Diğer yandan TBK'nın sebepsiz zenginleşmeye ilişkin, 77 vd. maddelerindeki düzenlemelere göre, sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan veya gerçekleşmemiş ya da varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir. Sebepsiz zenginleşme bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı, geri verme borcu altındadır. Hukuki işlemin borç doğurmasının nedeni irade açıklamasıdır. Sebepsiz zenginleşmenin borç doğurmasının nedeni kişinin iradesi dışında malvarlığında bir eksilmenin meydana gelmesidir. Bunun sonucu olarak, taraflar arasında malvarlıkları arasındaki değişim bir sözleşmeye, tarafların açıkladıkları iradeye dayanırsa, sebepsizlikten ve sebepsiz zenginleşmeden sözedilemez. Hukuki işlemlerden ve bunun en yaygın türü olan sözleşmeden doğan borçlarda, borçlunun borcunu anlaşmaya uygun olarak yerine getirmesi gerekir....
"İçtihat Metni"Mahkemesi :Asliye HukukMahkemesi Taraflar arasındaki istirdat davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. -KARAR- Davacı vekili, müvekkili şirketin elektrik abonesinin sanayi elektriği tarifesi iken 2005 yılı Nisan, Ekim, Kasım, Aralık ve Ocak 2006 aylarında gelen faturaların şantiye elektriği tarifesinden düzenlendiğini, böylece müvekkilinin 64.237.58.-YTL. fazla para ödediğini, müvekkilince yapılan itirazın süresinden sonra yapıldığı gerekçesiyle reddedildiğini belirterek fazladan ödenen bu miktarın sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre reeskont faiziyle birlikte tahsilini talep ve dava etmiştir....
Davalı takip alacaklısı olup, takip hukuku sınırları içerisinde alacağı için başlatmış olduğu icra takibi neticesinde alacağına karşılık yaptığı haciz işlemlerinden dolayı sebepsiz zenginleşmesi söz konusu değildir. Burada sebepsiz zenginleşen ödeme ile borcundan kurtulan dava dışı takip borçlusu olduğundan, davacı tarafından ancak dava dışı gerçek borçluya karşı sebepsiz zenginleşme davası açılabilecek olup, davalının bu davada taraf sıfatı bulunmadığından davanın HMK.114/1-d ve 115/2. maddeleri gereği pasif husumet dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
İcra ve İflas Kanunu 9 ve devamı maddelerine göre icra dosyasına yapılan ödemeler borca mahsuben ödenmiş sayılacağından dosyanın tarafı olmayan davacı üçüncü kişinin ödediği bedeli sebepsiz zenginleşme kurallarına göre dosya borçlusundan geri isteme hakkı bulunmakla birlikte, davalı alacaklı sebepsiz zenginleşen konumunda olmayıp İİK 72. maddesi uyarınca istirdat davasını da ancak takip borçlusu açabileceği(İstanbul BAM 4 HD 2017/1933 ESAS 2017/1519 KARAR) anlaşılmakla dosya kapsamı, delil durumu, itibariyle davacının yaptığı bu ödemeyi borçludan sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre isteme hakkı mevcutsa da, alacaklıya karşı talepte bulunamayacağı anlaşıldığından davasının reddine..." karar verilmiştir. Verilen karara karşı davacı vekilince istinaf yasa yoluna başvurulmuştur. Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; Borçlu şirketle organik bağının ve ticari ilişkisinin olmadığını, alacaklının sebepsiz zenginleşmesi sebebiyle mahkeme kararının kaldırılmasını talep etmiştir....
Sebepsiz zenginleşme, bir kimsenin mal varlığının haklı bir sebep olmaksızın diğer bir kimsenin mal varlığı aleyhine çoğalmasıdır. Sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak talep edilebilmesi için borçlunun mal varlığında, bir başkasının aleyhine bir zenginleşme meydana gelmeli, zenginleşme ve zenginleştirici olay arasında illiyet bağı bulunmalı ve zenginleşme haklı bir sebebe dayanmamalıdır. Sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan ve tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir. Sebepsiz zenginleşme bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı geri verme borcu altındadır. Geri verme borcunun konusu ve kapsamı; "Aynen Geri Verme İlkesi"ne göre düzenlenmiştir....
