısı ile Birleşik Metal İş Sendikasının davacı şirketeait işyerinde Toplu İş Sözleşmesi yapmaya yetkili olduğuna dair kararının iptali ile sendikanın, davacı şirkete ait işyerinde Toplu tş Sözleşmesi yapma yetkisinin bulunmadığına ve bu hususda verilen yetkinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir. CEVAP: Davalı T5 vekili cevap dilekçesinde özetle; 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 41. maddesinin 7....

İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.” şeklindeki düzenleme uyarınca davacı tarafın işyerinin enerji iş kolunda yer almadığı, genel işleri iş koluna girdiği yönündeki itirazının dikkate alınmayacağı, başvuru tarihi itibari ile davalı sendikanın davacıya ait işyerinde toplu iş sözleşmesi yapmak için yeterli çoğunluğa sahip olduğu bu nedenle davanın reddi gerekirken davacıya ait işyerinin enerji işkoluna girdiği yönünde açıklamalar yapılarak red kararı verilmesi sonuca etkili görülmediğinden, davacının temyiz itirazlarının reddiyle sonucu itibariyle doğru olan kararın bu değiştirilmiş gerekçeyle ONANMASINA, 29.09.2016 gününde oybirliği ile karar verildi. ......

Ancak 2821 sayılı Kanun'a göre de, toplu iş sözleşmesi yapılmamışsa veya sona ermişse, bu haktan sadece yetki belgesi alan sendikalar yararlanmaktadır(SUR, Melda: İş Hukuku Toplu İlişkiler, ... 2006 s. 118). 6356 sayılı Kanun'un 18. maddesine ilişkin gerekçede de, üyelik ve dayanışma aidatında kaynakta kesme yönteminin, yetkili işçi sendikasının işverene yapacağı yazılı talebe bağlandığı hususu belirtilmiştir. 09.07.2013 tarihinde yürürlüğe giren “Sendika Üyeliğinin Kazanılması ve Sona Ermesi ile Üyelik Aidatının Tahsili Hakkında Yönetmelik” in dokuzuncu maddesinin ikinci fıkrasında da “İşyerinde uygulanan toplu iş sözleşmesinin tarafı olan işçi sendikası veya toplu iş sözleşmesi yapılmamışsa ya da sona ermişse yetki belgesi alan işçi sendikası, aidatların işçilerin ücretlerinden kesilmesi için işverene yazılı talepte bulunur” düzenlemesi yer almaktadır....

Nitekim uygulamada da, alt işveren tarafından toplu iş sözleşmesi bağıtlansa dahi, hizmet alım sözleşmeleri ve kamu ihale mevzuatı sebebiyle, idarece fiyat farkının temini söz konusu olamadığından, işçilerin toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan haklarının akim kaldığı müşahade edilmektedir....

Dairenin çoğunluk görüşü ile yerel mahkeme kararı “Toplu İş Sözleşmesinden doğan hakların ihlâli durumunda ortaya çıkacak hak uyuşmazlığının eda davasına konu yapılabileceği, eda davasının özelliği toplu iş sözleşmesinden doğan hakların taraflardan her birince yerine getirilmemesi halinde açılabilmesi olduğu, bununla beraber, eda davası çoğu kez toplu iş sözleşmesinin normatif hükümlerinin işveren tarafından ihlali ya da inkarı halinde hakkı ihlal veya inkar edilen işçiler tarafından açılabileceği, 6356 sayılı Yasanın 26. maddesi uyarınca ...lar çalışma hayatından, mevzuattan örf ve adetten doğan uyuşmazlıklardan işçi ve işverenleri temsilen; ...lar, yazılı başvuruları üzerine iş sözleşmesinden ve çalışma ilişkisinden doğan hakları ile sosyal güvenlik haklarında üyelerini de mirasçılarını temsilen dava açmak ve bu nedenle açılmış davada davayı takip yetkisine sahip olduğu, toplu iş sözleşmesinin normatif hükümlerinin yorumuna ilişkin davaların ise 6356 sayılı Yasanın 53. maddesinin birinci...

