"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Çocuğun Velayet Sahibi Annenin Soyadını Kullanmaya İzin Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm davacı tarafından temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü: Davacı anne dava dilekçesi ile velayeti altındaki çocuğun babasının kayıp olduğunu alınan duyumlara göre suç işlediğini iddia ederek davalının bu olumsuz davranışları nedeniyle velayeti kendisine verilen çocuğun soyadının değiştirilmesini talep etmiştir. Dava, evlilik içinde doğan çocuğun soyadının annenin soyadı ile değiştirilmesine ilişkin olup, velayet hakkı ve bu kapsamdaki yetkilerin kullanımı ile ilgili olarak talep edilmemiş, haklı nedene dayanarak çocuğun soyadının değiştirilmesi istenilmiştir....
Aile Mahkemesinde görülen (2013/1620 Esas-2016/265 Karar) karşılıklı boşanma davasında 11.09.2018 tarihinde kesinleşen karar ile tarafların 1 yıl süre ile ayrılıklarına, ortak çocuğun velayetinin tedbiren anneye verilmesine, ortak çocuk yararına aylık 200 TL, kadın yararına aylık 300 TL tedbir nafakasına hükmedildiği, ortak çocuğun tarafların fiili ayrılıklarından itibaren anne yanında kaldığı, anne tarafından ihtiyaçlarının karşılandığı, uzman raporunda da velayetin değiştirilmesi koşullarının oluşmadığının belirtildiği, babanın da uzmana velayet kendisine verildiği takdirde ortak çocuğa ailesinin bakacağı, kendisinin hafta sonları ortak çocuğun yanına gideceği yönünde beyanının olduğu, velayetin değiştirilmesinde çocuğun üstün yararının bulunmadığı, ilk derece mahkemesince davanın reddine ilişkin verilen kararının sonuç itibariyle isabetli olduğu anlaşılmış olup, davacı-karşı davalının bu davaya ilişkin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353/1- b-1 maddesi gereğince esastan...
Annenin velayet görevini gereği gibi yerine getirmediği, çocuğa yeterli ilgiyi göstermediği, ona karşı yükümlülüklerini ağır biçimde savsakladığının ispat edilemediğine göre, davanın reddine karar verilecek yerde yetersiz gerekçe ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru bulunmamış, hükmün bozulması gerekmiştir..." gerekçesiyle oy çokluğu ile bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda mahkemece önceki kararda direnilmiştir. HUKUK GENEL KURULU KARARI Hukuk Genel Kurulunca incelenerek temyiz dilekçesinin süresinde verildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki belgeler okunduktan sonra gereği görüşüldü: Dava velayetin değiştirilmesi istemine ilişkindir....
Bu madde iptal edilmezden önce anne ve babanın sonradan evlenmesi (Türk Medeni Kanununun 292. maddesi) ile yine, aynı Kanunun 27. maddesine bağlı haklı nedenlerden dolayı soyadının değiştirilmesi halleri dışında çocuk babanın soyadını tanıma vs. sebeplerle alamamakta idi. O halde bir çocuğa soyadı verilmesi için o çocuğun doğum tarihinde annesi ile babasının evli olup olmadığına bakmak gerekir. Doğum gününde anne ve baba evli ise çocuk babanın, diğer bir anlatımla ailenin soyadını alacaktır. Çocuğun soyadı bu surette belirlendikten sonra onun soyadını velayet hakkına vesair nedenlere dayanarak değiştirmek Türk Medeni Kanununun 321. maddesindeki düzenleme karşısında mümkün değildir. Ancak çocuk, ergin olduktan sonra Türk Medeni Kanununun 27. maddesindeki koşulların varlığı halinde soyadını her zaman değiştirmek hakkına sahiptir. Velayet hakkı anne ve baba için normal şartlarda çocuğun ergin olmasına yani onsekiz yaşını tamamlamasına kadar devam eden geçici bir haktır....
Bu madde iptal edilmezden önce anne ve babanın sonradan evlenmesi (Türk Medeni Kanununun 292. maddesi) ile yine, aynı Kanunun 27. maddesine bağlı haklı nedenlerden dolayı soyadının değiştirilmesi halleri dışında çocuk babanın soyadını tanıma vs. sebeplerle alamamakta idi. O halde bir çocuğa soyadı verilmesi için o çocuğun doğum tarihinde annesi ile babasının evli olup olmadığına bakmak gerekir. Doğum gününde anne ve baba evli ise çocuk babanın, diğer bir anlatımla ailenin soyadını alacaktır. Çocuğun soyadı bu surette belirlendikten sonra onun soyadını velayet hakkına vesair nedenlere dayanarak değiştirmek Türk Medeni Kanununun 321. maddesindeki düzenleme karşısında mümkün değildir. Ancak çocuk, ergin olduktan sonra Türk Medeni Kanununun 27. maddesindeki koşulların varlığı halinde soyadını her zaman değiştirmek hakkına sahiptir. Velayet hakkı anne ve baba için normal şartlarda çocuğun ergin olmasına yani ons... yaşını tamamlamasına kadar devam eden geçici bir haktır....