zenginleşme kuralları çerçevesinde istenebileceği ve idari yargıda verilen iptal kararının eldeki sebepsiz zenginleşme dava sonucuna etkisi olmadığı gözetilmek suretiyle, 657 sayılı yasanın 146. maddesinde yer alan düzenleme uyarınca inceleme yapılarak davalıya fazla ödenen miktar yönünden davanın kabulü gerekirken, yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesi doğru olmamış, bozmayı gerektirmiştir.” gerekçesiyle bozulmasına karar verilmiş, bozma ilamına karşı davalı vekili tarafından kararın düzeltilmesi istenilmiştir....
nun 77- 82. maddeleri gereğince, sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre, taraflar karşılıklı olarak, ancak verdiklerini geri alma hakkına sahiptirler. Sebepsiz zenginleşmeden söz edilebilmesi için, bir tarafın mal varlığının diğer tarafın malvarlığı aleyhine çoğalması gerekir. Hemen belirtilmelidir ki, sebepsiz zenginleşmeden söz edilebilmesi için; bir taraf zenginleşirken diğerinin fakirleşmesi, zenginleşme ve fakirleşme arasında uygun nedensellik bağının bulunması ve zenginleşmenin hukuken geçerli bir nedene dayalı olmaması gerekir. Buna göre, sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan veya tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir. Sebepsiz zenginleşme, bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı, geri verme borcu altındadır. Dava konusu para, davacıya ait bir para olmayıp dava dışı işverene aittir....
Davalı Cevabının Özeti: Davalı vekili; davacının davalıya ait işyerinde 01.11.2007 – 05.06.2011 tarihleri arasında çalıştığını, davalı tarafından davacıya başlangıçta kıdem tazminatı ödemesi yapıldığını ve ibraname alındığını, fakat davacının esas işten ayrılma sebebinin başka bir iş yerinde işe başlamak olduğunun öğrenilmesi üzerine kıdem tazminatının iadesi için 29.07.2011 tarihinde davacı aleyhine icra takibi başlatıldığını, davacının ise bu icra takibine itiraz ettiğini ancak daha sonra kendi isteği ile borcu ödediğini, bu davanın sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre istirdat davası niteliğinde olduğunu ve zamanaşımı itirazlarının olduğunu, kıdem tazminatı alacağından bahsedilemeyeceğini savunarak davanın reddini istemiştir. Mahkeme Kararının Özeti: Mahkemece; yapılan yargılamaya, toplanan delillere ve bilirkişi raporuna göre davanın kabulüne karar verilmiştir. Temyiz: Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir....
Maddesi'ne göre akdin kurulduğuna delil olmak üzere davalıya verildiğini ve paranın sebepsiz zenginleşme hükümlerince müvekkiline iade edilmesi gerektiğini belirtmişlerdir. CEVAP: Davalı davaya cevap vermemiştir. Davalı vekilinin yasal cevap süresi dolduktan sonra dosyaya sunduğu 12/10/2021 tarihli beyan dilekçesi kapsamında davanın husumet yönünden reddi gerektiğini, taraflar arasında müzakere edilen ve taslağı oluşturan sözleşmenin 11.maddesi uyarınca kapora tutarının geri talep edilemeyeceğinin kararlaştırıldığını, bu paranın cayma parası olup, sebepsiz zenginleşme yoluyla talep edilemeyeceğini savunarak hisse satış sözleşmesi taslağı sunduğu anlaşılmıştır. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ, GEREKÇE VE KABUL: Dava, sebepsiz zenginleşmeye dayalı açılan alacak isteminden ibarettir....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı ... vekili Avukat ... tarafından, davalı ... aleyhine 16/12/2014 gününde verilen dilekçe ile sebepsiz zenginleşme nedeniyle alacak istenmesi üzerine mahkemece yapılan yargılama sonunda; davanın kısmen kabulüne dair verilen 25/02/2016 günlü kararın Yargıtay’ca incelenmesi taraflar vekillerince süresi içinde istenilmekle temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü. Dava, menfi tespit ve haksız ödenen paranın istirdadı istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiş; hüküm, taraflarca temyiz edilmiştir. Davacı, davalıya borçlu olmadığının tespiti ile davalı idareye haksız olarak ödenen misafirhane masraf ve giderlerinin ödeme tarihlerinden itibaren işlemiş yasal faiziyle birlikte istirdadı isteminde bulunmuştur....