üye olamayacakları gibi yeni sendika kuramayacakları tartışmasız ise de genel olarak yasa koyucu tarafından "önceden izin almaksızın serbestçe" kurulması benimsenen sendikaların, kuruluş koşullarının yokluğu durumunda dahi kapatılması yetkisinin yargı yerine tanındığı, 4688 sayılı Kanun'un 15. maddesine aykırı olarak emniyet hizmetleri sınıfına mensup kamu görevlilerince kurulmak istenilen ve kısa adı "Emniyet-Sen" olan sendikanın kuruluşuna ilişkin belgelerin Ankara Valiliğine verilmesinden sonra Valilikçe, adı geçen Sendikanın faaliyetinin durdurulmasına yönelik olarak bir ay içinde iş mahkemesine başvurulmadığından 4688 sayılı Kanun'un 15. maddesine aykırı da olsa önceden izin almaksızın serbestçe kurularak tüzel kişilik kazanmış olan bir sendikanın, mahkeme kararı olmadan faaliyetine son verilmesine ya da tüzel kişiliğin yok hükmünde kabulüne ve buna bağlı olarak üyelerinin sendikal faaliyette bulundukları gerekçesiyle disiplin cezasına çarptırılmalarına hukuken olanak bulunmadığı,...

bir araya gelerek oluşturduğu konfederasyonun, doğrudan kendi üyesi sendikalara uygulanma olanağı olmayan dava konusu Genelgeye karşı dava açma ehliyetinin bulunmadığı gerekçesiyle davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmiştir....

Davacı vekili gerekçeli istinaf dilekçesinde özetle; -Huzurdaki davanın, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu uyarınca kurulmuş bulunan davalı Sendikanın kendiliğinden sona erdiği hususunun tespit ettirilmesine yönelik bir dava olduğunu, -İşçi ve işveren sendikaları ile konfederasyonların kuruluşunun, yönetiminin, işleyişinin, denetlenmesinin, çalışma ve örgütlenmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemek üzere çıkarılmış özel bir yasa olan 6356 Sayılı Kanunundaki açık düzenleme ile dava konusu uyuşmazlığın görüm ve çözümünün 'iş davalarına bakmakla görevli ve yetkili mahkemeler' olduğunun ortaya konduğunu, yine 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu MADDE 5 ile c) Diğer kanunlarda iş mahkemelerinin görevli olduğu belirtilen uyuşmazlıklara, ....ilişkin dava ve işlere bakar." hükmünün düzenlendiğini, belirtilen açık hükümlere rağmen verilen görevsizlik kararının yerinde olmadığını beyanla istinaf yasa yoluna başvurmuştur....

Bahsi geçen, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu Madde 41 / 1, Geçici Madde 6 / 2 ile 7176 sayılı Torba Kanun birlikte değerlendirildiğinde davacı sendikanın yetki tespit başvuru tarihi olan 24.01.2021 tarihinde işkolu barajının % 1 olarak alınması gerektiği açıktır....

Açılış şekline göre dava, davalı Bakanlığın yetki tespitine ilişkin karar itiraz davası olup yasal dayanağını 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 42. maddesi oluşturmaktadır. İtiraz edilen kararda, davalı Bakanlık diğer davalı Sendikanın işletme düzeyinde toplu iş sözleşmesi yapmaya yeter çoğunluğa sahip olduğunu tespit etmiştir. İlk Derece Mahkemesince davanın esasına geçilmeden yetkisizlik kararı verildiğinden öncelikle başlıca dava açma şartları olarak görev ve yetki konusunun aydınlatılması gerekmektedir. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 79. maddesinde; “Bu Kanunun uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar iş davalarına bakmakla görevli ve yetkili mahkemelerde görülür. Ancak yedinci ila on birinci bölümlerin uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar için, görevli makamın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir.” denilmiştir....