Oktak çocuk ... ile velayet sorumluluğuna sahip olan baba arasında çıkar çatışmasının bulunduğu nazara alınarak çocuğu davada temsil etmek üzere kayyım atanması için (TMK m.426/2) yetkili vesayet makamına ihbarda bulunulması, atanacak kayyımın duruşmaya çağrılması, göstermeleri halinde tarafların ve kayyımın delillerinin toplanması ve tüm deliller birlikte değerlendirilerek hasıl olacak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik hasım ve eksik inceleme ile hüküm kurulması doğru bulunmamıştır. 2-Ortak çocuklar Muhammed Özcan 2006, Recep Yılmaz 2007 doğumlu olup idrak çağındalardır....
Aile Mahkemesinin, 01/07/2020 tarihinde kesinleşen boşanma ilamı ile velayeti anneye verilen ortak çocukları Çağlar'ın tüm bakım ve ihtiyaçlarının baba tarafından karşılandığını, çocuğun baba ile yaşamak istediğini, babanın çocuğa daha iyi eğitim ve koşullar sağlama imkanına sahip olduğunu, çocuğun boşanma sonrası kaydolduğu okulda mutlu olmadığını, bazı öğrenciler tarafından tehdit edilip haraç istendiğini, okuldan soğuduğunu, dede ve anneanne ile de sorunlar yaşadığını ileri sürerek, annede bulunan velayet hakkının değiştirilerek babaya verilmesine karar verilmesini talep etmiştir....
Dosyanın istinaf aşamasında olduğu dönemde, taraflarca sunulan 26/10/2021 tarihli dilekçeler ile; müşterek çocuğun Afyon'da ilkokula başlamak istemesi nedeniyle çocuğun Afyon'da ilkokula kaydedildiğinden bahisle, müşterek çocuğun tarafların ortak velâyeti altına alınmasına karar verilmesi talep edilmiştir. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE : HMK'nın 355. maddesi uyarınca resen gözetilecek kamu düzenine aykırı haller dışında istinaf incelemesi istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılmıştır. Dava, velâyetin değiştirilmesi davası niteliğindedir. İlk derece mahkemesi kararına karşı davacı tarafça istinaf kanun yoluna başvurulmuştur....
Dosya kapsamı, mevcut delil durumu ve ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında; Tarafların gayri resmi beraberliğinden 12.05.2019 doğumlu Mehmet Yağız dünyaya gelmiş ve çocuk davacı baba tarafından 16.05.2019 tarihli Nüfus Müdürlüğü onaylı 15 no.lu tanıma senedi ile tanıdığı buna göre TMK.m.337 gereğince anne baba evli olmadığı için çocuğun velayetinin davalı annede olduğu mevcut davanın 13.02.2021 tarihinde açıldığı anlaşılmıştır. Velayetin değiştirilmesi davası, velayet kendisinde bulunan veya velayet kendisine verilen verilen tarafın durumunun değişmesi ve sonradan ortaya çıkan çeşitli nedenlerden ötürü velayet sahibi anne ya da babanın velayet hakkını gereği gibi kullanamaması ile çocuğun menfaatinin gerektirdiği durumlarda açılan bir davadır. Velayetin değiştirilmesi için bir olayın olması ve bu durumun velayet görevini aksatmış olması gerekir. Bu durum velayetin değiştirilmesini velayetin kaldırılmasından ayırır....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve HUKUKİ SEBEPLER : Dava, velayetin değiştirilmesi talebine ilişkindir. Davacı baba boşanma kararı ile birlikte velayeti anneye bırakılan ortak çocuk Fatıma'nın velayetinin değiştirilerek kendisine verilmesini talep etmiş, İlk Derece Mahkemesince; velayetin değiştirilmesini gerektirir bir durum olmadığı gerekçesiyle velayetin değiştirilmesi talebinin reddi kararı verilmiş, hüküm davacı baba tarafından istinaf edilmiştir. Velayet hususu, çocukları ilgilendiren konuların en başında gelir. Velayet düzenlemesinde; çocukla ana ve baba yararının çatışması halinde, çocuğun yararına üstünlük tanınması gereklidir. Çocuğun yararı ise; çocuğun bedensel, fikri ve ahlaki bakımdan en iyi şekilde gelişebilmesi ve böyle bir gelişmenin gerçekleştirilmesi için, çocuğa sosyal, ekonomik ve kültürel koşulların sağlanmış olmasıdır....
